Thử bàn về tiêu chuẩn cán bộ thời công nghiệp 4.0

Từ xưa đến nayvà sau này vẫn thế, tiêu chuẩn cán bộ vẫn cô đọng trong 2 chữ Đức vàTài. Cha ông ta thường nói nôm na: Người có đức mà không có tài vẫn làquân tử. Người có tài mà không có đức là tiểu nhân. Ở đời phải tập hợpđược quân tử và phải tránh tiểu nhân. Đức vua Lê Thánh Tông nêu ra 5tiêu chuẩn để chọn Lý trưởng cũng bao hàm đầy đủ 2 tiêu chí Đức và Tài,là: "Học lực sinh đồ. Gia tư hảo túc. Vật lực khả kham. Đức hạnh ôn hòa.Ngôn ngữ khả tín". Đại thi hào Nguyễn Du cũng dạy: "Chữ tâm bằng ba chữtài". Nhà cải cách Lý Quang Diệu khái quát: "Có đức mà không có tài thìdễ trì trệ. Có tài mà không có đức thì dễ hỗn loạn. Thực tiễn ở đời hỗnloạn còn khổ hơn trì trệ". Bác Hồ kính yêu của chúng ta thì nói dứtkhoát: "Người có đức mà không có tài thì làm gì cũng khó. Người có tàimà không có đức thì vô dụng".

Từnhững vụ án lớn mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ đạo xử lý nghiêmtúc gần đây cũng cho chúng ta một bài học: Khi cấp trên không chuẩn(không có đức và chưa đủ tài) thì cấp dưới chọn một chỗ đứng an lành làrất khó. Không làm theo cấp trên thì không mất chức cũng chẳng yên thân,mà làm theo cấp trên thì hậu quả khó lường.

Cốnhiên mỗi thời đại khác nhau, nội hàm của 2 chữ đức và tài cũng đượcđiều chỉnh bổ sung cho phù hợp. Cha ông ta chọn cán bộ có đức và tàitheo phương thức: Đức do tín nhiệm của nhân dân. Tài phải qua thi cử.Thế giới chọn cán bộ có tài cọ xát qua tranh cử - chọn cán bộ có đứcsàng lọc qua lá phiếu tín nhiệm của dân.

Trong thời đại công nghiệp 4.0, tôi nghĩ cán bộ cần có đủ 3 tiêu chuẩn: Đức, Tài và Bản lĩnh; với nội hàm cụ thể như sau:

Người có đức phải hội đủ 3 phẩm chất: Gương mẫu, dân chủ, có tố chất văn hóa.

Đạođức khó nhất của cán bộ là gương mẫu để được mọi người tin yêu. Đểngười tốt có chỗ dựa, người xấu không dám lộng hành. Gương mẫu là nói đểlàm, làm để chứng minh lời nói. Hành động trước, hưởng thụ sau. Hưởngthụ bằng thành quả lao động chân chính của mình. Lo cho mọi người, đểmọi người tôn vinh, chăm lo và vun đắp cho mình.

Tiêuchuẩn bao trùm của đạo đức cán bộ là thực sự dân chủ. Dân chủ là cáchtốt nhất để tập hợp trí tuệ. Dân chủ là cách duy nhất để giải phóng vàthông thoáng tư tưởng. Dân chủ là con đường tốt nhất để không phạm sailầm. Dân chủ là mục tiêu để đoàn kết nội bộ.

Đạođức được toát ra bề ngoài của người lãnh đạo là nếp sống có văn hóa. Cóđạo đức sẽ có văn hóa. Có văn hóa chính nhờ có đạo đức. Đạo đức là nhânquả, là nội dung, là cốt lõi của văn hóa. Văn hóa cần nhất của mộtngười lãnh đạo là luôn chăm lo cho cấp dưới và không làm phiền cấp dưới.

Nóitóm lại một cán bộ có đạo đức là tận tụy để cấp dưới thương; là gươngmẫu để cấp dưới trọng; là dân chủ cho cấp dưới tin cậy dễ gần để cungcấp thông tin; là sáng tạo để cấp dưới có đủ việc làm và có thêm thunhập chính đáng; là kỉ cương để người tốt luôn có chỗ dựa và người xâúkhông dám thách đố, lộng quyền.

