Tại sao toàn ngành ô tô ở Mỹ luôn lo sợ 'cơn lũ' xe điện giá rẻ từ Trung Quốc?

Đầu tuần này, Mỹ tuyên bố họ sẽ áp thuế nhập khẩu 100% với ô tô điện Trung Quốc để bảo vệ ngành công nghiệp ô tô nước này.

QUAN NGẠI SÂU SẮC

Dĩ nhiên, các mức thuế mới mà chính quyền ông Biden áp dụng đối với xe điện Trung Quốc sẽ không có tác động lớn ngay lập tức đến người tiêu dùng Mỹ hoặc thị trường ô tô vì rất ít xe như vậy được bán ở Mỹ.

Nhưng quyết định này phản ánh mối quan ngại sâu sắc về khả năng sản xuất xe điện giá rẻ của Trung Quốc trong giới xe hơi Mỹ. Các nhà sản xuất ô tô Mỹ dĩ nhiên hoan nghênh quyết định của chính quyền ông Biden về việc áp thuế 100% đối với xe điện từ Trung Quốc. Lý do là bởi một khi những phương tiện đó được bán ở Mỹ, chúng sẽ làm giảm hàng tỷ USD đầu tư vào các nhà máy sản xuất xe điện và pin ở Mỹ.

Thượng nghị sĩ Gary Peters, đảng viên Đảng Dân chủ Michigan cho biết trong một tuyên bố: “Thông báo hôm nay là một phản ứng cần thiết để chống lại các hoạt động thương mại không công bằng của chính phủ Trung Quốc gây nguy hiểm cho tương lai của ngành công nghiệp ô tô của chúng ta. Điều này sẽ giúp tạo ra một sân chơi bình đẳng, giữ cho ngành công nghiệp ô tô của chúng ta có tính cạnh tranh và hỗ trợ việc làm công đoàn được trả lương cao ở quê nhà”.

Dù có rất ít xe điện Trung Quốc được bán tại Mỹ nhưng các hãng ô tô ở đây đã lo sợ.

Cũng trong hôm thứ ba, Tổng thống Biden đã công bố một loạt mức thuế mới và tăng đối với một số hàng hóa do Trung Quốc sản xuất, bao gồm thuế 25% đối với thép và nhôm và 50% thuế đối với chất bán dẫn và tấm pin mặt trời. Thuế quan đối với xe điện sản xuất tại Trung Quốc đã tăng gấp 4 lần từ 25%. Pin lithium-ion của Trung Quốc dành cho ô tô điện hiện sẽ phải đối mặt với mức thuế 25%, tăng từ mức 7,5%.

Mỹ hiện chỉ nhập khẩu một số sản phẩm – điện hoặc xăng – từ Trung Quốc. Một là Polestar 2, một chiếc xe điện được sản xuất tại Trung Quốc bởi một nhà sản xuất ô tô Thụy Điển, trong đó công ty Trung Quốc Geely có cổ phần kiểm soát. Trong một tuyên bố, Polestar cho biết họ đang đánh giá tác động từ thông báo của ông Biden.

“Chúng tôi tin rằng thương mại tự do là điều cần thiết để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang phương thức di chuyển bền vững hơn thông qua việc tăng cường xe điện”, công ty cho biết.

Trong quý đầu tiên của năm nay, Polestar chỉ bán được 2.200 xe tại Mỹ. Tuy nhiên, vào cuối năm nay, hãng dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất một mẫu xe mới, Polestar 3, tại một nhà máy ở Nam Carolina do Volvo Cars, công ty mà Geely sở hữu, điều hành.

Volvo bán mẫu sedan plug-in hybrid do Trung Quốc sản xuất có tên S90 Recharge tại Mỹ và có kế hoạch bắt đầu nhập khẩu một mẫu xe thể thao đa dụng cỡ nhỏ mới như EX30 từ Trung Quốc vào Mỹ trong năm nay. Chiếc xe dự kiến sẽ có giá khởi điểm 35.000 USD, khiến đây trở thành một trong những mẫu xe chạy bằng pin có giá cả phải chăng nhất hiện có trong nước. Mẫu xe này đã nhanh chóng trở thành mẫu xe bán chạy nhất của Volvo tại châu Âu.

Volvo hôm thứ ba cho biết họ đang đánh giá tác động tiềm ẩn của các mức thuế mới của ông Biden đối với các kế hoạch của mình.

Các mẫu xe động cơ đốt trong được sản xuất tại Trung Quốc và bán ở Mỹ bao gồm Buick Envision được sản xuất bởi General Motors và Lincoln Nautilus của Ford Motors. Họ không bị ảnh hưởng bởi thuế quan.

Tesla, GM, Ford, Volkswagen, Hyundai và một số nhà sản xuất ô tô khác đã đầu tư hàng chục tỷ USD vào các nhà máy sản xuất pin và xe điện ở Mỹ. Nhưng ngoại trừ Tesla, các nhà sản xuất ô tô ở Mỹ, Châu Âu và Nhật Bản đều kém các công ty Trung Quốc về quy mô, sản xuất nguyên liệu thô và công nghệ chủ chốt.

Công ty CATL - nhà sản xuất Trung Quốc và là nhà sản xuất pin ô tô điện lớn nhất thế giới, cho biết vào tháng trước rằng họ đã phát triển một loại pin có thể sạc đủ trong 10 phút để cho phép ô tô đi được quãng đường khoảng 370 dặm - một bước nhảy vọt lớn so với loại pin được sử dụng bởi các nhà sản xuất ô tô lâu đời ở phương Tây và châu Á, bao gồm cả Tesla.

