Tăng nhiệt, giảm nhiệt
Vụ nhà báo người Saudi Arabia Jamal Khashoggi bị sát hại ở Lãnh sự quán nước này ở thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ lại được thổi bùng lên khi Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) kết luận, Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman đứng sau vụ sát hại gây chỉ trích khắp thế giới này.
Theo báo Washington Post, đánh giá của CIA một phần dựa vào cuộc điện thoại của em trai Thái tử Mohammed là Khalid bin Salman - Đại sứ Saudi Arabia tại Mỹ. Theo phát hiện của CIA, 15 đặc vụ Saudi Arabia đã đi trên một máy bay của chính phủ nước này đến Istanbul và sát hại nhà báo Jamal tại Lãnh sự quán Saudi Arabia. Rõ ràng, đánh giá của CIA trái ngược hoàn toàn với những kết luận của công tố viên Saudi Arabia về việc 5 quan chức của Riyadh phải đối mặt với án tử hình do bị buộc tội sát hại ông Jamal, và hoàn toàn loại trừ việc Thái tử Mohammed bin Salman liên quan tới vụ việc.
Đã có nhiều ý kiến cho rằng, với báo cáo này, Mỹ đang bắt đầu coi Saudi Arabia là một “nguy cơ” có khả năng làm phức tạp các mối quan hệ quốc tế và đang tìm cách kiềm chế cách hành xử quá đáng của Riyadh. Vụ sát hại này và phản ứng mạnh mẽ của cộng đồng quốc tế đã gây căng thẳng quan hệ giữa Washington và đồng minh lâu năm Riyadh. Saudi Arabia muốn chấm dứt tranh cãi về vụ việc và từ chối những lời kêu gọi tổ chức cuộc điều tra quốc tế. Thật ra, việc Saudi Arabia ra tay với những người bất đồng chính kiến không phải là chưa từng xảy ra. Nhưng cú sốc đối với Washington là Riyadh sát hại một người bất đồng chính kiến sinh sống ở Mỹ và là cây viết cho tờ Washington Post cùng các tờ báo lớn khác của Mỹ. Vì vậy, rất khó để Saudi Arabia che giấu được vụ này.
Vụ sát hại nhà báo Jamal cũng khiến thế giới chú ý đến những tội ác chiến tranh của Saudi Arabia tại Yemen, nơi có khoảng 56.000 người Yemen thiệt mạng kể từ khi bắt đầu nổ ra cuộc chiến năm 2015. Một nhóm nghị sĩ Mỹ mới đây đã đệ trình một dự luật, theo đó sẽ dừng xuất khẩu các vũ khí Mỹ cho Saudi Arabia, như một sự đáp trả vụ sát hại “dã man” nhà báo Jamal và hoạt động ném bom bừa bãi ở Yemen.
Tuy nhiên, xem ra Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn không muốn đẩy vấn đề này đi quá xa. Trong tuyên bố mới nhất ngày 18-11, Tổng thống Trump cho biết, việc CIA quy trách nhiệm cho Thái tử Mohammed bin Salman là “còn quá sớm” và khẳng định sẽ xác định thủ phạm giết hại nhà báo Jamal “trong vòng 2 ngày tới”. Bộ Ngoại giao Mỹ nước này trước đó cũng nhấn mạnh, chính phủ vẫn đang xác định ai là người phải chịu trách nhiệm về cái chết của ông Jamal.
