Thiên tài bị lãng quên giúp nhân loại thay đổi cách nhìn về vũ trụ

Vào một buổi chiều nhiều mây ở Anh năm 1639, Jeremiah Horrocks, 20 tuổi, đã trở thành người đầu tiên dự đoán chính xác quá trình đi của sao Kim qua Mặt Trời và đo khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt trời.

Công trình nghiên cứu của ông lần đầu tiên chứng minh rằng Trái Đất không phải là trung tâm của vũ trụ mà quay quanh Mặt Trời, bác bỏ niềm tin tôn giáo đương thời và đặt nền móng cho công trình đột phá của Isaac Newton về lực hấp dẫn.

Tuy nhiên, ngày nay Horrocks đã trở thành thiên tài bị lãng quên và ít người biết đến những đóng góp quan trọng của ông đối với lĩnh vực thiên văn học. Do cái chết trẻ ở tuổi 22, công trình nghiên cứu và những thành tựu toán học chói lọi của ông không được công nhận.

Tiến sĩ Matt Bothwell, nhà thiên văn học tại Đại học Cambridge, cho biết: “Nếu không có Horrocks, tất cả các mảnh ghép sẽ không có sẵn cho Newton. Tuy nhiên, ông gần như đã bị lãng quên, ngoại trừ trong tiềm thức của những người yêu thích thiên văn học.”

Sắp tới đây, một vở kịch mới mang tên Horrox, dự kiến diễn ra tại nhà hát ADC của Đại học Cambridge từ ngày 28/3 đến 1/4/2023 trong Lễ hội Cambridge, sẽ khẳng định lại vị thế xứng đáng của Horrocks trong lịch sử. Nhà soạn kịch David Sear miêu tả, Horrocks là thiên tài người Anh giúp thay đổi cách con người nhìn nhận vũ trụ.

Nội dung vở kịch bắt đầu vào năm 1632, khi Horrocks đi bộ đến Đại học Cambridge. "Ở tuổi 14 hoặc 15, ông ấy đã đi bộ từ Lancashire đến Cambridge để nghiên cứu những vì sao. Trước Jeremiah Horrocks, chúng ta không rõ về quy mô vũ trụ. Ông ấy là người đầu tiên chứng minh rằng Trái Đất không phải trung tâm của tạo hóa, phá vỡ những điều quan trọng trong giáo lý Cơ Đốc giáo", Sear chia sẻ.

Horrocks chào đời tại Lancashire, Anh vào năm 1618 và là con của một thợ sửa đồng hồ. Khoảng năm 1632, ông trúng tuyển vào Trường Emmanuel thuộc Đại học Cambridge với tư cách là sizar - sinh viên được nhận trợ cấp tài chính và phải phụ giúp một số công việc.

"Horrocks đã xin và mượn sách từ nhiều trường thuộc Đại học Cambridge khác nhau. Ở độ tuổi của ông, với trình độ toán học như vậy và khả năng thực hiện những quan sát đáng kinh ngạc bằng kính viễn vọng thô sơ rồi đưa ra các kết luận làm đảo lộn niềm tin khoa học và tôn giáo xưa nay về bản chất vũ trụ, ông là một thiên tài và đi trước thời đại 400 năm", Sear nhận xét.

Horrocks đạt bước đột phá quan trọng về toán học vào năm 1639, khi mới 20 tuổi. Ông đã tìm ra sai sót trong tính toán của nhà thiên văn nổi tiếng Johannes Kepler và sửa lại nó. Phát hiện này giúp hé lộ, chuyến quá cảnh tiếp theo của sao Kim sẽ xảy ra trong vài ngày tới và sẽ không lặp lại cho đến năm 1761. Horrocks là người duy nhất biết điều đó sẽ xảy ra.

Horrocks vội vàng thông báo cho bạn mình, William Crabtree, một người bán vải và cũng là nhà thiên văn nghiệp dư ở Manchester. Cả hai gấp rút phối hợp và nắm bắt cơ hội hiếm có để quan sát sao Kim từ hai địa điểm khác nhau, ghi lại những phép đo trọng yếu mà các nhà thiên văn học khác bỏ sót.

Tuy nhiên, công trình vĩ đại của Horrocks về sự quá cảnh của sao Kim gần như đã thất lạc vĩnh viễn. Chỉ có một bản viết tay bằng tiếng Latin còn tồn tại sau cuộc nội chiến (1642 - 1651) và Đại hỏa hoạn London năm 1666. "Không ai hiểu tầm quan trọng của công trình mà Horrocks nghiên cứu cho đến khi Newton tìm hiểu nó", Sear cho biết.

Sear cho rằng lý do chính khiến Horrocks không có được sự công nhận xứng đáng là do ông qua đời quá sớm. Ông mất đột ngột vào tháng 1/1641 chưa rõ nguyên nhân, khi mới khoảng 22 tuổi. Điều này khiến Horrocks không có cơ hội xuất bản nghiên cứu của mình và được các nhà thiên văn khác công nhận. hflọa;lạ

Mời quý độc giả xem video: Lola June - Thiên tài hội họa 2 tuổi người Mỹ | THDT.

Lê Trang (theo The Guardian)