Sự dẫn đầu của Trung Quốc về xe điện, vốn được coi là trọng tâm trong tương lai của ngành ô tô, đã làm dấy lên lo ngại rằng ô tô Trung Quốc có thể tấn công thị trường Mỹ với mức giá mà GM, Ford và các nhà sản xuất ô tô truyền thống khác không thể cạnh tranh được.

BYD, một công ty ô tô và pin hàng đầu và đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc, đã bán một chiếc ô tô điện nhỏ gọn có tên Seagull với giá chưa đến 15.000 USD tại Trung Quốc. Và vào thứ ba, họ cho biết sẽ bắt đầu bán một chiếc xe bán tải plug-in hybrid ở Mexico, mặc dù họ nói thêm rằng chưa có kế hoạch bán chiếc xe này ở Mỹ.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc như BYD, Geely và SAIC đã tăng cường xuất khẩu ô tô sang châu Âu, châu Mỹ Latinh và nhiều nước châu Á khác nhau. Ủy ban Châu Âu, cơ quan điều hành của Liên minh Châu Âu, đang điều tra các khoản trợ cấp của nhà nước Trung Quốc cho các nhà sản xuất ô tô điện.

DƯ THỪA

Một số đại diện của ngành công nghiệp ô tô Mỹ cho biết sự hỗ trợ của chính phủ Trung Quốc đối với các nhà sản xuất ô tô của họ đã khiến các nhà máy ở đó có khả năng sản xuất nhiều ô tô hơn mức có thể bán được trong nước.

“Họ gặp vấn đề dư thừa công suất với xe điện”, John Bozzella, chủ tịch của Liên minh Đổi mới Ô tô, cơ quan vận động hành lang chính cho các nhà sản xuất ô tô Mỹ cho biết.

Ông Bozzella nói thêm: “Họ đang sản xuất quá nhiều xe điện – quá nhiều xe điện được trợ giá nhiều – cho thị trường trong nước và không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tìm cách bán những chiếc xe đó ra nước ngoài với mức giá phải chăng. Khả năng cạnh tranh của ngành công nghiệp ô tô ở Mỹ sẽ bị tổn hại nếu xe điện Trung Quốc được trợ cấp nhiều có thể được bán với giá thấp hơn thị trường cho người tiêu dùng Mỹ”.

Trung Quốc hiện dư thừa khá nhiều xe điện.

Các quan chức Trung Quốc phủ nhận việc nước này đang sản xuất quá mức xe điện, tấm pin mặt trời và các sản phẩm khác mà chính quyền ông Biden nhắm tới. Người phát ngôn của Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington Liu Pengyu cho biết hôm thứ ba: “Chúng tôi hy vọng Mỹ có thể có cái nhìn tích cực về sự phát triển của Trung Quốc”.

Các nhà sản xuất ô tô thì đã nhận ra bài học rằng cạnh tranh về giá có thể làm gián đoạn kế hoạch sản xuất xe điện của họ như thế nào. Trong năm qua, Tesla đã nhiều lần giảm giá các mẫu ô tô của mình, tổng giá thành một số mẫu xe giảm hơn 20%. Những đợt cắt giảm đó, kết hợp với sự sụt giảm trong tốc độ tăng trưởng doanh số bán xe điện, đã khiến GM và Ford rơi vào hoàn cảnh rất éo le khi muốn kiếm tiền từ những chiếc xe chạy bằng pin.

Trong 3 tháng đầu năm, bộ phận xe điện của Ford lỗ 1,3 tỷ USD trước khi tính một số chi phí. Cả Ford và GM đã làm chậm quá trình sản xuất xe điện và trì hoãn việc giới thiệu các mẫu xe mới. Trong khi GM đang thua lỗ đối với ô tô điện, công ty cho biết họ kỳ vọng loại xe này sẽ bắt đầu tạo ra lợi nhuận vào cuối năm nay.

Chính quyền ông Biden đã tìm cách hỗ trợ và khuyến khích sản xuất pin và xe điện ở Mỹ để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu và khuyến khích sản xuất trong nước nhiều hơn.

Trung Quốc không phải là trở ngại duy nhất trên con đường này. Sự hào hứng của người Mỹ đối với ô tô điện đã giảm dần trong năm qua, phần lớn là do những phương tiện như vậy được bán với giá tương đối cao. Một số người mua ngần ngại mua vì họ không chắc sẽ có đủ chỗ để sạc những chiếc xe đó một cách dễ dàng và nhanh chóng.

Theo Kelley Blue Book, trong quý 1 năm nay, có 269.000 xe điện được bán ra tại thị trường Mỹ. Đó là mức tăng chỉ 2,6% so với một năm trước đó. Tổng doanh số bán ô tô và xe tải nhẹ tăng hơn 5% lên 3,8 triệu xe.

“Theo nhiều cách, việc mua một chiếc xe điện cần đến cả việc thay đổi lối sống. Rất nhiều người nói rằng họ không muốn gặp rắc rối với xe điện”, Jessica Caldwell, giám đốc điều hành có am hiểu sâu sắc với lĩnh vực xe điện tại Edmunds nói.

Bảo Linh