Taliban tuyên bố 'ân xá' và kêu gọi phụ nữ gia nhập chính phủ

Một binh sĩ Mỹ chĩa súng về phía một người Afghanistan tại sân bay Kabul trong lúc hỗn loạn hôm 16-8. Ảnh: AFP

Những bình luận của Enamullah Samangani, một thành viên của ủy ban văn hóa của Taliban, đại diện cho những bình luận đầu tiên về quản trị từ cấp liên bang trên khắp đất nước sau khi họ bùng nổ trên khắp đất nước.

Mặc dù không có báo cáo lớn về các vụ lạm dụng hoặc giao tranh ở Kabul, nhiều người dân đã ở nhà và vẫn lo sợ sau khi quân nổi dậy tiếp quản chứng kiến các nhà tù bị bỏ trống và vũ khí bị cướp phá. Các thế hệ lớn tuổi nhớ lại quan điểm Hồi giáo cực đoan của họ, bao gồm ném đá, cắt cụt chân và hành quyết công khai trong thời gian cai trị của họ trước cuộc xâm lược do Mỹ dẫn đầu sau vụ tấn công khủng bố 11-9.

“Các Tiểu vương quốc Hồi giáo không muốn phụ nữ trở thành nạn nhân” ông Samangani sử dụng thuật ngữ của các chiến binh cho Afghanistan.

“Họ nên ở trong cơ cấu chính phủ theo luật Sharia.”

Ông nói thêm: “Cấu trúc của chính phủ không hoàn toàn rõ ràng, nhưng dựa trên kinh nghiệm, nên có một ban lãnh đạo Hồi giáo hoàn toàn và tất cả các bên nên tham gia”.

Tuy nhiên, ông Samangani vẫn mơ hồ về các chi tiết khác, ngụ ý rằng mọi người đã biết các quy tắc của luật Hồi giáo mà Taliban mong muốn họ tuân theo.

Ông nói: “Người dân của chúng tôi theo đạo Hồi và chúng tôi không ở đây để ép buộc họ theo đạo Hồi.”

Dưới thời Taliban, tổ chức cai trị theo cách giải thích khắc nghiệt của luật Hồi giáo, phụ nữ chủ yếu bị giam giữ trong nhà của họ. Quân nổi dậy đã tìm cách tiết chế nhiều hơn trong những năm gần đây, nhưng nhiều người Afghanistan vẫn hoài nghi.

Trong khi đó, Stefano Pontecorvo, đại diện dân sự cấp cao của NATO tại Afghanistan, đã đăng video trực tuyến cho thấy đường băng trống rỗng với quân Mỹ trên đường băng. Những gì có vẻ là một chiếc máy bay chở hàng quân sự có thể được nhìn thấy ở khoảng cách từ phía sau một hàng rào bằng dây xích trong đoạn phim.

Trong đêm, dữ liệu theo dõi chuyến bay cho thấy một máy bay KC-130J Hercules của Thủy quân lục chiến Mỹ tại sân bay và sau đó cất cánh đi Qatar, nơi có Căn cứ Không quân Al-Udeid và trụ sở phía trước của Bộ Chỉ huy Trung tâm của quân đội Mỹ. Không có chuyến bay nào khác ngay lập tức được nhìn thấy trong không phận Afghanistan, đã được quân đội Mỹ tiếp quản vì các chuyến bay thương mại đã bị tạm dừng ở nước này.

Trên khắp Afghanistan, Ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế cho biết hàng nghìn người đã bị thương trong cuộc giao tranh. Các lực lượng an ninh và chính trị gia đã bàn giao các tỉnh và căn cứ của họ mà không có một cuộc chiến, có thể tin rằng cuộc thử nghiệm kéo dài hai thập kỷ của phương Tây nhằm tái tạo Afghanistan sẽ không thể tồn tại trước Taliban đang trỗi dậy. Những người lính Mỹ cuối cùng đã lên kế hoạch rút lui vào cuối tháng.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nói: “Thế giới đang theo dõi các sự kiện ở Afghanistan với trái tim nặng nề và lo lắng sâu sắc về những gì phía trước.”

Tổng thống Joe Biden hôm 16-8 cho biết ông “kiên quyết ủng hộ” quyết định rút lực lượng Mỹ và thừa nhận những hình ảnh “đau lòng” đang diễn ra ở Kabul.

Ông Biden cho biết ông phải đối mặt với sự lựa chọn giữa việc tôn trọng một thỏa thuận rút quân đã thương lượng trước đó hoặc gửi thêm hàng nghìn quân trở lại để bắt đầu một thập kỷ chiến tranh thứ ba.

“Sau 20 năm, tôi đã học được một cách khó khăn rằng không bao giờ có thời điểm thích hợp để rút các lực lượng Mỹ,” ông Biden nói trong một bài phát biểu trên truyền hình từ Nhà Trắng.

Các cuộc đàm phán dường như đang tiếp tục giữa Taliban và một số quan chức chính phủ Afghanistan, bao gồm cả cựu tổng thống Hamid Karzai và Abdullah Abdullah, người từng đứng đầu hội đồng đàm phán của đất nước. Tổng thống Ashraf Ghani trước đó đã bỏ trốn khỏi đất nước trong bối cảnh Taliban tiến công và hiện vẫn chưa rõ tung tích của ông.

Một quan chức am hiểu về các cuộc đàm phán, cho biết thủ lĩnh cấp cao của Taliban Amir Khan Muttaqi đã đến Kabul từ Qatar. Ông Muttaqi là cựu bộ trưởng giáo dục đại học trong thời kỳ cai trị cuối cùng của Taliban. Ông Muttaqi đã bắt đầu liên lạc với các nhà lãnh đạo chính trị Afghanistan ngay cả trước khi ông Ghani bỏ trốn.

Nhã Trúc