Tham vọng 'tàu mới vỏ cũ', Hải quân Nga nhận kết cục cay đắng

Nhằm hiện đại hóa một cách nhanh nhất lực lượng hải quân khi mà các dự án chế tạo tàu chiến thế hệ mới bị đình trệ vì nhiều lý do về mặt công nghệ cũng như tài chính, đầu năm 2010, Hải quân Nga thúc đẩy mạnh ý tưởng "tàu mới vỏ cũ" - nôm na là việc hiện đại hóa lắp đặt các trang bị kỹ thuật mới trên trên các tàu chiến được chế tạo từ thời Liên Xô. Nguồn ảnh: RT

Đây là hướng đi không phải mới, việc nâng cấp vũ khí kiểu “bình cũ rượu mới” đã được áp dụng từ lâu không chỉ với tàu chiến mà cả máy bay hay xe tăng, thậm chí là súng ống cá nhân. Cách làm này được đánh giá là tiết kiệm về tiền bạc cũng như thời gian hơn là chế tạo tàu mới, thay vào đó hiện đại hóa một tàu cũ biến nó thành sức mạnh mới. Nguồn ảnh: Business Insider

Khi đó, Quân đội Nga đã tung ra hàng loạt ý tưởng gây "chấn động" giới quân sự ví dụ như phát triển đoàn tàu tên lửa hạt nhân, hồi sinh "quái vật biển Caspian" và đặc biệt là hiện đại hóa sâu rộng đội tàu chiến hùng mạnh thời Liên Xô. Nguồn ảnh: Gizmodo

Một trong những dự án "bình cũ rượu mới" đầu tiên được Hải quân Nga triển khai là đề án nâng cấp các tàu ngầm nguyên tử Project 949A với tham vọng thay thế hoàn toàn tổ hợp tên lửa hành trình Granit bằng Oniks hoặc Kalibr. Dự kiến, tất cả 5 chiếc tàu 949A của Hạm đội Thái Bình Dương sẽ được hiện đại hóa. Nguồn ảnh: Pinterest

Quy mô hơn cả kế hoạch dành cho 949A, năm 2011, Hải quân Nga tiến hành hiện đại hóa các tàu ngầm nguyên tử Project 971. Dự kiến, 10 tàu ngầm loại này sẽ được nâng cấp sâu rộng. Nguồn ảnh: Youtube

Kế hoạch hiện đại hóa những chiếc tàu mặt nước cũng không kém phần hứa hẹn. Năm 2013, Hải quân Nga đã đưa tuần dương hạm hạt nhân Đô đốc Nakhimov tới Nhà máy Sevmash để hiện đại hóa. Cùng trong năm nay, Hải quân Nga đưa chiến hạm tên lửa Đô đốc Chabanenko tới Nhà máy sửa chữa tàu số 35 ở Murmansk để hiện đại hóa, dự kiến bàn giao năm 2016. Ngoài ra, Hải quân Nga còn lên kế hoạch sửa lại toàn bộ 7 chiếc tàu khu trục Đề án 956 và nâng cấp tất cả 8 tàu chống ngầm lớn Project 1155. Nguồn ảnh: Sputnik

Mặc dù vậy, sau gần 10 năm triển khai, một sự thật gây "sốc" là tới nay, kế hoạch tham vọng của Hải quân Nga đã phá sản hoàn toàn. Theo đó, thời gian chuyển giao tàu ngầm Project 949AM mang tên Irkuts đã bị trì hoãn thêm 4 năm - từ năm 2017 chuyển thành năm 2021, và thời gian sửa chữa tăng lên 8 năm. Dù Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nga Yury Borisov từng tuyên bố rằng năm 2021 là thời điểm Hải quân Nga có thể nhận được tất cả 4 tàu 949A hiện đại hóa, tuy nhiên tới giờ 2 trong 4 chiếc còn chưa được nâng cấp thì quả thực thời hạn của Thứ trưởng Borisov đưa ra có phần "quá ảo tưởng". Nguồn ảnh: Sputnik

Với kế hoạch sáng ngời cho tàu ngầm 971M cũng là câu chuyện buồn - ban đầu kế hoạch là 10, sau lại cắt còn 6 và giờ là 4. Thời hạn chuyển giao tàu đầu tiên bị chuyển từ năm 2015 sang 2019. Thế mà nguồn tin ở Trung tâm sửa chữa tàu Zvezdochka cho rằng, khoảng thời gian 4 năm là quá lạc quan đối với con tàu này. Nguồn ảnh: Russian Military Forum

Còn số phận kế hoạch thay "ruột" cho tuần dương hạm nguyên tử Đô đốc Nakhimov đã chuyển từ năm 2018 đến khoảng năm 2021-2022. Nguồn ảnh: Russian Military Forum

Do sự chậm trễ trong công tác hiện đại hóa, tàu chống ngầm Đô đốc Chabanenko sẽ không rời khỏi Nhà máy sửa chữa tàu số 35 ở Murmansk trước năm 2022-2033 dù cho thời hạn hoàn thiện việc nâng cấp ban đầu là năm 2016. Nguồn ảnh: Forums Airbase.

Về phần hiện đại hóa 8 tàu chống ngầm lớn nhất thế giới thuộc Projet 1155, kế hoạch hiện tại rút xuống chỉ còn 2 chiếc sẽ được thay "ruột" là Đô đốc Tributs và Nguyên soái Shaposhnikov. Nguồn ảnh: Russian Military Forum.

Lý do được đưa ra thì có rất nhiều, dẫu vậy tựu chung lạ nguyên nhân khiến kế hoạch tham vọng của Hải quân Nga hồi sinh đội tàu chiến hùng mạnh thời Liên Xô phần nhiều xoay quanh vấn đề tài chính cũng như "năng lực sản xuất" của các nhà máy sửa chữa, hiện đại hóa "không còn như xưa". Nguồn ảnh: 7 Feet Beneath the Keel

Thật vậy, việc tích hợp công nghệ vũ khí mới lên các tàu chiến đã có tuổi đời 30-40 năm không phải dễ, đó là cả một đề tài nghiên cứu đồ sộ, không phải thích lắp gì thì lắp. Nguồn ảnh: Matrix

Thế nên, tham vọng nâng cấp tàu sân bay “độc nhất” Đô đốc Kuznetsov được công bố năm 2017 không phải là vấn đề đơn giản. Vốn dĩ Kuznetsov tồn tại khá nhiều nhược điểm ngay từ ban đầu, cho nên việc nâng cấp sửa đổi nó đòi hỏi ngốn ngân sách khổng lồ cũng như thời gian. Nguồn ảnh: Sputnik.

Mời độc giả xem video: Sức mạnh đáng kinh ngạc của Hải quân Nga sau 20 năm "ngủ yên". (Nguồn Anton Komogortsev)

Gia Bảo