Tại sao Nga xây hạm đội mạnh nhất thế giới tại Caspian?

Nhân đọc bài "Khó hiểu Nga xây hạm đội mạnh nhất thế giới tại Caspian" (DVO, ngày 17/8/2018) của tác giả Thùy Dung, xin được cung cấp một số thông tin phần nào giải đáp câu hỏi này qua bài phỏng vấn học giả Nga Mikhail Aleksandrov của phóng viên quen thuộc Andrey Polunhin đăng trên tờ “Svobodnaia Pressa” ngày 17/8/2018 với tiêu đề “Phân hạm đội Caspien đã trở thành công cụ kiềm chế Washington”.

Sẽ có một số thông tin trùng lặp với những bài trước có liên quan, xin bạn đọc thông cảm. Chúng tôi có bổ sung thêm bản đồ khu vực Caspian để tiện hình dung.

Trên ảnh: phóng tên lửa có cánh “Calibr” từ tàu tên lửa cỡ nhỏ Hải quân Nga trên Biển Địa Trung Hải . Ảnh chụp video / Cục báo chí và thông tin Bộ Quốc phòng LB Nga/TASS

I. Phần dẫn của Andrey Polunhin

Mới đây, ngày 15/8/2018 , trong chuyến công tác tại Daghestan (tại 2 thành phố là Makhachkala và Kaspiysk của nước cộng hòa Daghestan -ND ), Bộ trưởng quốc phòng Nga, Đại tướng Xergey Shoigu tuyên bố: “Nga sẽ xây dựng một căn cứ hải quân hoàn chỉnh tại Kaspiysk (xin xem bản đồ- ND)”.

Tiếp trích dẫn tuyên bố trên của Đại tướngXerhey Shoigu: “Hiện nay, trong khuôn khổ chương trình hoàn thiện hệ thống (cơ sở hạ tầng) đóng quân của Hạm đội Caspian (thực ra theo cách phân loại của Nga, - đó là cấp phân hạm đội- nhưng xin được dùng thuật ngữ “hạm đội” quen thuộc-ND), (Hải quân Nga) đang tiến hành các công tác khảo sát để phát triển cảng Kaspiysk, đồng thời xây dựng các công trình tại cảng Makhachkala.

Các hạng mục sửa chữa lớn những tòa nhà và công trình bổ trợ dể làm nơi đóng quân cho Trung đoàn lính thủy đánh bộ số 177 vừa mới được thành lập trong năm nay cũng sắp hoàn thành.

Đang xây dựng tiếp cơ sở vật chất- huấn luyện cho một cụm quân chuyên đối phó với các lực lượng và phương tiện người nhái- biệt kích”.

Chúng tôi (tác giả A. Polunhin) xin nhắc lại thông tin sau: quyết định chuyển căn cứ chính của Hạm đội Caspian (Nga) từ Astrakhan sang Kaspiysk đã được thông báo chính thức vào đầu tháng 4 năm nay.

Khi đó (tháng 4), Đại tướng X.Shoigu nhấn mạnh rằng quyết định chuyển (địa điểm đóng quân) của Hạm đội Caspian “là một quyết định quan trọng nhằm đảm bảo an ninh tại khu vực Caspian”. Nhưng khi đó ông không cho biết chi tiết lý do tại sao phải chuyển và lịch trình thực hiện kế hoạch này.

Xin nói rõ thêm một số ý liên quan: Astrakhan trở thành căn cứ chính của hạm đội Caspian (Nga) sau khi Liên Xô tan rã. Khi đó Hạm đội Caspian Xô Viết được phân chia giữa các quốc gia ven biển Caspian (các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ-ND)- đó là Kazakhstan, Azerbaijan, Turmenia (Turkmenistan theo cách gọi hiện nay-ND) và Nga.

Lực lượng được chia cho Nga phải chuyển nơi đóng quân từ Bacu (thủ đô Azerbaijan) sang Makhachkala và Astrakhan (của Nga).

Những nhiệm vụ chủ yếu của Hạm đội Caspian Nga được xác định là bảo vệ các lợi ích của Nga trong khu vực có các mỏ dầu và tiến hành các chiến dịch chống khủng bố.

