Tháp Mường Và – biểu tượng văn hóa, tâm linh vùng biên giới

Tháp được xây dựng trên một quả đồi nhân tạo, ngay trung tâm bản Mường Và, xã Mường Và, cách trung tâm huyện Sốp Cộp khoảng 7,5km về phía Đông Nam. Mường Và (theo tiếng địa phương) có nghĩa là miền đất đông người tập trung sinh sống, đất đai mầu mỡ phì nhiêu, có cánh đồng bằng phẳng thẳng cánh cò bay và phong cảnh đẹp, cư dân bản Mường Và phần lớn là người Lào.

Theo truyền thuyết kể lại thì cách đây khoảng 400 năm (vào thế kỷ XVII), một thầy địa lý người Hoa đi qua vùng đất này thấy có cảnh đẹp, phía sau Bản Mường Và là dãy núi chạy dài, đằng trước là một cách đồng rộng lớn, có con suối chảy qua. Theo thuyết phong thủy thì đây là một vùng đất đẹp và ổn định. Ông thầy địa lý đã bàn với Chẩu Hua (Người đứng đầu trong vùng) để xây dựng chùa và tháp.

Di tích tháp Mường Và. Ảnh: Báo PLVN

Chẩu Hua đã huy động lực lượng nhân dân trong vùng khởi công đắp quả đồi ngay tại trung tâm bản. Đất đắp đồi được lấy từ hai bên cạnh và đằng sau tháp (hiện nay xung quang tháp còn dấu tích 3 chiếc hồ lớn). Sau khi đắp đồi xong, Chẩu Hua cho xây tháp và dựng chùa (ngôi chùa hiện nay không còn), đây là nơi sinh hoạt không thể thiếu của cộng đồng, nơi để người dân đến lễ phật, nghe kinh, nơi tập hợp toàn dân vào những ngày lễ hội và bàn bạc đến những vấn đề liên quan đến lợi ích chung của cộng đồng.

Tháp Mường Và thuộc loại Di tích kiến trúc nghệ thuật. Tháp được dựng trên ngọn đồi cao 15m so với mặt bằng xung quanh, xây theo hình bút tháp cao 13 mét, đứng từ xa đã nhìn thấy tháp vút cao lên nền trời xanh với những đường nét sắc sảo, thanh lịch, tạo thế hiên ngang và uy nghi của công trình.

Tháp Mường Và tọa lạc trên đồi cao, đứng từ trên tháp nhìn xuống có thể ngắm trọn phong cảnh hữu tình của vùng biên Sốp Cộp.

Tòa tháp được chia thành 5 tầng, xây bằng gạch vồ màu đỏ có kích thước 35cm x 15cm x 6cm, được gắn với nhau bằng vôi, cát và mật, tháp được xây đặc.

Lễ hội truyền thống Mường Và được tổ chức vào ngày 15/4 hàng năm, nhân dân địa phương trong vùng nô nức đến tháp Mường Và trảy hội, đón mừng năm mới. Với việc tôn tạo, trùng tu tháp Mường Và, đây sẽ là điểm đến nằm trong tuyến du lịch của tỉnh, tạo điều kiện cho địa phương thúc đẩy phát triển du lịch sinh thái và cộng đồng.

Tháp Mường Và được coi là là sợi dây nối liền quá khứ với hiện tại. Ngôi tháp cổ ẩn chứa bao điều linh thiêng, huyền bí này chính là nơi nguyện cầu của người dân nơi đây về cuộc sống hòa bình, no ấm; cũng là dấu ấn độc đáo trong đời sống tâm linh của đồng bào dân tộc bao đời nay.

Bình Yên (t/h)