Thủ tướng Justin Trudeau đối mặt nhiều thách thức

Tin tốt thứ nhất, đó là ông vẫn tiếp tục nắm quyền. Đó là một cuộc chiến bầu cử khó khăn cho phe Tự do, nhưng cuối cùng họ cũng chiến thắng. Cựu nghị sĩ đảng Tự do Marlene Jennings nói rằng các cử tri "đã cho thấy họ vẫn tin tưởng vào chính phủ Tự do và Justin Trudeau, và họ chắc chắn không muốn một chính phủ bảo thủ, thậm chí không phải là một chính phủ thiểu số".

Tuy nhiên, bà Jennings thừa nhận đã thất vọng khi xem chiến dịch bị bế tắc bởi "cái gọi là vụ bê bối" trong vài tuần qua.

Tốt - xấu đan xen

Tuy nhiên, tin xấu là sức mạnh như một ngôi sao chính trị của ông Trudeau đã giảm sút. Ông Trudeau đã có một "tuần trăng mật" đặc biệt dài theo hầu hết các tiêu chuẩn chính trị - nhưng sự nổi tiếng của ông rõ ràng đã giảm đi trong lòng công chúng Canada. Ngay cả trước khi chiến dịch bầu cử bắt đầu vào ngày 11-9, xếp hạng ủng hộ của ông đã sút giảm. Rắc rối đầu tiên với ông xảy ra sau chuyến đi nước ngoài đến Ấn Độ, với các bức ảnh cho thấy gia đình Trudeau trong trang phục truyền thống Ấn Độ.

Sau đó, đến vụ SNC-Lavalin - một vụ bê bối đạo đức liên quan đến nỗ lực gây áp lực với một cựu Tổng chưởng lý để cắt giảm một thỏa thuận cho một công ty. Bê bối này hiện phải đối mặt với một phiên tòa tham nhũng, làm mờ thêm thương hiệu cá nhân của ông Trudeau. Đó là cựu Tổng chưởng lý Jody Wilson-Raybould, người đã bị ông Trudeau trục xuất khỏi đảng Tự do.

Cuối cùng, có những tiết lộ rằng ông Trudeau đã đeo mặt đen - được nhiều người coi là biếm họa phân biệt chủng tộc - trong ít nhất 3 lần. Điều này đã làm rúng động chiến dịch của đảng Tự do và buộc ông Trudeau phải kêu gọi người Canada tha thứ cho ông về hành vi sai trái trong quá khứ.

Các tỉnh thảo nguyên Alberta và Saskatchewan chuyển sang màu xanh Bảo thủ - ngoại trừ một thành trì của đảng Dân chủ Mới (NDP) tại thành phố Edmonton. Làn sóng xanh đó đã giúp phe bảo thủ giành được thêm gần 30 ghế trong cuộc bầu cử hôm 21-10, đưa họ từ 95 lên 122 ghế trong Quốc hội.

Đảng Tự do chưa bao giờ giành được những khu vực bảo thủ sâu sắc đó. Ngay cả ở đỉnh cao của sự nổi tiếng vào năm 2015, họ chỉ giữ một số ghế ở 2 tỉnh đó. Nhưng giờ đây, Alberta và Saskatchewan đã hoàn toàn quay lưng lại với đảng của ông Trudeau trong bối cảnh miền Tây Canada cho rằng lợi ích của họ không được thể hiện ở thủ đô Ottawa của Canada.

Ông Trudeau và bà Sophie Grégoire.

Khối Quebecois cũng đã hồi sinh. Các cử tri đã từ bỏ đảng kêu gọi chủ quyền cho Quebec trong hai cuộc bầu cử gần đây - nhưng vận may của đảng này đã hồi sinh với sự lãnh đạo mới của Yves-Francois Blanchet, và họ đã tăng gấp 3 lần số ghế của mình, từ 10 lên 32. Ông Blanchet vận động theo khẩu hiệu "Quebec, c'est nous", tức "Chúng tôi là Quebec", và là một tiếng nói mạnh mẽ ở Ottawa cho lợi ích của tỉnh đó.

Đảng này, chỉ chạy đua ứng cử viên ở Quebec, tranh chấp với ông Trudeau về các vấn đề như luật thế tục gây tranh cãi của tỉnh - Dự luật 21 - ngăn các thẩm phán, cảnh sát, giáo viên và công chức giữ một số vị trí khác không đeo biểu tượng tôn giáo như Kippah, khăn Hijab trong khi làm việc.

Ông Trudeau sẽ cần sự hỗ trợ của các bên khác để ban hành "chương trình nghị sự tiến bộ" đã hứa nếu ông muốn giữ quyền lực. Một đồng minh có khả năng là NDP, người có thể giúp phe Tự do sống sót trong các lần bỏ phiếu tín nhiệm chính và mỗi lần thông qua luật. Nhưng sự hỗ trợ đó phải trả giá.

Lãnh đạo NDP, Jagmeet Singh, đã đưa ra danh sách ưu tiên của đảng mình: hỗ trợ cho kế hoạch dược phẩm quốc gia, đầu tư vào nhà ở, giải quyết nợ của sinh viên, giảm hóa đơn điện thoại di động và internet, hành động về khí hậu và tăng thuế đối với những người Canada giàu có.

