Thổ Nhĩ Kỳ làm gì ở Idlib?

Ngày 11/9, tờ Yeni Safak của Thổ Nhĩ Kỳ cho biết, Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng cường lực lượng ở khu vực miền bắc Syria và sẵn sàng triển khai 50.000 tay súng thuộc nhóm nổi dậy Quân đội Syria Tự do (FSA) đang hoạt động tại các vùng Afrin, Azaz, Jarabulus, al-Bab và al-Rai để đối phó cuộc tổng tấn công của quân đội Syria nhằm vào tỉnh Idlib.

Trước đó, hồi tháng 5/2018, Ankara đã tập hợp các nhóm nổi dậy ở miền bắc Syria để thành lập một lực lượng vũ trang mới mang tên "quân đội quốc gia" gồm hơn 30.000 tay súng nhằm ngăn chặn chính quyền Tổng thống Bashar al-Assad giành các lợi ích chiến lược ở khu vực này. Khoảng 20.000 tay súng dự kiến được điều động đến Idlib trong thời gian sớm nhất.

Theo nguồn tin địa phương, quân đội Thổ Nhĩ Kỳ cũng tăng gấp đôi số lượng xe tăng, xe bọc thép tại biên giới Syria và triển khai các đơn vị pháo binh và rocket tại các cứ điểm chiến lược gần Idlib.

Xe tăng Thổ Nhĩ Kỳ tiến vào khu vực biên giới phía bắc Syria ngày 25/8. Ảnh: CNN.

Tối 8/9, đoàn phương tiện cơ giới quân sự của Thổ Nhĩ Kỳ gồm khoảng 300 xe đã tiến vào Syria qua cửa khẩu Kafr Losen, hướng đến tiền tuyến của quân nổi dậy ở Idlib và Hama.

Động thái này diễn ra diễn ra sau khi Nga và Iran khước từ lời kêu gọi ngừng bắn của Thổ Nhĩ Kỳ tại cuộc gặp thượng đỉnh ở Tehran hôm 7/9.

Đến ngày 11/9, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan kêu gọi Nga và Iran ngăn chặn “thảm họa nhân đạo” đang diễn ra ở Idlib.

Ông Erdogan kêu gọi một lệnh ngừng bắn ở tỉnh Tây Bắc Syria này, nơi vốn là thành trì cuối cùng của lực lượng nổi dậy.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng phương Tây có “nghĩa vụ phải ngăn chặn cuộc đổ máu sắp tới” nhưng Moskva và Tehran, các đồng minh của chính quyền Damascus “cũng phải có trách nhiệm chấm dứt thảm họa nhân đạo này”.

Nhà lãnh đạo Thổ Nhĩ Kỳ chỉ trích nỗ lực của chính quyền Syria trong việc hợp pháp hóa cuộc chiến ở Idlib, khi coi đây là một chiến dịch chống khủng bố.

Tổng thống Erdogan cho rằng “những người dân vô tội không thể hy sinh vì cái gọi là chiến đấu chống khủng bố”.

Quân đội Syria đang chuẩn bị mở cuộc tấn công tổng lực giải phóng Idlib khỏi tay các phần tử khủng bố. Tỉnh này và các khu vực lân cận là thành trì lớn cuối cùng ở Syria hiện đang bị các lực lượng phiến quân chiếm đóng, nhưng đây cũng là nơi đang có khoảng 3 triệu dân thường sinh sống. Syria nhận được sự ủng hộ của Nga và Iran trong vấn đề này.

Một số nhà phân tích cho rằng, chiến dịch giải phóng Idlib là không thể tránh khỏi. Theo ông Oytun Orhan, nhà phân tích chính trị của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Trung Đông (ORSAM), sẽ có nhiều thay đổi tại các mặt trận phía nam và tây nam ở tỉnh Idlib, cho phép chính phủ Syria dần dần khôi phục lại quyền quyền soát khu vực này. Nếu Idlib rơi vào tay chính phủ thì đây sẽ là cú đòn giáng mạnh vào các cứ điểm của phe đối lập, đe dọa đến sự ảnh hưởng của Thổ Nhĩ Kỳ trong khu vực.

Lo sợ sau khi giành được Idlib, chính phủ Syria sẽ khó có khả năng đưa ra nhượng bộ về một hiến pháp mới tại Syria cũng như hệ thống chính trị tương lai của nước này, vì thế, Thổ Nhĩ Kỳ muốn chính phủ Syria tiến hành chiến dịch tấn công giới hạn tại Idlib.

“Thổ Nhĩ Kỳ luôn muốn chính phủ Syria tiến hành chiến dịch tấn công giới hạn tại Idlib vì trong trường hợp đó nước này sẽ có thể kiểm soát dòng người tị nạn. Hơn nữa, phe đối lập cũng có cơ hội duy trì quyền kiểm soát một phần lãnh thổ nhất định và điều này cũng nằm trong mối quan tâm của Thổ Nhĩ Kỳ. Quan trọng hơn, việc Thổ Nhĩ Kỳ phản đối chiến dịch quân sự quy mô lớn của Syria là bởi lo ngại rằng sau khi giải phóng Idlib, các lực lượng của chính phủ Syria sẽ tiến về Afrin và khu vực nơi Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành chiến dịch Lá chắn Euphrates”.

An Nhiên