Thiết bị thám hiểm InSight của NASA đang hạ cánh bề mặt Sao Hỏa
Sau hành trình kéo dài sáu tháng du hành trong không gian, tàu vũ trụ mang theo thiết bị thám hiểm của NASA mang tên InSight đang trong quá trình hạ cánh xuống bề mặt Sao Hỏa, lần đầu tiên thực hiện nhiệm vụ khám phá cấu tạo của hành tinh này.
Sau chặng đường dài gần 500 triệu km từ Trái Đất, tàu vũ trụ của NASA đã đến điểm hạ cánh vào khoảng 8 giờ (giờ GMT).
Theo kế hoạch, InSight sẽ “hạ cánh” bề mặt Sao Hỏa vào 15 giờ (giờ Thái Bình Dương) ngày 26-11-2018.
Trước khi “tiếp đất”, tàu vũ trụ mang theo thiết bị thám hiểm mang tên InSight sẽ cần phải triệt tiêu vận tốc từ gần 20 nghìn km/giờ về 0 km/giờ trong vòng sáu phút, khi xuyên qua tầng khí quyển của Sao Hỏa. Sau đó, InSight sẽ bung ra một chiếc dù lớn, đồng thời tách bỏ phần động cơ và nếu mọi thứ suôn sẻ, InSight sẽ hạ cánh lên bề mặt Sao Hỏa trên “ba càng”.
Thiết bị thăm dò này sau đó sẽ “tạm dừng” trong vòng 16 phút để chờ cho tan bụi rồi mới xòe hai thiết bị hấp thụ năng lượng mặt trời hình đĩa của mình để tạo nguồn cung cấp năng lượng.
Các kỹ sư tại Phòng nghiên cứu thí nghiệm động cơ phản lực đẩy của NASA (JPL) hy vọng sẽ nhận được tín hiệu xác nhận cú “tiếp đất” thành công từ các vệ tinh nhỏ được phóng cùng với InSight. Tuy nhiên, thay vì hạ cánh xuống bề mặt thì những vệ tinh này sẽ bay qua Sao Hỏa.
Trung tâm điều khiển JPL cũng hy vọng sẽ nhận được một bức ảnh thể hiện khu vực chung quanh thiết bị thăm dò InSight là một khu vực bằng phẳng và “mịn màng”, nằm gần đường xích đạo của Sao Hỏa với tên gọi Elysium Planitia.
Khu vực hạ cánh của InSight lần này ở cách khu vực hạ cánh của thiết bị thăm dò lần trước mang tên Curiosity khoảng 600 km. Curiosity là thiết bị thăm dò theo dạng xe tự lái vượt địa hình hiểm trở, đã được phóng cùng tàu vũ trụ của NASA lên “Hành tinh Đỏ” vào năm 2012, có kích cỡ tương đương với một chiếc xe ô-tô.
Thiết bị thăm dò mang tên InSight lần này có kích cỡ nhỏ hơn, với trọng lượng khoảng 360kg, được phóng lên thám hiểm Sao Hỏa trong chuyến thám hiểm Sao Hỏa lần thứ 21 của Mỹ, nếu tính cả chuyến thám hiểm với nhiệm vụ bay ngang qua hành tinh này bởi thiết bị mang tên Mariner 4 từ thập kỷ 1960.
InSight là tên gọi tắt của thiết bị khám phá sử dụng điều tra địa chấn, trắc địa và sự chuyển hóa nhiệt của Sao Hỏa. Lần đầu tiên trong lịch sử, InSight sẽ thực hiện nhiệm vụ “giải mã” các bí ẩn nằm sâu dưới bề mặt của "Hành tinh Đỏ".
Trong vòng 24 tháng (tương đương với một năm theo thời gian trên Sao Hỏa), thiết bị này sẽ thực hiện việc giám sát địa chấn và khoan sâu xuống bề mặt Sao Hỏa để thu thập các manh mối về lịch sử hình thành của hành tinh này. Qua đó, có thể đưa ra các manh mối về “nguồn gốc” của Trái Đất cũng như các hành tinh khác thuộc Hệ Mặt trời kể từ hơn bốn tỷ năm trước.
Trong khi quá trình kiến tạo cũng như các tác động khác đã xóa hầu như tất cả các bằng chứng về lịch sử hình thành của Trái Đất, thì phần lớn của Sao Hỏa (khoảng 1/3 kích thước Trái Đất) được cho là vẫn còn giữ nguyên trạng thái tĩnh trong một khoảng thời gian dài, hứa hẹn tạo ra “một cỗ máy thời gian địa chất” cho các nhà khoa học.
Công cụ thăm dò chính của InSight là một thiết bị đo địa chấn có độ nhạy cực cao được sản xuất tại Pháp, được thiết kế để có thể phát hiện các dao động nhỏ nhất, từ các trận động đất của Sao Hỏa đến các vụ va chạm của thiên thạch lên bề mặt hành tinh này.
Các nhà khoa học cho rằng sẽ xảy ra khoảng từ 12 đến 100 vụ động đất trên Sao Hỏa, trong thời gian InSight thực hiện nhiệm vụ, từ đó có thể thu thập đủ dữ liệu để ước lượng kích cỡ, mật độ và các thành phần cấu tạo của hành tinh này.
Trước đó, vào thập kỷ 1970, thiết bị thăm dò mang tên Viking cũng được trang bị các thiết bị đo địa chấn, tuy nhiên các thiết bị này lại được hàn vào phía trên của Viking nên không mang lại hiệu quả.
Bên cạnh thiết bị đo địa chấn, InSight còn được trang bị một mũi khoan được sản xuất tại Đức có thể khoan sâu tới 5m từ bề mặt Sao Hỏa, được gắn ở phía sau là một thiết bị thăm dò hình dây để đo nhiệt độ.
Trong khi đó, một máy phát sẽ gửi tín hiệu về Trái Đất theo dõi sự rung lắc của Sao Hỏa để có thể ước tính được kích cỡ phần lõi của hành tinh này, cũng như tình trạng nóng chảy của nó.
Các quan chức NASA tuyên bố, việc phóng những thiết bị thăm dò như InSight và các thiết bị khác theo kế hoạch của cơ quan này, sẽ đặt nền tảng cho việc con người trực tiếp thực hiện thám hiểm Sao Hỏa trong tương lai.
NGUYÊN MINH
TheoThe Independent, Mashable, NASA