Tại sao hay bị giật “tê tê” khi chạm vào đồ vật trong mùa đông?

Mặc dù cho đến nay, nhiều người đã biết đến nguyên nhân dẫn tới hiện tượng tiếng kêu xẹt khi bạn kéo giãn quần áo trong mùa đông gây ra bởi tĩnh điện, tuy nhiên ít người biết về yếu tố tác động khiến hiện tượng này thường xảy ra nhiều nhất vào mùa đông. Trong bài viết này, chúng ta sẽ đi tìm hiểu yếu tố đó là gì?

Có rất nhiều lý do để bạn không hề thích mùa đông một chút nào nhưng có lẽ, sự khó chịu nhất lại nằm ở việc bạn hay gặp phải những cú sốc điện nhỏ gây cảm giác tê tê. Đó là bởi hiện tượng tĩnh điện xảy ra do điện tích tích tụ trên bề mặt của một đối tượng.

Theo Wikipedia, tĩnh điện là hiện tượng mất cân bằng điện tích trên bề mặt của một vật liệu. Điện tích sẽ được lưu giữ ở đó cho đến khi nó có thể truyền đi nơi khác thông qua một dòng điện hoặc sự phóng điện. Một điện tích tĩnh điện được tạo ra khi hai bề mặt tiếp xúc với nhau rồi tách ra, và ít nhất một trong các bề mặt này có điện trở suất cao.

Vật chất được cấu thành từ các nguyên tử trung hòa về điện tích vì chúng chứa số lượng bằng nhau về điện tích dương (proton trong hạt nhân) và điện tích âm (điện tử trong vỏ). Hiện tượng tĩnh điện yêu cầu sự tách rời các điện tích dương và âm này. Khi hai vật liệu tiếp xúc nhau, điện tích sẽ di chuyển từ vật này sang vật kia, gây ra sự dư thừa điện tích dương trên một vật liệu, và sự thừa điện tích âm ở bên còn lại.

Cơ thể người hay động thực vật cũng là một bộ máy điện hóa đặc biệt. Chính vì vậy mà mọi tế bào đều có thể là một cỗ máy sản sinh điện năng siêu nhỏ. Ở người vào mùa đông khi xảy ra sự mất cân bằng điện tích trong lúc mặc, kéo giãn quần áo hoặc nhiều các hành động cọ xát khác.

Vậy nguyên nhân nào khiến hiện tượng tĩnh điện thường xảy ra mạnh mẽ nhất vào mùa đông?

Như trong bức hình gif dưới đây, bạn có thể tóc của cậu bé sau khi nhảy trên một tấm đệm lò xò bất ngờ dựng đứng, và sau khi chạm vào tay của người cha thì bất ngờ xảy ra hiện tượng giật và tóc trở về vị trí cũ. Nguyên nhân rõ ràng do khi nhảy trên tấm bạt lò xo, cậu bé đã tích tụ thêm các electron. Đó là lý do khiến tóc cậu bé dựng đứng bởi tất cả điện tích âm trên cơ thể cậu bé đẩy nhau.

Tuy nhiên khi cậu bé vươn tay chạm vào tay người cha, tất cả các electron trên người cậu bé bất ngờ nhảy sang người cha và gây nên cảm giác bị sốc điện bất ngờ.

Theo ScienceAlert cho biết, cũng có nhiều trường hợp khác gặp phải hiện tượng này ví dụ khi cọ xát chân lên thảm, nắm tay cầm cửa bằng kim loại.

Nhưng như đã đề cập từ đầu, hiện tượng tĩnh điện xảy ra mạnh mẽ nhất vào mùa đông do một nguyên nhân vô cùng đơn giản, đó chính là độ ẩm trong không khí.

Nước là một chất dẫn điện tốt, độ ẩm là thứ giúp đưa các electron di chuyển ra khỏi cơ thể con người trước khi chúng tích tụ lại quá nhiều trong cơ thể, và sau đó gây nên hiện tượng tĩnh điện tạo cảm giác tê cho con người. Tuy nhiên, hiện tượng phân tán tĩnh điện thường xảy ra dưới dạng những tiếng kêu nhỏ và rất khó để phát hiện.

Vậy làm sao để tránh hiện tượng tĩnh điện vào mùa đông?

Có rất nhiều cách để giảm thiểu tình trạng này nhưng đơn giản nhất, bạn hãy bám vào chính yếu tố góp phần làm hiện tượng tĩnh điện trở nên tiêu cực hơn. Bạn nên đặt một máy tạo độ ẩm trong nhà vào mùa đông. Nhờ có độ ẩm hiện tượng tĩnh điện gần như sẽ không thể xảy ra chí ít khi bạn ở trong nhà.

Ngoài ra, bạn hãy tránh đi hoặc đeo những vật dụng làm bằng len, da và cao su trên chân. Đây là những vật liệu cách điện khá mạnh, điều này dẫn tới việc duy trì hiện tượng tích điện. Khi lượng điện tích ngày càng được giữ lại nhiều hơn trên cơ thể, chúng ta dễ gặp phải tình trạng bị sốc điện khi chạm vào các vật dẫn điện như kim loại.

Do vậy, việc mang theo một chùm chìa khóa bằng kim loại sẽ giúp bạn triệt tiêu nguồn năng lượng đã được tích tụ trước đó. Hoặc bạn cũng nên thay đổi các loại quần áo sử dụng chất liệu sợi tổng hợp (polyester, nynon) sang các dạng vải sợi tự nhiên như cotton. Đây là chất liệu ít gây ra hiện tượng tĩnh điện nhất.

Đối với giày, nhiều phát hiện cho thấy giày có phần đế bằng da giúp giảm hiện tượng tĩnh điện tốt hơn so với loại giày có đế bằng cao su. Nếu có thể hãy đi chân trần trên mặt sàn nhé.

Một thủ thuật khác là bạn có thể mang theo các tờ giấy Dryer sheet. Đây là một loại giấy giống giấy ăn nhưng mỏng hơn, chúng thường được dùng trong sấy khô quần áo để đem lại mùi hương, sự mềm mại cho sợi vải,…Theo Howstuffwork, sử dụng giấy Dryer Sheet trong khi sấy khô quần áo có thể giúp cân bằng electron trong quần áo, ngăn chặn các electron bám vào cơ thể bạn, qua đó giúp giảm sự hình thành tĩnh điện trên bề mặt cơ thể và quần áo. Cũng cần lưu ý hãy giũ quần áo vừa sấy khô ngay để ngăn chặn điện tích bị lưu trữ trong quần áo.

Nhiều người cũng dùng Dryer Sheet để tẩy rửa các vết mảng bám thực phẩm khó rửa nhờ khả năng làm suy yếu gắn kết giữa chất bẩn bằng tĩnh điện.

Nếu có thể hãy chăm sóc làn da của bạn luôn luôn giữ được độ ẩm thích hợp. Cách thông dụng nhất chính là sử dụng kem dưỡng da hoặc các loại mỹ phẩm tạo độ ẩm chuyên biệt.

Một mùa đông nữa lại đang tới gần, nếu bạn không muốn bất ngờ gặp phải những hiện tượng sốc điện không mong muốn, hãy thử áp dụng những chia sẻ trên.

Tiến Thanh