Cuối năm 2015, Bộ trưởng X.Shoigu tuyên bố khẳng định là tỷ lệ các tàu và tàu cỡ nhỏ đóng mới của Hạm đội Caspian đã được tăng lên tới 85%.

Trong biên chế của Hạm đội này có hơn 70 tàu chiến và tàu các loại, trong đó có 2 tàu tuần tiễu dự án 11661K (là các tàu “Tatarstan” và “Daghestan”), 3 tàu tên lửa cỡ nhỏ dự án 21631 (là các tàu “Grad Sviyazsk”, “Uglich”, “Veliki Uschiug”), 4 tàu pháo cỡ nhỏ dự án 21630 ( “Astrakhan”, “Volgodonsk”, Makhachkala”) và nhiều tàu khác.

Chính các tàu chiến của Hạm đội Caspian là những tàu được huy động để tiêu diệt các mục tiêu của IS trên lãnh thổ Syria bằng các tên lửa có cánh “Calibr-NK” vói tổng cộng 44 lần phóng (44 tên lửa).

Theo nhận định của nhiều chuyên gia, Hạm đội Caspian của Nga hiện này là một trong những binh đoàn (hải quân) có khả năng sẵn sàng chiến đấu cao nhất, và còn có một số khả năng còn trội hơn, lấy ví dụ, cả Hạm đội Baltich (Nga).

Theo một số đánh giá đáng tin cậy, thì căn cứ (hải quân mới ) tại Kaspiysk sẽ bắt đầu hoạt động ngay trong cuối năm 2018, còn trong năm 2019, mọi công tác xây dựng, hoàn thiện căn cứ sẽ được hoàn tất.

Xin cung cấp thêm một số thông tin nữa : ngày 12/8/2018 mới đây, tổng thống 5 quốc gia- Nga, Iran, Kazakhstan, Turkmenistan và Azerbaijan – đã chính đặt dấu chấm hết cho những cuộc tranh cãi về quy chế pháp lý của Biển Caspian.

Để có thể ký kết được Công ước (Thỏa thuận) ngày 12/8, các bên đều đã có những nhượng bộ đáng kể: Nga đồng ý không sử dụng quyền phủ quyết (không phong tỏa) dự án lắp đặt đường ống dẫn khí đốt từ Turkmenistan sang Azerbaijan (qua biển Caspian), còn Iran cũng đồng ý từ bỏ yêu sách đòi chia biển Caspian thành 5 phần bằng nhau cho tất cả các bên – một yêu sách vốn bị các nước Caspian khác phản đối.

Nga đồng ý từ bỏ một phần quyền phủ quyết để đổi lấy việc tất cả các nước trong khu vực đều khẳng định sẽ cấm sự hiện diện quân sự của nước ngoài tại khu vực- kể cả Mỹ và các nước NATO.

Ngoài ra, Nga còn giữ được quyền cho Hạm đội Caspian của mình tự do hoạt động trên mặt nước Biển Caspian, trừ các vùng mặt nước khu vực lãnh hải và khu vực đánh bắt cá của các quốc gia khác (ven Biển Caspian).

Tại sao Kremlin lại “đặt cọc” vào Biển Caspian và Hạm đội Caspian?

II. Phần phỏng vấn:

Chuyên gia cao cấp Trung tâm nghiên cứu quân sự- chính trị Trường đại học quan hệ quốc tế Matxcova (MGIMO), Tiến sỹ khoa học chính trị Mikhail Aleksandrov.

- Điện Kremlin đã hành động rất đúng đắn khi chấp nhận từ bỏ quyền phủ quyết sáng kiến lắp đặt đường ống dẫn khi đốt qua biển Caspian (từ Turkmenistan sang Azerbaijan như đã nói ở trên-ND).

Làm ngược lại, mọi việc sẽ trở nên cực kỳ tệ hại nếu chúng ta (nước Nga) cứ tiếp tục cho phép “Gazprom” (tập đoàn khí đốt Nga) tác động lên các quyết sách đối ngoại của chúng ta.