Thu ngân sách nhà nước 2018 ước vượt chỉ tiêu, nhưng chưa vững chắc

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng đọc báo cáo về ngân sách nhà nước.

Chiều 22-10, Quốc hội nghe Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày Báo cáo về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2018, dự toán NSNN và phân bổ ngân sách Trung ương (NSTƯ) năm 2019; sơ kết ba năm thực hiện kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia 2016-2020; phân bổ nguồn kinh phí còn lại và chi thường xuyên chưa sử dụng hết năm 2017.

Quốc hội cũng nghe Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải trình bày Báo cáo thẩm tra về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2018, dự toán NSNN và phân bổ ngân sách trung ương năm 2019; sơ kết 3 năm thực hiện kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia 2016-2020; phân bổ nguồn kinh phí còn lại và chi thường xuyên chưa sử dụng hết năm 2017.

Về đánh giá tình hình thu NSNN năm 2018, báo cáo của Chính phủ cho thấy một số nét nổi bật như kết quả thu NSNN vượt dự toán, trong đó thu cân đối từ hoạt động xuất nhập khẩu cả năm ước vượt 10 nghìn tỷ đồng so với dự toán.

Tuy nhiên, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho rằng, một số mục tiêu trong Nghị quyết của Quốc hội chưa đạt, như tỷ lệ huy động từ thuế, phí thấp hơn mục tiêu, một số địa phương dự ước hụt thu nội địa, thu từ hoạt động sản xuất kinh doanh chưa đạt dự toán…, cho thấy thu NSNN còn chưa vững chắc.

Về chi NSNN, báo cáo cho biết chi NSNN đã bảo đảm các nhiệm vụ chi quản lý nhà nước, quốc phòng, an ninh, đối ngoại và thanh toán đầy đủ các chế độ, chính sách an sinh xã hội và các nghĩa vụ nợ đến hạn theo cam kết . Tuy nhiên, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho thấy, chưa có chuyển biến trong cơ cấu lại chi NSNN, tỷ trọng chi thường xuyên còn cao. Bên cạnh đó, một số chính sách an sinh xã hội thiếu đồng bộ, chưa đạt hiệu quả so với mục tiêu, cũng như còn hiện tượng trục lợi chính sách gây thất thoát cho NSNN.

NSNN cũng còn chịu nhiều thất thoát từ việc khai thác tài sản công còn lỏng lẻo, hiệu quả thấp, chưa có chuyển biến thực sự trong thực hành tiết kiệm, chống lãng phí ở một số địa phương, một số nơi phê duyệt quyết toán dự án đầu tư chưa nghiêm…

Trong lĩnh vực chi đầu tư phát triển, báo cáo thẩm tra cũng cho thấy, về giao vốn đầu tư, vẫn còn giao chậm, chưa hết, cũng như giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản còn chậm, khiến nhiều dự án chậm tiến độ, tăng mức tổng đầu tư, gây lãng phí, trong khi một số dự án có khả năng thực hiện và giải ngân tốt lại bố trí kế hoạch vốn thấp hoặc chưa được bố trí vốn. Ngoài ra, một số dự án chưa thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật về đầu tư công nên phải điều chỉnh kế hoạch, giao vốn nhiều lần và kéo dài thời gian giao vốn; những tồn tại, hạn chế trong những năm trước của một số dự án đầu tư theo hình thức BOT, BT chưa được khắc phục; một số dự án chưa thu hút được nguồn lực đầu tư ngoài NSNN theo chủ trương được phê duyệt...

Về cân đối ngân sách, báo cáo của Chính phủ dự ước bội chi NSNN bằng dự toán, nợ công/GDP có xu hướng giảm, kỳ hạn vay dài hơn, lãi suất thấp hơn, tỷ trọng vay trong nước cao hơn là một kết quả tích cực. Tuy nhiên, báo cáo thẩm tra cũng cảnh báo số tuyệt đối về nợ công tiếp tục đà tăng và vay để trả nợ gốc hàng năm có xu hướng tăng nhanh .

Về dự toán NSNN năm 2019, báo cáo thẩm tra cho biết, dự kiến thu từ thuế, phí thấp hơn 21% GDP, cần phân tích kỹ nguyên nhân dẫn và có biện pháp động viên nguồn thu cao hơn, rà soát, quản lý nguồn thu hiệu quả hơn, chống thất thu. Về thu nội địa, dự toán của Chính phủ xây dựng là khá tích cực, tuy nhiên vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị Chính phủ thận trọng rà soát lại dự toán thu phù hợp với điều kiện tình hình thực tế của các địa phương, cũng như từ các khu vực sản xuất kinh doanh.

