Tăng cường phối hợp quản lý, chống gian lận xuất xứ

Cần sự vào cuộc của cơ quan điều tra

Tại cuộc họp, những dấu hiệu vi phạm về gian lận xuất xứ hàng hóa của Asanzo đã được đưa ra làm điển hình mổ sẻ, phân tích. Đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, qua công tác điều tra, thẩm tra, xác minh, thanh tra… việc Asanzo nhập khẩu đầu vào để gia công, lắp ráp ti vi (TV) và gắn nhãn hiệu Asanzo xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu (621 chiếc) và tiêu thụ tại thị trường nội địa là có dấu hiệu giả mạo xuất xứ (C/O). Lý do, mặt hàng TV Asanzo xuất khẩu có giá trị gia công sản xuất, lắp ráp trong nước rất thấp, chỉ đạt khoảng từ 1-2%, khoảng 98% giá trị thành phẩm còn lại là xuất xứ nhập khẩu, không đáp ứng được tiêu chí tối thiểu theo Nghị định 31/2018/NĐ-CP của Chính phủ qui định về vấn đề này. Kiểm tra thực tế cho thấy, Asanzo chỉ thực hiện một số thao tác lắp ráp thủ công vài công đoạn hoàn thiện sản phẩm rồi ghi, dán nhãn mác xuất xứ Việt Nam, không có dây chuyền công nghệ đúng nghĩa.

Ngoài dấu hiệu giả mạo xuất xứ hàng hóa, cơ quan thuế cho biết, Asanzo còn có dấu hiệu trốn thuế như: Để ngoài sổ sách kế toán không xuất hóa đơn giá trị gia tăng (VAT) nhằm trốn thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) và thuế VAT. Asanzo mua linh kiện điều hòa nhiệt độ là đối tượng chịu thuế TTĐB, nhưng lại kê khai là điều hòa thành phẩm loại 90.000 BTU trở xuống để trốn thuế TTĐB; sử dụng bất hợp pháp hóa đơn, ghi là mặt hàng điều hòa nhiệt độ, nhưng thực tế lại là linh kiện; ghi hóa đơn đầu vào cao hơn giá bán giao dịch trên thực tế để trốn thuế...

Đại diện các bộ ngành như Khoa học và Công nghệ, Công Thương, VCCI… nêu quan điểm cơ bản đồng tình với báo cáo, đánh giá tổng hợp và nhận định của Tổng cục Hải quan về các dấu hiệu giả mạo xuất xứ đối với sản phẩm TV Asanzo xuất khẩu. Liên quan đến sản phẩm TV của Asanzo ghi nhãn xuất xứ Việt Nam tiêu thụ trong ở nước có coi là giả mạo hay không, đại diện Bộ Công Thương cho biết, đến nay đang xây dựng Thông tư qui định chi tiết, cụ thể về vấn đề này.

Đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tối cao thì cho rằng, các dấu hiệu vi phạm về giả mạo xuất xứ, trốn thuế… của các công ty thuộc Asanzo… nếu căn cứ vào các báo cáo tổng hợp, ý kiến các bên liên quan thì vẫn chưa đủ cơ sở khẳng định những vi phạm đó có phạm tội hay không. Những dấu hiệu này cần phải được cơ quan điều tra vào cuộc, nghiên cứu, xác minh, đánh giá một cách thấu đáo.

Phát hiện những vụ giả mạo xuất xứ lớn

Đại diện Bộ Công Thương tham dự tại cuộc họp

Tại cuộc họp, ông Nguyễn Văn Cẩn - Tổng cục trường Tổng cục Hải quan - cho biết: Hải quan đã chủ động kiểm tra, xác định và đã ngăn chặn thành công vụ việc lớn có dấu hiệu giả mạo xuất xứ mặt hàng nhôm xuất khẩu vào thị trường Mỹ. Do chênh lệch thuế suất giữa nhôm Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ với nhôm của Trung Quốc là rất lớn (nhôm Việt Nam chỉ chịu thuế 15%, nhưng nhôm của Trung Quốc vào Mỹ thuế suất lên đến 374%), một số doanh nghiệp ở Vũng Tàu từ năm 2017-2019 đã nhập khẩu gần 3 tỷ USD mặt hàng nhôm về và có dấu hiệu gian lận xuất xứ khi xuất khẩu vào thị trường Mỹ. Hải quan Việt Nam đã phối hợp với Hải quan Mỹ cùng các cơ quan chức năng trong nước ngăn chặn. Hiện vẫn đang có khoảng gần 1,8 triệu tấn nhôm nhập khẩu có dấu hiệu gian lận xuất xứ nhưng không thể xuất được do cơ quan chức năng tạm giữ. Phía Mỹ cho biết, kể cả dùng thủ đoạn nhập khẩu nhôm thanh, nhôm thỏi… đưa vào nấu xong rồi lại cán ra thành phẩm cũng không đủ tiêu chuẩn về ưu đãi xuất xứ (C/O) vào Mỹ.

Ngoài ra, hiện tại một số chi cục hải quan cũng đang tạm giữ khoảng 10 container sản phẩm xe đạp xuất khẩu gian lận xuất xứ Việt Nam (đã được cấp chứng nhận C/O fromB...). Qua kiểm tra tại chỗ và hồ sơ, kiểm tra thực tế tại doanh nghiệp, gần như 100% là xe đạo nguyên chiếc nhập khẩu từ nước ngoài, sau đó dán nhãn mác Việt Nam. Tại Hải Phòng, cơ quan hải quan cũng đang tạm giữ hàng trăm container máy móc, thiết bị nhập khẩu về lắp ráp đơn giản xong ghi nhãn mác, bao bì xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu.

Tổng cục Hải quan cũng đang tiếp tục mở rộng điều tra và sắp đưa ra kết luận đối với nhóm doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm gỗ ván ép kê khai xuất xứ Việt Nam, nhưng khi xác minh hồ sơ khai báo là gian dối. Doanh nghiệp khai mua gỗ của các đơn vị, cá nhân có xác nhận của cơ quan nhà nước, chính quyền địa phương… hẳn hỏi và nộp hồ sơ để xin C/O xuất khẩu, nhưng khi cơ quan hải quan đi xác minh thực tế thì hồ sơ của doanh nghiệp đều là gian dối, khai man.

Đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, thông tin, quan điểm và những nội dung được đề cập tại cuộc họp này sẽ được Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia tổng hợp để báo cáo Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia xem xét, chỉ đạo các cơ quan chức năng có các biện pháp xử lý thích hợp. Tổng cục Hải quan cũng đề nghị các bộ, ngành liên quan tích cực phối hợp với hải quan trong việc đấu tranh, ngăn chặn, xử lý các vi phạm về gian lận xuất xứ hàng hóa.

Ngọc Quỳnh - Hoàng Duân