Tây Nguyên: Lúa gặt về… mong “nắng”

Tại tỉnh Đăk Lăk, năm 2011 tỉnh đã gieo trồng được gần 49.000 ha lúa hè thu, trong đó, diện tích lúa nước chiếm 46.434 ha. Nhờ điều kiện thời tiết đầu niên vụ khá thuận lợi, cộng với việc người dân đã biết ứng dụng các giống lúa mới có năng suất, chất lượng cao vào đồng ruộng, kết hợp phòng ngừa sâu bệnh kịp thời… nên khi thu hoạch, lúa được mùa khiến bà con khá phấn khởi. Hiện nay, người dân đang gấp rút đẩy nhanh tiến độ thu hoạch những trà lúa chín muộn còn lại, đồng thời từng bước cày, bừa ải đất chuẩn bị cho công tác xuống giống vụ đông xuân 2011-2012. Theo nhận định của ngành nông nghiệp tỉnh, năng suất lúa bình quân vụ hè thu năm nay đạt 6 tấn/ha, trong đó có khoảng 6.400 ha diện tích lúa lai cho năng suất từ 7- 9 tấn/ha, cao hơn các giống lúa thường trồng đại trà từ 2-4 tấn/ha.

Nông dân thu hoạch lúa tại huyện Ea Súp (Đăk Lăk).

Tuy nhiên, giai đoạn thu hoạch lúa hè thu cũng là khoảng thời gian diễn ra mùa mưa, vì vậy, việc phơi sấy nông sản sau khi gặt về càng trở thành nỗi ám ảnh đối với người nông dân. Theo báo cáo của Ban chỉ huy phòng chống lụt bão tỉnh Đăk Lăk, trong tháng 10-2011, trên địa bàn toàn tỉnh đã xảy ra tình trạng mưa kéo dài, một số khu vực như huyện Krông Năng, Lăk, Ea Súp, Buôn Đôn, Ea H’leo có mưa lớn, gây lũ quét, làm mực nước các sông, hồ tăng cao khiến ngập úng hàng trăm ha lúa hè thu đang trong giai đoạn thu hoạch. Những ngày gần đây, mặc dù thời tiết đã thay đổi, song tại một số địa phương vẫn có mưa vừa hoặc mưa nhỏ rải rác, ngày nắng nóng nhưng đầu giờ chiều thường xuất hiện những cơn mưa bất chợt. Điều này đang gây trở ngại lớn đối với những người trực tiếp làm ra hạt lúa, bởi sau khi thu hoạch lúa về lại thiếu sân phơi, bà con có thói quen xếp lúa thành đống để trong nhà nhiều ngày dễ bị mốc, lên mầm, nhất là những gia đình không có kho chứa hợp lý phải để ở những nơi có độ ẩm cao hoặc mưa bị dột, làm ảnh hưởng đến chất lượng hạt lúa và khó xuất bán. Ông Y Sanh Mlô ở thị trấn Ea Súp, huyện Ea Súp cho biết, gia đình ông có 3 ha lúa, nhưng tại thời điểm lúa bắt đầu chín do có mưa lớn kéo dài, một số diện tích lúa ở vùng trũng không kịp thu hoạch nên bị ngập úng, những ruộng còn lại lúa chín muộn ông mới gặt về cũng không đủ điều kiện sân phơi, đành để tạm dưới gầm giường trong nhà chờ nắng. Ông nhẩm tính, niên vụ này gia đình ông thiệt hại khoảng 5 tấn lúa.

Để khắc phục tình trạng trên, những ngày qua, ở hầu khắp các địa phương, nhiều hộ dân đang tranh thủ lúc trời nắng ráo đem lúa ra lề đường thôn, hay mượn tạm một góc nhỏ khoảng sân trống của UBND xã, trường học để phơi lúa, song cũng không dám phơi đại trà bởi lo ngại thời tiết nắng mưa thất thường sẽ thu dọn không kịp.

Ngoài ra, nhiều tuyến kênh mương nội đồng tại các địa phương trong tỉnh đang bị ngập và tắc vì rơm, rạ. Tại Đăk Lăk, việc sử dụng máy tuốt lúa, máy gặt đập liên hoàn ngay tại đồng ruộng đã giúp người nông dân đỡ vất vả hơn; khi gặt xong chỉ phải mang hạt lúa về nhà, còn rơm, rạ thì để lại ruộng. Rơm sau đó được phơi khô ngay tại ruộng rồi đốt thành tro, hoặc đưa về nhà ủ phân vi sinh để bón cho các loại cây trồng khác. Tuy nhiên, vào mùa mưa năm nay, do thời tiết mưa nhiều nên rơm không khô, một vài khu ruộng trũng nước kéo theo rơm, rạ chảy dồn xuống kênh mương làm ngập, tắc dòng chảy. Điển hình như tại cánh đồng của huyện Lak, phần lớn hệ thống kênh mương tại các xã Dak Liêng, Buôn Triết, Buôn Tría, Dak Nuê… đang bị ngập trong rơm, một số đoạn mương, rơm rạ tích tụ lâu ngày tạo thành những sình lầy bốc mùi hôi thối; đây có thể còn là nơi nuôi dưỡng các mầm sâu bệnh gây tác động xấu đến cây trồng sau này. Không những thế, trước khi vào vụ mới, người dân lại phải tổ chức nạo vét rất tốn công sức và thời gian…

Bài, ảnh: Bá Thăng