Tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư

Theo Trưởng ban Thanh toán vốn đầu tư KBNN T.Ư Phạm Long Hy, với chức năng quản lý, kiểm soát chi ngân sách Nhà nước, KBNN T.Ư đã chỉ đạo toàn hệ thống khẩn trương kiểm soát, giải ngân, thanh toán vốn kịp thời, đầy đủ cho các dự án được bố trí kế hoạch vốn, bảo đảm các điều kiện quy định, tập trung cho những tháng cuối năm khi số hồ sơ đề nghị thanh toán tăng lên, kiên quyết không để xảy ra tình trạng tồn đọng quá hạn, chậm được thanh toán. Trong quá trình kiểm soát chi, hệ thống KBNN đã tham mưu cho các cấp, bộ, ngành hoàn chỉnh chế độ quản lý, phân bổ vốn tập trung, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư, nhanh chóng thực hiện cơ chế, chính sách an sinh xã hội, tạo việc làm, thu nhập cho người lao động như kiểm soát, thanh toán kịp thời, đúng đối tượng được hỗ trợ. KBNN T.Ư cũng thực hiện những giải pháp góp phần tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án, thi công công trình, giải ngân, thanh toán vốn, bảo đảm chi tiêu Nhà nước, phục vụ triển khai gói kích cầu đầu tư và tiêu dùng của Chính phủ. Chủ động nắm bắt những vướng mắc trong công tác kiểm soát vốn đầu tư tại KBNN cấp tỉnh, kịp thời giải quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền, đồng thời kiến nghị, đề xuất giải quyết những vấn đề thuộc thẩm quyền cấp trên. Thực hiện thanh toán theo dự toán, do đó luôn bảo đảm đủ nguồn vốn, tránh được việc thừa, thiếu vốn giả tạo; tạm ứng vốn đầy đủ, kịp thời cho các công trình đã được phê duyệt; thông qua công tác kiểm soát thanh toán góp phần bảo đảm đồng vốn sử dụng đúng mục đích, tiến độ và hiệu quả. Chú trọng công tác cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa chứng từ, đổi mới phương thức thanh toán, tạo điều kiện thuận lợi cho chủ đầu tư và khách hàng. Toàn hệ thống tập trung đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư, phối hợp với các chủ đầu tư rà soát tình hình giải ngân của các dự án để điều chỉnh cho phù hợp khả năng thực hiện, kịp thời nắm bắt vướng mắc, đề xuất, kiến nghị các giải pháp tháo gỡ với chủ đầu tư, cấp trên và cơ quan có liên quan để đẩy nhanh tiến độ thực hiện kế hoạch và thanh toán vốn. Vướng mắc và giải pháp Đến hết thời hạn thanh toán vốn (ngày 31-1-2009), số vốn giải ngân cho các dự án được bố trí kế hoạch năm 2008 gồm nguồn vốn xây dựng cơ bản tập trung và Trái phiếu Chính phủ đạt 81,2% kế hoạch (cùng kỳ năm trước đạt 80,1%); bốn tháng đầu năm, số vốn giải ngân cho các dự án được bố trí kế hoạch năm 2009 đạt 20,1% kế hoạch (cùng kỳ năm trước đạt 13,8%). Theo Phó Trưởng ban Kế hoạch - Tổng hợp KBNN T.