Tại sao nền kinh tế Nga vẫn trụ vững dù cắt nguồn cung cấp khí đốt của châu Âu

Theo công ty năng lượng nhà nước Nga Gazprom (GZPFY), các lô hàng khí đốt của Moscow đến các quốc gia bên ngoài Cộng đồng các quốc gia độc lập, bao gồm 11 quốc gia Trung Á và Đông Âu, đã giảm mạnh khoảng 28% trong 5 tháng đầu năm 2022.

Cho đến nay, Gazprom đã cắt ít nhất 20 tỷ mét khối nguồn cung cấp khí đốt hàng năm cho các khách hàng ở sáu quốc gia châu Âu - Ba Lan, Bulgaria, Phần Lan, Đan Mạch, Đức và Hà Lan - do không thanh toán bằng đồng rúp vào tháng Ba.

Một trạm vận chuyển khí đốt ở Rembelszczyzna, gần Warsaw, Ba Lan ngày 27/4/2022. (Ảnh: PAP/TTXVN).

Theo ước tính của Cơ quan Năng lượng Quốc tế, con số này tương ứng với khoảng 13% tổng lượng khí đốt nhập khẩu hàng năm của Liên minh châu Âu từ Nga.

Tuy nhiên, theo James Huckstepp, trưởng bộ phận phân tích khí đốt EMEA tại S&P Global Commodity Insights, giá khí đốt đã tăng lên mức trung bình 96 €/ megawatt giờ (102 USD) vào năm 2022 so với năm ngoái.

Do đó, Huckstepp tin rằng "không có khả năng Nga ghi nhận doanh thu giảm nhiều cho đến khi buộc phải cắt giảm xuất khẩu nhiều hơn."

Được biết, Gazprom đã đưa ra cho khách hàng một giải pháp thay thế kể từ khi có tối hậu thư của tổng thống Putin. Người mua năng lượng của Nga có thể gửi euro hoặc đô la vào tài khoản tại ngân hàng Gazprombank của Nga, ngân hàng này sau đó sẽ chuyển tiền thành rúp và gửi chúng đến tài khoản thứ hai mà từ đó Nga sẽ nhận được thanh toán.

Nhiều khách hàng quan trọng đã chấp nhận lời đề nghị của Gazprom để duy trì hoạt động kinh doanh khí đốt. Tuy nhiên, những người khác đã “quay lưng” với lời ngỏ này.

Tập đoàn năng lượng Shell (SHLX) Energy hôm thứ Ba (31/5) đã thông báo rằng họ "không đồng ý với các điều khoản thanh toán mới", khiến Gazprom phải cắt dòng chảy cho khách hàng này.

Công ty năng lượng GasTerra (Hà Lan) cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Hai rằng họ sẽ không tuân thủ "các điều kiện thanh toán một phía" của Gazprom, có nguy cơ phải chịu cảnh tương tự.

Trong mọi trường hợp, EU đang nhanh chóng giảm bớt sự phụ thuộc vào Moscow, tăng nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) và cam kết cắt giảm 66% sử dụng khí đốt của Nga vào cuối năm nay.

Các quốc gia khác cũng đang cố gắng lấp đầy các cơ sở lưu trữ khí đốt của họ kịp thời cho mùa đông để tránh những cú sốc nguồn cung nghiêm trọng có thể xảy ra. Nhóm đã đặt ra hạn chót vào tháng 11 để các cửa hàng ngầm của các quốc gia thành viên phải đầy ít nhất 80%.

Đức, nền kinh tế lớn nhất của khối, đặc biệt phụ thuộc vào khí đốt của Nga để cung cấp năng lượng cho các hộ gia đình và ngành công nghiệp nặng của họ, nhưng đã cố gắng giảm thị phần nhập khẩu của Moscow xuống 35% từ mức 55% trước khi bắt đầu cuộc chiến ở Ukraine.

Nga có thể không gặp phải những ảnh hưởng ngay lập tức. Theo dữ liệu từ Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, trong khi EU là khách hàng lớn nhất về khí đốt, giá dầu và khí đốt tự nhiên tăng đã làm tăng doanh thu của quốc gia này.

Theo một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí sạch, nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch của EU từ nước này đã tạo ra 47 tỷ USD trong hai tháng sau khi Nga tấn công Ukraine, tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm 2021.

Và, bất chấp các nhà chức trách EU nhận định rằng động thái như vậy sẽ vi phạm lệnh trừng phạt của EU đối với Nga, một số công ty năng lượng lớn nhất châu Âu đã bắt đầu quá trình mở tài khoản mới với Gazprombank để giữ cho khí đốt được lưu thông, nhằm ổn định kinh tế và hoạt động trong nước.

Tuy nhiên, khi châu Âu “quay lưng lại” với khí đốt của Nga trong những tháng tới, Moscow sẽ gặp khó khăn hơn trong việc tìm kiếm khách hàng thay thế (như hoạt động cấm vận dầu) vì xuất khẩu khí đốt của họ chủ yếu được cung cấp qua đường ống, có thể mất nhiều năm để đầu tư và tái kiến thiết cơ sở vật chất, cũng như tìm kiếm thị trường nhập khẩu tiềm năng.

Lê Na (Theo CNN)