'Tham nhũng trong DNNN còn sân trước, sân sau, thậm chí là vườn sau'

"Doanh nghiệp Nhà nước (DNNN) phải thấy được vị trí, vai trò của mình để qua đó vươn lên, dám nghĩ, dám làm, tăng cường đổi mới sáng tạo", đó là chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại hội nghị đổi mới, nâng cao hiệu quả DNNN tổ chức sáng 16/10.

Hội nghị có sự tham gia của Phó thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng ban chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp và đông đảo lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty và một số địa phương. Các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực an ninh, quốc phòng và nông trường, lâm nghiệp không được thảo luận tại hội nghị.

'Vẫn còn chuyện quyền anh, quyền tôi, chưa vì đại cục của đất nước'

Mở đầu phần bài phát biểu, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh tinh thần của hội nghị nhằm sắp xếp, đổi mới, nâng cao hiệu quả của DNNN chứ không chỉ tập trung nói về cổ phần hóa.

Về chủ trương, ông nhắc lại quan điểm của Đảng, Nhà nước coi nền kinh tế Việt Nam đa thành phần, các thành phần đều bình đẳng trước pháp luật. Trong đó, kinh tế Nhà nước và tập thể đóng vai trò chủ đạo của nền kinh tế. DNNN có vai trò đặc biệt quan trọng.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc. Ảnh: VGP/Quang Hiếu.

“Bất cứ nước nào, kể cả tư bản phát triển đều có DNNN. Vai trò của DNNN trong kinh tế thị trường rất quan trọng, đáp ứng phát triển đất nước”, ông nói.

Thủ tướng cũng biểu dương nhiều chủ trương, cách làm chống thất thoát, trì trệ, kém hiệu quả trong DNNN, từ đó giúp tài sản tăng, giảm hàng tồn kho, nâng cao năng suất, chống thất thoát, tham nhũng. Nhiều DNNN có doanh thu tốt, giải quyết công ăn việc làm, an sinh xã hội.

Tuy nhiên, ông cho rằng vẫn còn những tồn tại của DNNN như hiệu quả sản xuất, kinh doanh còn thấp, phương án cổ phần hóa còn chậm, xác định phương án sử dụng đất, giá trị văn hóa, lịch sử… còn khó khăn. Cơ chế phối hợp giữa các bộ ngành còn yếu kém. Đặc biệt là việc ngăn chặn mất tài sản Nhà nước trong quá trình cổ phần hóa DNNN.

“Vẫn còn chuyện quyền anh, quyền tôi, chưa vì đại cục của đất nước. Người tài vẫn ít vào DNNN, quy hoạch cán bộ còn chậm. Một số bộ hướng dẫn để đẩy nhanh cổ phần hóa còn chậm thể chế hóa”, Thủ tướng nói.

Người đứng đầu Chính phủ cũng nhắc đến việc lựa chọn cán bộ lãnh đạo các tập đoàn, tổng công ty còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc. Trong đó, công tác xây dựng Đảng cũng còn những khó khăn nhất định.

“Từ nay, không được có khoảng trống về giám đốc các tổng công ty, tập đoàn. Đừng để sắp về hưu rồi, vẫn ôm mà chưa tìm được người thay thế”, ông nói.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng cho rằng các DNNN không để xảy ra việc đặt lợi ích cá nhân, tham nhũng, che giấu sai phạm xảy ra.

“Hiện tượng tham nhũng trong DNNN là còn, sân trước sân sau, thậm chí vườn sau là có. Chúng ta cần khắc phục cái này. Đồng chí nghèo thì nghèo rồi, đủ sống thì đủ sống rồi nhưng đừng đường dây ổ dợ tổ chức tham nhũng”, ông nói.

6 vấn đề lớn cần nỗ lực

Mong muốn các tập đoàn, tổng công ty ngày càng lớn mạnh, đáp ứng kỳ vọng của Đảng và Nhà nước, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đặt ra cho các DNNN 6 vấn đề lớn cần nỗ lực và tiên phong trong thời gian tới.