Về thu cân đối từ xuất nhập khẩu, báo cáo của Chính phủ dự kiến tăng thấp so với ước thực hiện năm 2018 (0,1%). Báo cáo thẩm tra đề nghị Chính phủ rà soát, tính toán, cân nhắc, có thể điều chỉnh tăng mức dự toán cho phù hợp với tình hình thực tế. Ủy ban Tài chính, Ngân sách cũng lưu ý Chính phủ việc sản lượng dầu thô giảm dần qua các năm, cũng như có giải pháp tổng thể giải quyết việc giảm nguồn thu khá lớn khi dự án lọc dầu Nghi Sơn đi vào kinh doanh, nhằm bảo đảm cân đối tài chính và mức đóng góp của PVN cho NSNN.

Về dự toán chi NSNN, Ủy ban Tài chính, Ngân sách cho rằng, cần thực hiện nghiêm quy định của Hiến pháp và Luật NSNN hiện hành trong nguyên tắc chi. Trong cơ cấu chi, cần bố trí chuyển dịch tích cực: giảm tỷ trọng chi thường xuyên, giảm tỷ trọng chi đầu tư trong tổng chi NSNN. Trong chi thường xuyên, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị đề nghị Chính phủ rà soát, cơ cấu lại một số khoản chi bảo đảm hợp lý, có kế hoạch, biện pháp thực hành tiết kiệm, cắt, giảm những nhiệm vụ chi không cần thiết…

Về bội chi NSNN và nợ công, báo cáo của Chính phủ cho biết, dự kiến bội chi NSNN năm 2019 khoảng 3,6%GDP, giảm 0,1%GDP so với năm 2018, nợ công có xu hướng giảm trong các năm gần đây. Tuy nhiên, Ủy ban Tài chính, Ngân sách cảnh báo, nợ Chính phủ và nợ nước ngoài của quốc gia lại xu hướng tăng lên, đặc biệt nợ nước ngoài của quốc gia đã dần tới trần cho phép (50%GDP), đề nghị Chính phủ thực hiện nghiêm các biện pháp đã đề ra để bảo đảm an ninh tài chính quốc gia…

Ông Nguyễn Đức Hải đọc báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội.

Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội kiến nghị, về thực hiện dự toán năm 2018, từ thực tế phát sinh vướng mắc trong năm 2017 về một số khoản chi thường xuyên không được chuyển nguồn, Chính phủ cần có giải pháp phù hợp đẩy nhanh tiến độ giải ngân trong năm 2018 để khắc phục, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật. Đề nghị chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan TW và địa phương rà soát, kiên quyết cắt giảm kế hoạch vốn đầu tư đã giao nhưng không giải ngân hết để bố trí xử lý nợ đọng XDCB và thu hồi vốn ứng trước, không để chuyển nguồn lớn sang năm sau…

Về dự toán NSNN năm 2019, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị Chính phủ phân tích kỹ các nguyên nhân chủ quan, khách quan dẫn đến thu từ các khu vực sản xuất kinh doanh không đạt dự toán, cơ cấu thu của NSTƯ còn thấp để có giải pháp phù hợp thúc đẩy tăng trưởng nguồn thu, cơ cấu lại nguồn thu, xây dựng dự toán sát thực tế, tăng cường công tác thanh tra, chống thất thu NSNN. Đề nghị Chính phủ sớm ban hành các Nghị định hướng dẫn để các đơn vị thực hiện xây dựng phương án tự chủ phù hợp với thực tế. Đánh giá việc thực hiện cơ chế tài chính, ngân sách đặc thù cho thành phố Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và một số địa phương khác.

Về phân bổ NSTƯ năm 2019, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị Chính phủ phân bổ chi thường xuyên đối với các lĩnh vực chi để thực hiện các chế độ, chính sách bảo đảm chặt chẽ, sát với nhu cầu thực tế. Không bố trí dự toán chi thường xuyên đối với các nhiệm vụ chưa có đầy đủ căn cứ theo quy định. Bảo đảm việc phân bổ và giao dự toán NSNN đúng thời hạn theo quy định của Luật NSNN năm 2015.

TUYẾT LOAN