Thu hồi đất 'đừng chọn trứng gửi cho ác', tránh bị chuyển nhượng cho người nước ngoài
'Phải thu hồi tài nguyên đặc biệt này để chọn mặt gửi vàng chứ không phải chọn trứng gửi cho ác, không ngoại trừ chuyển nhượng cho người nước ngoài, luồn lách mà doanh nghiệp vẫn đứng tên' - đại biểu tỉnh Gia Lai nhấn mạnh.
Sáng nay 27/5, Quốc hội (QH) nghe Ủy viên Ủy ban Thường vụ QH, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của QH Vũ Hồng Thanh đã trình bày Báo cáo của Đoàn giám sát của QH về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai tại đô thị từ khi Luật Đất đai năm 2013 có hiệu lực đến hết năm 2018.
Tình trạng điều chỉnh quy hoạch gây nhiều hệ lụy, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, đến trật tự xã hội, gây thất thoát cho nhà nước... đã được các đại biểu chỉ rõ.
Điều chỉnh "tăng tối đa lợi ích nhà đầu tư, giảm tối đa lợi ích công cộng"
Phát biểu tại Hội trường, đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) cho biết, theo báo cáo chưa đầy đủ, cả nước có 1.390 dự án điều chỉnh quy hoạch từ 1 đến 6 lần. “Quy hoạch được điều chỉnh luôn có xu hướng tăng tối đa lợi ích cho nhà đầu tư, giảm tối đa các diện tích công cộng và lợi ích của người sử dụng như tăng số tầng, tăng diện tích sàn, chia nhỏ diện tích căn hộ, tăng mật độ xây dựng rồi giảm diện tích cây xanh. Đồng thời các khu tái định cư cho dân lại có chỉ tiêu hạ tầng, các tiện ích, chất lượng công trình là thấp nhất” - ông Đinh Duy Vượt nhận định.
Theo đại biểu tỉnh Gia Lai, đây là điều đáng suy nghĩ và đã gây tổn thất về kinh tế, bức xúc cho xã hội và người dân, thậm chí không thể khắc phục được như tình trạng ngày càng kẹt xe, ô nhiễm môi trường, mưa ngập, quá tải điện nước, hệ thống thải... ngày càng tăng. “Trước mắt là thành phố lớn và sẽ là tất cả các đô thị trong tương lai. Suy cho cùng, điều chỉnh quy hoạch tùy tiện thực chất cũng là làm nát quy hoạch, nát vốn, đội vốn, chậm tiến độ, lãng phí, thất thu ngân sách giảm hiệu quả đầu tư công và gây ra nhiều hệ lụy bức xúc khác. Từ bất cập, hệ lụy ảnh hưởng đến cuộc sống diễn ra hàng ngày” - đại biểu Đinh Duy Vượt nhấn mạnh.
“Cử tri kỳ vọng các trụ sở cũ, các cơ quan đã di rời sẽ trở thành vườn hoa, công viên, các công trình công cộng, tiện ích chứ không phải nhìn thấy các tòa nhà chung cư cao chọc trời của đại gia A, đại gia B trên mảnh đất đó trơ trơ như thách thức cùng dư luận.” Vị đại biểu tỉnh Gia Lai nói và đề nghị Chính phủ thắt chặt kỷ cương, quản lí trong quy hoạch, đồng thời thường xuyên kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm trách nhiệm nhằm chặn đứng căn bệnh trên.
ĐBQH Đinh Duy Vượt
Đặc biệt, đại biểu Đinh Duy Vượt nhấn mạnh: “Điều đáng suy ngẫm nhiều tỷ phú về đất ôm nhiều đất vàng, đất kim cương tại các khu đất đô thị và tương lai là đô thị, đồng thời thâu tóm hàng ngàn hécta đất màu mỡ khác chờ thời. Các dự án này cũng là tài sản thế chấp ngân hàng mà thực chất giá trị từ đất là doanh nghiệp thuê đất trả tiền hàng năm, không được tính vào giá trị doanh nghiệp".