Thứ nhất, ông yêu cầu DNNN nâng cao năng lực cạnh tranh, quản lý, nâng cao hiệu quả. Bộ máy điều hành cần nâng cấp, ứng dụng cách quản trị hiện đại, nâng cao năng lực cạnh tranh, kể cả các chỉ số theo dõi, sản xuất kinh doanh.

Thủ tướng mong muốn DNNN phải thấy được vị trí, vai trò của mình để qua đó vươn lên, dám nghĩ, dám làm, tăng cường đổi mới sáng tạo. Ảnh: Quang Hiếu/VGP.

Hai là, đi đầu trong nghiên cứu, phát triển, đổi mới công nghệ. Mỗi tập đoàn, tổng công ty phải là một trung tâm đổi mới sáng tạo.

“Bổn cũ chép lại không tốt đâu. Tình trạng chậm chạp, lạc hậu còn rất khổ biến trong DNNN. Mình không chịu đổi mới phát triển thì rất khó khăn”, ông chia sẻ.

Thứ ba, cần chủ động hơn nữa trong hội nhập, vươn ra quốc tế. Lấy thị trường nội địa là bàn đạp, vươn tới chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu. Thủ tướng yêu cầu trao quyền tự chủ “cho anh em”, “tin anh em”, nhưng có cơ chế kiểm soát quyền lực.

Bốn là, khắc phục được những thất bại của thị trường, quan tâm đầu tư các địa bàn mà tư nhân không muốn đầu tư, hoặc lĩnh vực nhạy cảm liên quan đến an ninh quốc phòng. Đây phải được coi là một tiêu chí trong việc đánh giá hiệu quả của DNNN.

Thứ năm, DNNN cần góp phần tái cơ cấu nền kinh tế, ổn định vĩ mô, đảm bảo an ninh, quốc phòng.

Thứ sáu, DNNN phải tiên phong trong nhiều lĩnh vực, điển hình như xây dựng chính phủ điện tử, mạng viễn thông 5G.

Tiên phong trong những lĩnh vực mà tư nhân không muốn làm

Để thực hiện được mong muốn này, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành đảm bảo sự phát triển cho DNNN, tạo tâm lý an tâm, hiệu quả đầu tư.

Ông yêu cầu có sự phối hợp tốt giữa Ủy ban quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp với các bộ ngành. Riêng Ủy ban cần nhanh chóng hoàn thiện mình, về chức năng, quyền hạn.

“DNNN như ôtô tải đi giữa đường phố đông người. Các doanh nghiệp khác như xe đạp, xe máy. Xe tải to lớn nhưng phải minh bạch”, Thủ tướng nêu một trong những yêu cầu cho cả cơ quan quản lý và DNNN.

Người đứng đầu Chính phủ cũng yêu cầu hoàn thiện thể chế, một số luật cần sửa phải báo cáo Chính phủ, để xử lý những vấn đề phát sinh hiện nay.

“Cần nhanh nhạy hơn, không để chậm quá lâu như thời gian qua, kể cả công tác cán bộ và đầu tư các dự án lớn”, ông nói.

Thủ tướng đặc biệt lưu ý không để tầng nấc hành chính từ trung ương đến địa phương làm cản trở hoạt động của DNNN, để xảy ra tình trạng “sống chết mặc bay”.

“Thủ tướng đêm thức đến 12h đêm ký hết tất cả văn bản trình lên, không để đến hôm sau. Mình phải có trách nhiệm trước nhân dân. Các cơ quan Nhà nước cần có sự thấu hiểu giữa trung ương và địa phương. Vẫn còn nhiều tầng nấc khó khăn, tạo ra môi trường đầu tư kinh doanh không thuận lợi cho phát triển”, ông nói.

Cuối cùng, Thủ tướng mong muốn DNNN phải vươn lên, dám nghĩ, dám làm, tăng cường đổi mới sáng tạo, có chế độ công tác tốt cho cán bộ công nhân viên.

“Chúng ta quản lý một khối lượng tài sản lớn như thế mà không làm được, thì trách ta trước rồi hãy trách người. Mong các đồng chí hiểu tốt vị trí vai trò của mình để vươn lên”, Thủ tướng nói.

Hiếu Công