Ư Viên Văn Dũng, hệ thống kho bạc cũng có những khó khăn, hạn chế trong quá trình triển khai thực hiện các chính sách, cơ chế của Chính phủ nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy đầu tư, sản xuất, kinh doanh. KBNN thực hiện kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư theo các quy định hiện hành, do đó khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách ảnh hưởng lớn đến tốc độ giải ngân tại kho bạc. Thông qua công tác kiểm soát, thanh toán vốn đầu tư, có một số quy định chưa phù hợp thực tế gây khó khăn trong việc thực hiện dự án và thanh toán vốn. Theo Nghị định số 99/2007/NĐ-CP, chủ đầu tư được vận dụng và chịu trách nhiệm về việc áp dụng đơn giá cho từng công trình cụ thể (theo hướng Nhà nước công bố), nhưng năng lực, trình độ quản lý dự án của nhiều chủ đầu tư còn hạn chế, thành viên ban quản lý của một số dự án chủ yếu kiêm nhiệm, nên cơ chế này gây khó khăn cho chủ đầu tư, cho cơ quan quản lý và cơ quan kiểm soát chi về thiếu những cơ sở xác định tính hợp lý của định mức, đơn giá, dẫn đến dễ gây thất thoát vốn. Cũng theo Nghị định, chủ đầu tư có thể tạm ứng 100% giá trị hợp đồng cho nhà thầu, như vậy tại thời điểm đó ngân sách Nhà nước bỏ ra một khoản tiền khá lớn, nhưng chưa tạo ra ngay một khối lượng xây dựng cơ bản tương ứng, hơn nữa trong thực tế nhà thầu có thể chiếm dụng tiền tạm ứng cho mục đích khác, nên khó quản lý, thu hồi vốn tạm ứng. Việc lập và phân bổ kế hoạch vốn hằng năm còn dàn trải, chưa tập trung; mặc dù KBNN chủ động phối hợp và thông báo cho chủ đầu tư về dự án giải ngân chậm hoặc không giải ngân được, nhưng vẫn có những dự án đến hết thời hạn thanh toán tỷ lệ giải ngân vẫn rất thấp, dẫn đến tình trạng nhiều dự án thừa vốn, không thực hiện được, trong khi đó nhiều dự án thiếu vốn phải thực hiện cầm chừng, dở dang kéo dài nhiều năm, gây lãng phí vốn Nhà nước. Năng lực tổ chức thực hiện của một số chủ đầu tư, nhà thầu yếu, nhất là đối với các dự án do địa phương, cấp huyện, xã quản lý, dẫn đến tiến độ triển khai chậm, chất lượng hạn chế. Mặt khác, chủ đầu tư và nhà thầu chậm hoàn thiện hồ sơ gửi KBNN để làm thủ tục thanh toán. Những quy định, chế độ thanh toán đối với việc mua sắm phương tiện, tài sản giá trị lớn, sửa chữa lớn trụ sở làm việc... phục vụ kiềm chế lạm phát của năm trước, nhưng năm ngân sách 2009 chưa có chỉ đạo, hướng dẫn mới, nên có vướng mắc trong kiểm soát thanh toán. Để đẩy nhanh giải ngân, thanh toán vốn đầu tư, góp phần thực hiện hiệu quả gói kích cầu đầu tư, ngăn chặn suy giảm kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, KBNN tiếp tục thực hiện một số giải pháp: Chủ động đề xuất, kiến nghị cách thức tháo gỡ vướng mắc về cơ chế, chính sách quản lý đầu tư xây dựng cơ bản; tiếp tục cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, áp dụng cơ chế "một cửa" trong kiểm soát chi ngân sách, đơn giản hóa chứng từ thanh toán, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho chủ đầu tư. Tập trung chỉ đạo công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư, xử lý kịp thời những vướng mắc trong toàn hệ thống, đẩy nhanh tiến độ giải ngân, không để tồn đọng hồ sơ quá hạn, bảo đảm nguồn vốn; giải ngân kịp thời vốn hỗ trợ của Chính phủ đối với các mục tiêu an sinh xã hội. Rà soát tình hình giải ngân, thanh toán vốn của các dự án, thông báo cho chủ đầu tư và cấp trên để có biện pháp đẩy nhanh tiến độ thi công. Kiểm soát chi chặt chẽ, đúng chế độ, bảo đảm vốn được sử dụng đúng mục đích và đúng đối tượng thụ hưởng. MẠNH AN