Người có tài cũng phải hội tụ 3 nội dung: Có tầm nhìn, biết tập hợp nhân tài, có sản phẩm cụ thể.

Trướchết người có tài là người có tầm nhìn xa trông rộng trong thời đại 4.0.Muốn nhìn xa để khỏi buồn gần trong thời đại ngày nay phải có ngoạingữ, phải am hiểu CNTT biết ứng dụng kết nối và lan tỏa, phải đi nhiêùđể tổng kết thực tiễn, dũng cảm so sánh với bạn bè quốc tế, từ đó địnhvị đúng mình, xem mình là ai? Mình đang ở đâu? Và mình phải làm gì đểsánh vai với các cường quốc 5 châu - Phải hiểu: Một cán bộ quyết đoán làmột cán bộ đoán được tương lai để quyết đúng. Đó chính là tiêu chuẩntrí tuệ.

Mộtcán bộ có tài là một cán bộ luôn tìm cách tiếp cận, giao việc để pháthiện đúng nhân tài, đào tạo, quản lý, sử dụng và bảo vệ nhân tài, phảisử dụng người được việc, chứ không phải người được lòng. Bởi suy đếncùng người có tài là người biết tập hợp mọi cái tài của người khác.Không tập hợp được người tài cũng đồng nghĩa là người bất tài. Tập hợpđược người tài là tiêu chuẩn cao nhất, cần nhất của người lãnh đạo.

Đãlà cán bộ có tài thì phải có sản phẩm; đo đếm bằng thành quả do vai tròlãnh đạo của mình tạo ra trên 3 lĩnh vực chủ yếu: thành quả kinh tế(thu ngân sách, giá trị sản xuất tăng thêm), thành quả chính trị (đôịngũ cán bộ kế cận và tín nhiệm của dân) và các công trình có chất lượngđể lại cho đời sau. Nói tóm lại sự nghiệp của một cán bộ là làm 4 chữ:Nhiều tiền, yên dân. Muốn nhiều tiền phải lo phát triển kinh tế, mà nềntảng là kinh tế doanh nghiệp và kinh tế hộ gia đình. Muốn yên dân phảichăm lo các chính sách xã hội, từ thiện, nhân đạo, giáo dục, đào tạo vàtiến bộ xã hội.

Trongtình hình hiện nay, cán bộ có đức, có tài, cần phải có bản lĩnh. Vìhiện nay có lúc, có việc, có nơi, người tốt chưa đủ tỷ lệ áp đảo ngươìkhông tốt. Vì thế rất cần người lãnh đạo có bản lĩnh để thiết lập lạitrật tự kỉ cương. Một cán bộ có bản lĩnh cũng cần hội đủ 3 tiêu chí: Dámnghĩ, dám làm, dám nói.

Dámnghĩ những điều chưa có trong sách, chưa có trong đời để làm vì sựnghiệp củng cố niềm tin của nhân dân và chấn hưng đất nước phù hợp vơíthời đại KHCN. Khi đã nghĩ đúng thì dám dấn thân để làm, quyết tâm đưacái đúng vào cuộc sống, lấy kết quả cuối cùng để bảo vệ mình. Phải tíchcực đổi mới, gắn với cải tạo môi trường để ra đời cái đúng, cái tốtnhiều hơn. Dám nghĩ, dám làm còn phải dám nói. Im lặng, thủ tiêu đâútranh cũng là môi trường dung dưỡng cho cái xấu nảy sinh và phát triển.Thực tiễn cuộc sống đã chỉ ra rằng: Rất nhiều tiêu cực vừa qua, dân pháthiện khá sớm, nhưng các cơ quan chức năng nhận ra hơi muộn nên khi buộcphải xử lý thì tổn thất lớn hơn, cái giá kinh tế chính trị phải trảnặng hơn.

Trênđây là một số ý kiến nhỏ xoay quanh một chủ đề rất lớn về tiêu chuẩncán bộ trong thời đại hiện nay. Xin mạnh dạn trao đổi để chúng ta cùngsuy ngẫm./.

Lê Doãn Hợp

(Nguồn: Vietnamnet)