Tham vọng của người phụ nữ giàu nhất châu Phi

Ảnh: Riskscreen

Tháng trước, các công tố viên Angola đã đóng băng tài khoản ngân hàng và cổ phần của vợ chồng bà Santos (46 tuổi) nhằm thu hồi số tiền mà họ bị cáo buộc làm thất thoát. Cũng trong thời gian đó, em trai bà - Jose Filomeno - phải ra hầu tòa vì cáo buộc biển thủ 500 triệu USD từ Quỹ đầu tư quốc gia (SWF), nơi ông làm lãnh đạo giai đoạn 2013-2018. Hai chị em đều khẳng định họ vô tội. Santos cho biết các cáo buộc là nỗ lực xóa nhòa di sản của cha bà và phân tán sự chú ý của công chúng trước những thất bại dưới thời chính phủ mới.

Được biết, Angola có 18 triệu dân, nằm bên bờ biển phía Tây của Nam Phi và rất giàu kim cương, dầu mỏ. Sau khi cuộc nội chiến dài 27 năm kết thúc năm 2002, nước này đã có bước nhảy vọt về doanh thu dầu mỏ với hàng chục tỉ USD mỗi năm. Nhưng gần đây, họ xếp ở vị trí thứ 165 trên 180 quốc gia về chỉ số nhận thức tham nhũng.

Trong cuộc phỏng vấn với đài truyền hình quốc gia Bồ Đào Nha RTP mới đây, Santos nói rằng các cáo buộc trên không chỉ là cuộc tấn công vào gia đình bà mà còn là một chiến dịch chống lại các ứng viên tổng thống tương lai. Và khi được hỏi về khả năng ra tranh cử chức vụ tổng thống Angola, người phụ nữ từng có biệt danh là "Công chúa" trả lời là “có thể”. “Tôi sẽ làm mọi thứ cần làm để bảo vệ và phụng sự tổ quốc", bà bày tỏ.

Đây là lần đầu tiên con gái ông Jose Eduardo dos Santos – người có 38 năm cầm quyền liên tục tại Angola – chia sẻ về ý định lấn sân sang chính trị. Trước đó, bà liên tục mô tả bản thân là doanh nhân chứ không phải là chính khách. Như trong cuộc phỏng vấn trước đó với BBC, Santos nhấn mạnh cuộc sống của bà bị nguy hiểm nếu quay về Angola trong hoàn cảnh hiện tại (bà đang sống lưu vong ở châu Âu).

Theo Reuters, bà Santos là một nhân vật thu hút ý kiến trái chiều tại Angola. Trong khi phe ủng hộ xem bà là một doanh nhân truyền cảm hứng, thì những người chê bai nói rằng bà là hiện thân cho nạn tham nhũng châu Phi. Forbes ước tính khối tài sản của Santos vào khoảng 2,2 tỉ USD và bà cũng nắm giữ số cổ phần đáng kể trong nhiều công ty quan trọng của Bồ Đào Nha - bao gồm ngân hàng Eurobic, hãng viễn thông NOS, Công ty kỹ thuật Efacec và Tập đoàn dầu khí Galp Energia. Trong khi đó, theo Ngân hàng Thế giới, 2/3 số đồng hương của bà sinh sống dưới mức 2 USD/ngày.

Một số nhà quan sát đã nhanh chóng loại bỏ ý nghĩ cho rằng bà Santos có thể nhận lấy vai trò chính trị như cha mình. Ricardo Soares de Oliveira - một giáo sư tại Đại học Oxford (Anh) và chuyên gia về châu Phi - nhận định: "Bà Santos không có sự ủng hộ mạnh mẽ trong đảng MPLA cầm quyền. Hiện tại, đảng này đang hậu thuẫn cho Tổng thống Joao Lourenco". Sau khi lên nắm quyền hồi năm 2017, ông Lourenco đã cố xóa bỏ ảnh hưởng của người tiền nhiệm và cải cách nền kinh tế lớn thứ ba khu vực Tiểu vùng Sahara châu Phi. Ông thẳng tay sa thải bà Santos khỏi vai trò đứng đầu Công ty dầu mỏ nhà nước Sonangol và loại em trai Filomeno của bà khỏi vị trí lãnh đạo SWF. Ông Filomeno đang đối mặt mức án 12 năm tù giam nếu bị kết tội và sẽ là thành viên đầu tiên của gia đình dos Santos bị kết án.

NG. CÁT (Theo BBC, AFP)