Tăng tuổi nghỉ hưu: Chưa có sự đồng thuận cao

Sáng 14/8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về một số vấn đề lớn còn có ý kiến khác nhau của dự thảo Bộ Luật Lao động (sửa đổi). Việc tăng tuổi nghỉ hưu nhận được nhiều ý kiến tập trung thảo luận.

Cần có lộ trình cụ thể

Bà Nguyễn Thúy Anh - Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội cho biết, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội tán thành với quy định theo phương án do Chính phủ trình quy định về lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu, tức là đến năm 2028 sẽ có lao động nam đầu tiên nghỉ hưu ở độ tuổi 62 và năm 2035 sẽ có lao động nữ đầu tiên nghỉ hưu ở độ tuổi 60.

Tuy nhiên, một số ý kiến đại biểu còn băn khoăn về quy định nâng tuổi nghỉ hưu so với hiện hành và đề nghị làm rõ về việc quy định chênh lệch tuổi nghỉ hưu (2 tuổi) giữa lao động nam và lao động nữ; đồng thời cũng cho rằng việc quy định này sẽ dẫn đến nhiều tranh luận khác nhau giữa “tuổi nghỉ hưu” và “tuổi nghề”.

Bà Nguyễn Thúy Anh - Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội trình bày báo cáo, sáng 14/8.

Theo bà Thúy Anh, Ủy ban thấy rằng đề xuất quy định điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu của người lao động nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 28-NQ/TW và với mục tiêu lâu dài để chủ động chuẩn bị ứng phó với quá trình già hóa dân số diễn ra nhanh của Việt Nam.

Vì vậy, việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu cần lộ trình. Điều chỉnh chậm sẽ có tác động tốt hơn đến tâm lý xã hội của người lao động và doanh nghiệp, tránh tác động, phản ứng quá mạnh đối với người lao động và thị trường lao động.

“Việc quy định về tuổi nghỉ hưu cần phải được khẳng định là tuổi nghỉ hưu chung của quốc gia đối với NLĐ; Việc quy định quyền được nghỉ hưu sớm hơn 05 năm chưa thực sự phù hợp với thực tiễn, cần phải được cân nhắc để điều chỉnh nghỉ hưu sớm hơn 10 năm đối với một số công việc đặc biệt như làm việc khai thác than trong hầm lò, người bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn, rủi ro nghề nghiệp …; Việc quy định quyền được nghỉ hưu cao hơn không quá 05 năm so với tuổi nghỉ hưu chung cũng phải được hướng dẫn cụ thể hơn đối với một số ngành, lĩnh vực đang kéo dài tuổi nghỉ hưu cao hơn cả mức 05 năm (giáo dục, y tế…)”. – bà Thúy Anh nói.

Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, Chính phủ vẫn chưa bổ sung tài liệu làm rõ những kiến nghị về danh mục các công việc, ngành nghề, vị trí việc làm thuộc trường hợp đặc biệt mà người lao động có thể được nghỉ hưu ở độ tuổi thấp hơn hoặc cao hơn 5 năm theo quy định; chưa đưa ra được cơ sở, bằng chứng khoa học để quy định về khoảng cách tuổi nghỉ hưu (2 tuổi) giữa lao động nam và lao động nữ.

Do đó bà Thúy Anh đề nghị “Chính phủ bổ sung các thông tin cần thiết trên để làm cơ sở, căn cứ để quy định độ tuổi nghỉ hưu cụ thể theo lộ trình hợp lý. Quá trình lấy ý kiến cũng cho thấy, dư luận người lao động chưa có sự đồng thuận cao về quy định tăng tuổi nghỉ hưu, đòi hỏi cần có thời gian để tiếp tục tham vấn, lấy ý kiến rộng rãi các đối tượng khác nhau và quan tâm hơn công tác truyền thông trong thời gian tới”.

Không vì người đương chức

Tại buổi thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh điều này khi lưu ý, theo lộ trình thì đến 2035 mới có lao động nữ đầu tiên nghỉ hưu ở độ tuổi 60.

Bà Ngân cho rằng, tuổi nghỉ hưu phải tính đến các yếu tố sức khỏe, khả năng làm việc của người lao động, thị trường lao động, giải quyết việc làm, an sinh xã hội. “Đây là vấn đề lớn, phải thực hiện theo đúng tinh thần trung ương chỉ đạo” – Chủ tịch Quốc hội nói.

Theo đó, lộ trình tới năm 2035, một cán bộ nữ mới được nghỉ hưu ở tuổi 60. Tức là hơn 15 năm nữa, phụ nữ mới được làm việc tới 60 tuổi. “Chứ không phải chúng tôi làm cái này để chúng tôi tính ở lại đâu. Làm bộ luật này không phải cho người đương chức kéo dài thời gian làm việc", Chủ tịch Quốc hội khẳng định.

Do còn nhiều ý kiến khác nhau, lại gây tác động lớn đến hơn 50 triệu lao động cũng như đối tượng sử dụng lao động, nên Chủ tịch Quốc hội và các Phó Chủ tịch Quốc hội đều đề nghị tiếp tục xin ý kiến người dân, những đối tượng chịu tác động trực tiếp để hoàn thiện, trước khi trình ra Quốc hội.

Đồng quan điểm, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh, việc tăng tuổi nghỉ hưu là vấn đề lớn đặt ra nhiều lần. Hiện nay có một số văn bản quy định tuổi nghỉ hưu khác nhau và tăng hơn như tuổi nghỉ hưu trong ngành Viện Kiểm sát, tuổi nghỉ hưu một số chức danh như GS, PGS cũng từ 65– 67… Hay theo Luật Cán bộ công chức thì tuổi nghỉ hưu của cán bộ cao cấp như Bộ trưởng và tương đương trở lên cũng là 60 trở lên chứ không phải 55 – 60.

Ông Lưu cho rằng, tuổi nghỉ hưu của người lao động nói chung phải có tầm nhìn dài hạn và tính đến yếu tố già hóa dân số trong tương lai gần, tính đến cân bằng giới, thị trường lao động… Bây giờ chúng ta thể chế hóa cho phù hợp. Theo Chính phủ thì việc tăng có lộ trình chứ không phải tăng ngay.

Trong khi đó, Bộ trưởng Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho rằng, hiện nay các công việc độc hại, nặng nhọc thì cần đánh giá tác động để lập danh mục đưa ra thời gian nghỉ hưu sớm hơn, thời gian làm việc ngắn hơn.

"Riêng đối với giáo viên mầm non, qua nghiên cứu, chúng tôi thấy không có nước nào xếp riêng tuổi nghỉ hưu. Bộ GD-ĐT cũng không xếp riêng", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói và tiếp thu các ý kiến để lấy ý kiến rộng hơn.

Hằng Thy