Thu thuế bán hàng qua tài khoản facebook cá nhân: Dễ hay khó?

Mạng xã hội phát triển mạnh, nhiều cá nhân đã xem kinh doanh online là nghề tay trái mang lại nguồn thu nhập ổn định. Ảnh: QĐ

Nguyên tắc có giao dịch mua bán là phải thu thuế

Trong dự thảo tờ trình đề nghị xây dựng Luật Quản lý thuế sửa đổi vừa được Bộ Tài chính công bố lấy ý kiến, có một nội dung được Bộ này đề xuất đó là phương án tính thuế với người bán hàng trên mạng. Theo đó, một sản phẩm hàng hóa bán qua mạng có giá trị từ 1 triệu đồng/lần trở lên sẽ phải chịu thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập cá nhân theo tỉ lệ %. Không thu thuế đối với một sản phẩm hàng hóa có giá trị dưới 1 triệu đồng/lần. Trường hợp một sản phẩm hàng hóa dưới 1 triệu đồng mà tần suất giao dịch từ 2 lần/ngày thì thực hiện thu thuế giá trị gia tăng và thu nhập cá nhân theo quy định.

Đây cũng không phải lần đầu cơ quan chức năng đưa ra phương án thu thuế đối với loại hình kinh doanh qua mạng, trước đó, Cục Thuế TP. HCM cũng đã ra thông báo về nghĩa vụ đăng ký thuế, khai nộp thuế trong hoạt động kinh doanh qua facebook, các trang thương mại điện tử. Theo đó, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ dưới hình thức thương mại điện tử (bán hàng hóa, dịch vụ qua mạng Internet, mạng xã hội, facebook và các hình thức thương mại điện tử khác) có doanh thu bán hàng hóa, dịch vụ từ tất cả hình thức kinh doanh (bao gồm cả hình thức kinh doanh qua mạng) trên 100 triệu đồng/năm có nghĩa vụ đăng ký, khai nộp thuế.

Các loại thuế, lệ phí phải nộp bao gồm: Lệ phí môn bài (300.000 đồng đến 1 triệu đồng/năm); thuế giá trị gia tăng; thuế thu nhập cá nhân; thuế tiêu thụ đặc biệt; thuế bảo vệ môi trường… Mức thuế giá trị gia tăng mà người kinh doanh phải nộp ở mức 1%, 2%, 3% và 5% trên giá bán, tùy loại hàng hóa, dịch vụ. Số thuế thu nhập cá nhân phải nộp ở mức 0,5% đến 2%, tùy nhóm hàng hóa, dịch vụ.

Luật Thuế thu nhập cá nhân cũng quy định, cá nhân có thu nhập từ kinh doanh phải có nghĩa vụ nộp thuế thu nhập cá nhân. Việc thu thuế người bán hàng được áp dụng dù thực hiện ở đâu và dưới bất kỳ hình thức giao dịch mua bán nào. Hay như tại Thông tư số 47/2014/TT-BCT của Bộ Công thương ngày 5/12/2014 Quy định về quản lý website thương mại điện tử trong đó quy định việc quản lý hoạt động kinh doanh trên mạng xã hội đưa đề cấp đến nội dung nếu mạng xã hội có hoạt động dưới hình thức sàn giao dịch thương mại điện tử thì người bán hàng trên đó cũng phải thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật.

Dễ hay khó?

Có thể nói những quy định pháp luật nêu trên chính là hành lang pháp lý để Bộ Tài chính triển khai việc thu thuế người bán hàng theo nguyên tắc đã có giao dịch mua bán là có thu thuế. Và loại hình kinh doanh mua bán Online qua các tài khoản cá nhân trên mạng cũng không phải là ngoại lệ được miễn thuế. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế cũng cho rằng việc triển khai thu thuế đối với loại hình kinh doanh ảo thu tiền thật này không hề đơn giản, khi mà các giao dịch thanh toán chủ yếu là tiền mặt.

