Tham nhũng chuyển sang thủ đoạn phức tạp hơn

Tòa án Nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã kiến nghị điều tra làm rõ việc đưa hối lộ trong vụ án Nguyễn Văn Dương, Phan Sào Nam và đồng bọn tổ chức đánh bạc, nhưng vẫn chưa có kết quả. Ảnh: NC st

Ngoài ra, “tham nhũng vặt”cần được chỉ rõ ở các ngành, lĩnh vực nào và xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu lĩnh vực đó.

Những bước tiến mạnh

Báo cáo trước Quốc hội, Chính phủ cho biết, năm 2019, công tác phòng chống tham nhũng (PCTN) đã có thêm những bước tiến mạnh với nhiều chủ trương, giải pháp đột phá, đạt được kết quả tích cực, rõ rệt.

Trong năm 2019, qua công tác tự kiểm tra nội bộ phát hiện 26 vụ, 30 đối tượng; qua hoạt động thanh tra phát hiện 69 vụ, 45 đối tượng tham nhũng và liên quan đến tham nhũng. Qua công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo phát hiện 17 vụ, 37 đối tượng có hành vi liên quan đến tham nhũng. Qua hoạt động kiểm toán phát hiện, chuyển cơ quan điều tra 7 vụ việc có dấu hiệu tội phạm liên quan đến người có chức vụ, quyền hạn.

Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cơ bản đồng tình với đánh giá của Chính phủ, song nhấn mạnh, tình trạng tiêu cực, nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, tổ chức, doanh nghiệp, “tham nhũng vặt” vẫn tiếp tục diễn ra trên nhiều lĩnh vực, nhất là ở cơ sở, và chưa bị đẩy lùi. Tham nhũng trong lực lượng có chức năng chống tham nhũng tăng so với năm 2018, gây bức xúc trong dư luận. Đáng lưu ý, trong khi Đảng và Nhà nước đẩy mạnh công tác phát hiện, xử lý các vụ tham nhũng lớn, “lợi ích nhóm”, “sân sau” thì loại tội phạm này chuyển sang thủ đoạn đối phó, che giấu dưới các hình thức tinh vi, phức tạp hơn…

Dư luận, cử tri cho rằng, trong lĩnh vực cổ phần hóa, mua bán tài sản công, ở nơi nào có hiện tượng “Nhà nước mua đắt, bán rẻ” các tài sản lớn thì ở đó có dấu hiệu của những vụ tham nhũng lớn, và đa số các vụ án sai phạm lớn về kinh tế trong giai đoạn vừa qua đều có yếu tố vụ lợi.

Còn bức xúc trong dư luận

Về kết quả thực hiện và xử lý tội phạm tham nhũng, đại biểu Mai Thị Phương Hoa (đoàn Nam Định) đánh giá cao việc điều tra, khám phá và đưa ra truy tố, xét xử nhiều vụ án tham nhũng lớn. Một số vụ đã được cơ quan tiến hành tố tụng chứng minh được yếu tố tham nhũng, yếu tố chiếm đoạt, hay nói cách khác là chứng minh được hành vi đưa và nhận hối lộ để xử lý nghiêm minh như vụ Nguyễn Bắc Son, Trương Minh Tuấn bị khởi tố về tội nhận hối lộ với số tiền rất lớn, lên tới hàng triệu USD.

Tuy nhiên, bà Hoa cho rằng, trên thực tế vẫn còn nhiều vụ án lớn mà dư luận nghi ngờ có dấu hiệu tham nhũng nhưng cơ quan tiến hành tố tụng không chứng minh được hành vi đưa và nhận hối lộ nên phải xử lý về tội phạm kinh tế như: tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, hoặc tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.

Vụ án Nguyễn Văn Dương, Phan Sào Nam và đồng bọn trong quá trình điều tra về các tội như đánh bạc, tổ chức đánh bạc, rửa tiền thì còn bị khởi tố về hành vi đưa hối lộ. Sau đó, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Phú Thọ ra quyết định đình chỉ miễn trách nhiệm hình sự về tội đưa hối lộ do được hưởng chính sách khoan hồng của Nhà nước. Tại phiên phúc thẩm, Tòa án Nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã kiến nghị tiếp tục điều tra làm rõ lời khai về việc đưa hối lộ, nhưng đến nay kiến nghị này vẫn chưa có kết quả thực hiện, và lời khai về việc nhận hối lộ vẫn còn đó. Bà Hoa lấy vụ án này làm ví dụ và nhấn mạnh, sự chậm trễ này đã làm cho dư luận bức xúc, và cho rằng việc xử lý tham nhũng vẫn còn chưa nghiêm, chưa triệt để.

Ở góc độ khác, đại biểu Hoàng Văn Hùng (đoàn Thái Nguyên) quan tâm đến việc tham nhũng trong lực lượng có chức năng về PCTN. Theo đại biểu này, đây là vấn đề lớn, ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến niềm tin của cử tri và nhân dân vào lực lượng được giao trọng trách PCTN, bảo vệ công lý. Tuy nhiên, nhiều năm qua, tình hình không có chuyển biến tích cực, thậm chí chuyển biến theo hướng phức tạp và có chiều hướng gia tăng theo từng năm.

Ông Hùng đề nghị Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chỉ đạo việc tăng cường hơn nữa công tác quản lý cán bộ; Cơ quan điều tra Bộ Công an, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tăng cường các biện pháp nghiệp vụ để phát hiện, xử lý nghiêm khắc những trường hợp cán bộ, công chức trong cơ quan bảo vệ pháp luật, cơ quan có chức năng PCTN phạm tội, nhất là nhũng nhiễu, tiêu cực, tham nhũng.

Thẩm tra Báo cáo về công tác PCTN năm 2019 của Chính phủ, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội kiến nghị Chính phủ cần nhận diện rõ tình trạng “tham nhũng vặt” tập trung ở những ngành, lĩnh vực nào để đưa ra giải pháp phòng, chống phù hợp. Đặc biệt, cần xác định rõ trách nhiệm của các bộ trưởng, trưởng ngành trong việc để xảy ra tình trạng “tham nhũng vặt” thuộc lĩnh vực mình phụ trách.

Tùng Lâm