“Cử tri hoài nghi có hay không lợi ích nhóm, sân trước sân sau cùng cộng sinh với các quan chức có thẩm quyền theo đó lợi dụng cơ chế pháp luật chưa đồng bộ, chỉ thích chọn phương án chỉ định chủ đầu tư dự án có sử dụng đất thay cho đấu giá quyền sử dụng đất. Đồng thời, lợi dụng cơ chế vừa đá bóng vừa thổi còi trong định giá đất, quyết định giá đất có nơi rẻ như bèo để cổ phần hóa doanh nghiệp cho thuê đất, giao đất, bồi thường thiệt hại về đất, ưu đãi về đất không chỉ doanh nghiêp mà cả các cơ sở sự nghiệp như giáo dục, y tế, các cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo, làm thiệt hại lớn đến lợi ích nhà nước, nhân dân tác động tiêu cực không nhỏ đến các doanh nghiệp có tâm, có tầm, có tín” - Đại biểu Vượt nói thêm.
Ông Vượt đề nghị Quốc hội, Chính phủ “kịp thời bịt lỗ hổng này”, thu hẹp đối tượng được giao đất, mở rộng đối tượng cho thuê đất; thực hiện giao đất, cho thuê đất chủ yếu thông qua đấu giá có chế tài xử lý nghiêm, dứt điểm các trường hợp sử dụng đất lãng phí, không đúng mục đích, sai phạm…
“Quan trọng hơn cả là phải thu hồi tài nguyên đặc biệt này để chọn mặt gửi vàng chứ không phải chọn trứng gửi cho ác, không ngoại trừ chuyển nhượng cho người nước ngoài, luồn lách mà doanh nghiệp vẫn đứng tên” - đại biểu tỉnh Gia Lai nhấn mạnh.
Trong khi đó, đại biểu Chu Lê Chinh (Chu Lé Chừ) đoàn Lai Châu cũng nêu thực tế, có nhiều trường hợp chính quyền đứng ra thu hồi đất của người dân với mục đích làm công trình công cộng, nhưng sau một thời gian điều chỉnh quy hoạch thành đất thương mại, dịch vụ... tạo điều kiện đầu cơ đất đai cho doanh nghiệp, nhà đầu tư, gây bất bình, bức xúc, đơn thư khiếu kiện đông người, mất ổn định tình hình trong nhân dân và xã hội.
Đại biểu Chinh cũng lo lắng trước tình trạng quy hoạch đất dành cho trường học, khu vui chơi giải trí cho trẻ em, khu văn hóa, thể dục, thể thao, thiết chế văn hóa rất ít, nhiều trường học ở khu đô thị, thành phố không đảm bảo quy chuẩn phòng học theo quy định, có trường học, phòng học lên đến 50-60 học sinh/phòng học, không đảm bảo tiêu chí chuẩn của quốc gia.
Ông Chu Lê Chinh đề nghị Chính phủ khẩn trương xây dựng dữ liệu quản lý đất đai ứng dụng công nghệ thông tin, thực hiện công khai quy hoạch, thực hiện cơ chế giám sát của người dân về quản lý đất đai; Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, phát hiện kịp thời, xử lý nghiêm minh tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm chính sách pháp luật về đất đai.
"Lập lờ" lợi ích quốc gia, công cộng
Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hà
Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hà (Ninh Thuận) thì đánh giá, vấn đề bức xúc nhất hiện nay đó là người dân chưa đồng tình với quy định tại Điều 62 Luật Đất đai về thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng bởi Luật Đất đai chưa làm rõ thế nào là lợi ích quốc gia, công cộng.
“Suy cho cùng, dự án phát triển kinh tế xã hội nào mà chẳng vì lợi ích quốc gia, công cộng. Chính vì vậy mà hầu hết các doanh nghiệp khi thực hiện dự án đều cố gắn dự án với tính chất là phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Như vậy, dự án đó sẽ do nhà nước thu hồi đất và giá đất đền bù cũng sẽ theo khung giá của nhà nước quy định, không phải thỏa thuận với người dân và thấp hơn nhiều so với giá thị trường” - đại biểu Hồng Hà nêu.
Theo bà Hà, việc thực hiện các dự án được nhà nước thu hồi với phạm vi quá rộng, có thể dễ bị lợi dụng chính sách để thực hiện lợi ích nhóm và tham nhũng về chính sách, nhất là đối với các dự án xây dựng đô thị mới, chỉnh trang khu đô thị, khu dân cư nông thôn, nhà nước thực hiện việc thu hồi đất để giao cho doanh nghiệp, sau đó doanh nghiệp trực tiếp đầu tư theo hợp đồng BT để thực hiện dự án kinh doanh bất động sản mà không phải thực hiện đấu giá đất, việc phân lô bán nền này gây tâm lí bức xúc cho người dân vùng dự án.