Ngay tại dự thảo tờ trình đề nghị xây dựng Luật Quản lý thuế sửa đổi của Bộ Tài chính lần này cũng thừa nhận, cách quản lý thuế của cơ quan thuế các cấp hiện nay, chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý một cách đầy đủ và chính xác đối với loại hình kinh doanh này. Các giao dịch thương mại điện tử có đặc điểm ảo, khó kiểm chứng thông tin nhận dạng, dễ dàng xóa bỏ, thay đổi nên tạo sự khó khăn trong việc nắm bắt các giao dịch. Từ đó, việc quản lý thuế hiện nay đối với loại hình kinh doanh qua mạng gặp nhiều khó khăn trong việc quản lý như khó xác định chính xác được người nộp thuế, doanh thu phát sinh, nắm bắt quy mô hoạt động kinh doanh, toàn bộ quá trình giao dịch…

Trên thực tế, các hoạt động mua bán qua các tài khoản facebook cá nhân như hiện nay hầu hết là tự phát, tính nghiệp dư còn cao. Các giao dịch chủ yếu thực hiện qua các bình luận (comment), tin nhắn (inbox), trao đổi trên điện thoại. Việc giao nhận lại chủ yếu thông qua dịch vụ giao hàng - thu tiền (ship cod) thông qua các nhân viên vận chuyển (shipper). Lúc này, khách mua nhận, kiểm tra hàng mới phải trả tiền cho người giao hàng. Thanh toán chi trả là tiền mặt sẽ khiến cơ quan chức năng rất khó kiểm soát doanh thu của người bán hàng.

Trao đổi với báo chí, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho rằng, một trong những nguyên tắc quan trọng của thu thuế là phải nắm được dòng tiền. Riêng với những người kinh doanh trên mạng xã hội, điều này càng khó bởi tuy áp dụng hình thức quảng cáo và bán hàng online, song cũng không ít cửa hàng khách vẫn đến nhà mua trực tiếp hoặc còn nhiều hình thức đặt hàng khác. Khi khách hàng đến nhà, hoặc cửa hàng mua trực tiếp hay đặt hàng qua điện thoại thì làm sao cơ quan thuế kiểm soát hết được?

Nhìn nhận việc thu thuế đối với dịch vụ bán hàng online dưới góc độ pháp luật, luật sư Nguyễn Quang Hùng, Đoàn Luật sư Hà Nội cho rằng cơ quan chức năng thuế cần xác định rõ căn cứ để tính doanh thu cho các shop online kiểu này. Vì phương án kiểm soát nguồn doanh thu thông qua tin nhắn, điện thoại bán hàng, kiểm tra tài khoản cá nhân tại ngân hàng cũng rất khó khăn bởi sẽ vi phạm đời tư cá nhân, cam kết bảo mật của ngân hàng đối với thông tin khách hàng.

Thêm nữa, các đơn vị cung cấp mạng xã hội tại Việt Nam như hiện nay chủ yếu là đơn vị nước ngoài, nhà mạng quản lý Internet có sẵn sàng cung cấp số liệu của người dùng cho cơ quan thuế hay không thì vẫn là một câu hỏi để ngỏ chưa ai có thể khẳng định được!? “Và khi đã triển khai áp dụng thu thuế với dịch vụ bán hàng trên mạng xã hội, cơ quan thuế cũng cần tính toán hợp lý thu đúng, thu đủ, đảm bảo tính công bằng giữa các chủ shop bán hàng online” - Luật sư Quang Hùng chia sẻ.

Trong khi các cơ quan chức năng còn đang dự thảo để ra quyết định cuối cùng về cách tính doanh thu, phương thức thu thuế, thì đã có không ít các chủ tài khoản bán hàng trên mạng xã hội truyền tai mách nước nhau vô vàn những cách thức để đối phó, lách luật né thuế. Điều này cho thấy, việc thu thuế đối với loại hình kinh doanh online qua mạng thực sự không dễ nếu không có một phương án tối ưu nhất từ phía cơ quan chức năng?

Quang Đông