Tạo ổn định trong điều kiện bất ổn của thế giới

Quyết sách đúng nhưng triển khai rất chậm

- Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam 2022 vừa khép lại thành công. Ông đánh giá như thế nào về Diễn đàn năm nay?

Ảnh: Hồ Long

- Diễn đàn Kinh tế - Xã hội Việt Nam 2022 được tổ chức với quy mô lớn, chuẩn bị rất công phu, quy tụ trí tuệ của hơn 400 đại biểu, đặt dưới sự chỉ đạo trực tiếp, sát sao của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ. Diễn ra ngay trước thềm Kỳ họp thứ Tư, Quốc hội Khóa XV, Diễn đàn năm nay đã đánh giá toàn diện thực trạng nền kinh tế, nhận diện sâu sắc, chính xác các nguy cơ, rủi ro đối với nền kinh tế, nhất là các rủi ro vĩ mô và các lĩnh vực an sinh xã hội; rà soát, đánh giá việc thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thời gian vừa qua, đặc biệt là Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội…, qua đó đưa ra các khuyến nghị chính sách, pháp luật, phục vụ hữu ích cho công tác lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.

- Trực tiếp dự và tham gia thảo luận tại Phiên Hội thảo chuyên đề 2, ông đánh giá thế nào về việc thực hiện chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động trong thời gian vừa qua?

- Phiên Hội thảo chuyên đề 2 gắn liền với việc thực hiện Nghị quyết 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội. Có thể thấy, Nghị quyết 43/2022/QH15 đã thể hiện rất rõ tinh thần “ứng vạn biến” của Quốc hội, ban hành rất nhanh, rất sớm. Tiếp đó Nghị quyết 11 của Chính phủ triển khai thực hiện Nghị quyết 43/2022/QH15 đã đề xuất các giải pháp mang tính chiến lược, quan trọng cho giai đoạn tiếp theo. Sự kỳ vọng vào hai nghị quyết này là rất lớn. Tuy nhiên, khi vận hành quyết sách vào thực tiễn thì lại “đụng” trùng trùng điệp điệp từ nghị định cho đến thông tư.

- Việc chậm triển khai chính sách ảnh hưởng như thế nào đến doanh nghiệp và người dân - đối tượng thụ hưởng chính sách, thưa ông?

- Lẽ ra quyết sách của Quốc hội đưa ra như "chuyến xe cấp cứu" kịp thời, "có đèn chạy ưu tiên", nhưng "tài xế" lại cứ chạy từ từ, nên quyết sách chậm đi vào cuộc sống. Trong khi đó, thực tiễn cho thấy, các doanh nghiệp, người dân vẫn đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19.

Qua khảo sát tại TP. Hồ Chí Minh, có thể thấy rằng, có 3 loại doanh nghiệp bị ảnh hưởng sau đại dịch: thứ nhất, mở cửa trở lại là có thể hoạt động được ngay (đây là những doanh nghiệp phục hồi tốt); thứ hai khó khăn về vốn, được hỗ trợ tín dụng và hoạt động trở lại được; thứ ba là các doanh nghiệp mất thị trường, thiếu lao động và nợ chồng chất. Ngoài ra, tại TP. Hồ Chí Minh, một thành phần bị ảnh hưởng rất nặng nề là 350.000 hộ kinh doanh cá thể thương mại, dịch vụ, họ có đóng góp rất lớn cho GDP nhưng không thể vay được tiền và khả năng phục hồi rất chậm. Bên cạnh đó, do tắc nghẽn thủ tục nên một số lĩnh vực như ngành xây dựng không phục hồi được.

Gỡ khó trong hấp thụ vốn

- Từ thực tiễn những vấn đề nêu trên, ông đề xuất giải pháp chính sách gì cho thời gian tới nhằm phục hồi sản xuất, kinh doanh và phát triển bền vững?

- Tôi cho rằng, cần tập trung vào một số giải pháp trọng yếu. Trước hết là câu chuyện hấp thụ vốn đang gặp khó khăn, nhất là ở khu vực tư nhân, do đó phải tập trung gỡ khó khăn trong hấp thụ vốn thì mới đẩy nhanh tiến độ thực hiện Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết 11 của Chính phủ, qua đó phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Thứ hai, thực hiện đúng thông điệp của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô như là yếu tố “bất biến” để ứng với “vạn biến” của tình hình kinh tế quốc tế. Giữ ổn định kinh tế vĩ mô trên tất cả các chỉ tiêu, đó là lạm phát, giá cả, dự trữ ngoại hối, dòng tiền. Từ nay đến cuối năm, dư địa tín dụng còn 4% phải "bơm" vào được những nơi cần "bơm" như Nghị quyết 43/2022/QH15 của Quốc hội và Nghị quyết 11 của Chính phủ đã nêu.

Thứ ba, thực hiện các giải pháp phối hợp tài chính - tiền tệ, đẩy nhanh giải ngân đầu tư công, tránh phát hành trái phiếu trong kho bạc. Hiện nay, thị trường tài chính Việt Nam gồm thị trường tiền tệ, chủ yếu hoạt động qua hệ thống ngân hàng thương mại và huy động vốn trung hạn và dài hạn qua chứng khoán. Một thời gian rất dài, nguồn vốn của thị trường tài chính nước ta chủ yếu dựa vào các ngân hàng thương mại (cả về vốn trung, dài hạn). Vừa qua, chúng ta đã phát triển được thị trường chứng khoán và trái phiếu doanh nghiệp. Tuy đã xảy ra một số sự cố đối với thị trường chứng khoán và trái phiếu, nhưng vẫn phải làm sao để trái phiếu doanh nghiệp giảm "gánh nặng" cho các ngân hàng thương mại. Nếu để ngân hàng thương mại "gánh" cả vốn trung và dài hạn sẽ gây nguy cơ bất ổn cho hệ thống ngân hàng thương mại.

Thứ tư, đối với an sinh xã hội, ở TP. Hồ Chí Minh, hiện chỉ có 8% lao động ở các khu công nghiệp có nhà ở, còn lại có mức sống bấp bênh. Tôi kỳ vọng, chính sách an sinh xã hội phải chú trọng xây nhà cho công nhân, xây nhà xã hội cho người lao động. Đây là giải pháp căn cơ để phát triển bền vững, chứ không phải chỉ hỗ trợ tiền thuê nhà tạm thời như giai đoạn vừa qua.

- Ông mong chờ gì ở những chuyển biến chính sách sau Diễn đàn năm nay?

- Tôi mong rằng, sau Diễn đàn này, những quyết sách của Quốc hội và Chính phủ phải tạo được sự ổn định trong điều kiện bất ổn và bất định của thế giới, mà chính chúng ta chưa lường trước được. Với những ý kiến hết sức tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu tham dự diễn đàn, cùng quyết tâm của Đảng, Quốc hội và Chính phủ và nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, tôi kỳ vọng chúng ta sẽ tiếp tục củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, thúc đẩy phục hồi và phát triển bền vững.

- Xin cảm ơn ông!

Hoàng Ngọc thực hiện