Thổ Nhĩ Kỳ tấn công Syria - bước ngoặt cho cuộc chiến 8 năm

"Lực lượng vũ trang Thổ Nhĩ Kỳ và Quân đội Quốc gia Syria đã tiến hành chiến dịch trên bộ vào phía đông của sông Euphrates như một phần của Chiến dịch Mùa xuân Hòa bình", Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ viết trên Twitter đêm 9/10, sau một ngày dồn dập tấn công từ trên không.

"Chiến dịch Mùa xuân Hòa bình"

Truyền thông Thổ Nhĩ Kỳ cho biết quân đội nước này đã tiến vào Syria ở bốn điểm, hai trong số đó gần thị trấn Tel Abyad của Syria và hai điểm gần với Ras al Ain ở phía đông.

Khói bốc lên từ thị trấn biên giới Ras al-Ain của Syria, ngày 9/10. Ảnh: Reuters.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan tuyên bố mục đích của chiến dịch là để loại bỏ cái mà ông gọi là "hành lang khủng bố" ở biên giới phía nam Thổ Nhĩ Kỳ.

Các nước châu Âu và Arab đã kêu gọi Ankara dừng lại.

Trong thư gửi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng hoạt động quân sự của họ sẽ "có chừng mực, tính toán và có trách nhiệm". Cơ quan 15 thành viên sẽ họp vào ngày 10/10 để thảo luận về Syria theo yêu cầu của 5 thành viên châu Âu là Anh, Pháp, Đức, Bỉ và Ba Lan.

Hàng nghìn người đã chạy khỏi Ras al Ain về phía tỉnh Hasaka, nơi Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) do người Kurd lãnh đạo kiểm soát. Các cuộc không kích của Thổ Nhĩ Kỳ đã giết chết ít nhất 5 thường dân, 3 chiến binh từ SDF và làm bị thương hàng chục thường dân, SDF cho biết.

Theo Reuters, cuộc tấn công vào người Kurd - đồng minh chính của Washington trong nhiều năm - có khả năng là một trong những thay đổi lớn nhất trong cuộc chiến 8 năm ở Syria với sự tham gia của các cường quốc toàn cầu và khu vực.

Cuộc tấn công bắt đầu vài ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rút bớt quân đội Mỹ khỏi mặt trận. Quyết định này bị các thành viên cấp cao của đảng Cộng hòa chỉ trích. Họ cho rằng ông Trump đã bỏ rơi người Kurd ở Syria, đồng minh trung thành của Washington.

Tổng thống Trump vấp phải chỉ trích từ chính đảng Cộng hòa

Quyết định của ông Trump đã bị chỉ trích rộng rãi bởi các đồng minh của Mỹ, thậm chí là một số đồng minh chủ chốt của ông Trump trong đảng Cộng hòa cũng phê phán điều này, tiêu biểu là Thượng nghĩ sĩ Lindsey Graham.

Ông Lindsey Graham, thượng nghị sĩ bang South Carolina, cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ rằng đang nổi lên sự phản đối từ cả 2 đảng ở quốc hội Mỹ về việc xâm lược Syria, và quốc hội Mỹ sẽ thực hiện "các biện pháp trừng phạt từ địa ngục", nếu Ankara bước qua "lằn ranh đỏ", trong đó có việc hoãn tư cách thành viên NATO của Thổ Nhĩ Kỳ.

Trong bối cảnh nổi lên quan ngại sâu sắc về một thảm họa nhân đạo, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres đã kêu gọi tất cả các bên ở đông bắc Syria kiềm chế tối đa và bảo vệ dân thường.

Hôm 9/10, chính quyền Đức cho rằng hành động của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ dẫn đến sự bất ổn hơn nữa ở Syria và có thể khiến lực lượng nhà nước Hồi giáo trỗi dậy. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Jean-Claude Juncker kêu gọi Ankara ngừng ngay các hoạt động quân sự.

Ông Juncker nói rằng khối này sẽ không tài trợ cho các kế hoạch của Thổ Nhĩ Kỹ trong khu vực. "Nếu nó liên quan đến việc tạo ra thứ gọi là vùng an toàn, đừng kỳ vọng EU sẽ trả một đồng nào cho nó", ông Juncker nói trước nghị viện châu Âu.

Thường dân người Kurd trên xe tải di tản sau khi Thổ Nhĩ Kỳ tấn công vào thị trấn Ras al-Ayn, phía đông bắc Syria và sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ hôm 9/10. Ảnh: AFP.

Nga, đồng minh quốc tế quan trọng nhất của chính quyền Assad, thúc giục Damascus và người Kurd tham gia đối thoại để giải quyết các vấn đề bao gồm an ninh biên giới.

"Chúng tôi sẽ làm hết sức để hỗ trợ việc bắt đầu những cuộc đàm phán với nội dung như vậy", Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói với các phóng viên.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho rằng Thổ Nhĩ Kỳ nên hành động với "sự kiềm chế" và bất cứ hành động quân sự nào cũng phải "phù hợp". Đồng thời, ông Stoltenberg cũng khẳng định rằng điều quan trọng là không gây mất ổn định khu vực thêm nữa.

Tuyết Mai