Nhưng quan điểm của ông Singh không rõ ràng trong dự án đường ống Trans Mountain, sẽ tăng gấp ba công suất dầu thô mà đường ống hiện tại mang đến bờ biển phía tây. Những người tự do của ông Trudeau ủng hộ dự án, nói rằng đó là vì lợi ích quốc gia của Canada.

Trong bài phát biểu trước những người ủng hộ sau cuộc bỏ phiếu, ông Singh tuyên bố đảng của ông sẽ đóng "vai trò tích cực" tại Ottawa. Nhưng hỗ trợ cho một chính phủ thiểu số cũng thường có ngày hết hạn. Trung bình, các chính phủ thiểu số ở Canada kéo dài khoảng một năm rưỡi đến 2 năm, ngắn hơn nhiều so với nhiệm kỳ đa số 4 năm thông thường.

Đảng Bảo thủ đã cam kết bãi bỏ ngay lập tức chính sách khí hậu đặc trưng của ông Trudeau nếu họ lên nắm quyền. Nhưng bây giờ, có vẻ như thuế carbon của liên bang - áp đặt cho 4 tỉnh chưa có chương trình giao dịch và giao dịch riêng đối với carbon - sẽ tiếp tục tồn tại. Không quá khó để ông Trudeau có thể đảm bảo sự hỗ trợ từ các đảng phái cho các chính sách khí hậu của mình. NDP, Khối Quebecois và Greens của Canada đã bổ sung một ghế ở Atlantic Canada, tất cả đều vận động hành động vì môi trường.

"Bạn đã yêu cầu chúng tôi thể hiện tầm nhìn và tham vọng nhiều hơn nữa khi chúng tôi giải quyết thách thức lớn nhất của thời đại này - biến đổi khí hậu", ông Trudeau nói trong bài phát biểu chiến thắng của mình. "Đó chính xác là những gì chúng ta sẽ làm".

Hổ phụ sinh hổ tử

Sinh đúng ngày Giáng sinh năm 1971, ông Trudeau được tiếp xúc với bối cảnh chính trị của Canada từ nhỏ, nhờ cha là đương kim Thủ tướng Pierre Trudeau. Sau khi cha mẹ ly hôn năm 1984, Justin chuyển tới Montreal để sống với các em trai của mình là Alexandre và Michel. Ông nhận bằng cử nhân văn học tại Đại học McGill năm 1994 và sau đó làm những công việc chẳng hề liên quan gì tới chính trị.

Ông đã thử sức mình với vai trò là người trông coi câu lạc bộ đêm, hướng dẫn đi bè và trượt tuyết, sau đó là dẫn chương trình trên đài phát thanh. Ông cũng là giáo viên toán tại một trường học ở Vancouver. Ông hoàn thành chương trình cử nhân giáo dục tại Đại học Columbia năm 1998, cũng là năm ông mất đi người em trai Michel trong vụ lở tuyết. Vụ việc này là tiền đề để ông tham gia vào các cuộc vận động thúc đẩy an toàn khi có tuyết lở.

Ngày 28-9-2000, Pierre Trudeau qua đời ở tuổi 80, và Justin đã có bài điếu văn xúc động trong buổi lễ tang quốc gia được truyền hình trực tiếp. Sau sự kiện này, ông tham gia hội đồng chương trình thanh niên do cha mình sáng lập là Katimavik với tư cách chủ tịch. Ông tạo nên tên tuổi cho chính mình với vai trò là diễn giả hùng hồn về tình nguyện với giới trẻ cả nước.

Trudeau bước vào thế giới chính trị năm 2006 và tiếp tục giành một ghế trong quốc hội đại diện cho bang Papineau 2 năm sau đó. Hình ảnh xuất hiện trước công chúng, sự phục vụ tận tụy và phả hệ chính trị đã giúp ông trở thành nhà lãnh đạo đảng Tự do năm 2013. Hai năm sau, ông bắt đầu chiến dịch tranh cử chức thủ tướng, hứa hẹn "sự thay đổi thực sự" với các cử tri. Trong chiến dịch tranh cử của mình, ông kêu gọi cắt giảm thuế cho tầng lớp trung lưu và tăng thuế đối với người giàu có. Ông cam kết bảo vệ quyền phá thai và hợp pháp hóa cần sa.

Ngày 19-10-2015, ông đã dành chiến thắng trong cuộc bầu cử liên bang với con số ấn tượng 184 phiếu. Ở tuổi 43, ông trở thành Thủ tướng trẻ thứ hai ở Canada sau Joe Clark, người đã tuyên thệ một ngày trước sinh nhật thứ 40 của ông vào năm 1979. Trudeau nhậm chức thủ tướng thứ 23 vào ngày 4-11-2015. Đúng với lời hứa trong chiến dịch tranh cử của mình, Trudeau có nội các cân bằng giới tính với một nửa nhân sự là nữ.

Bất chấp những động thái và tầm nhìn tiến bộ của mình, Trudeau vấp phải rất nhiều chỉ trích vào năm 2016 khi ông phê duyệt mở rộng dự án Kinder Morgan Trans Mountain, liên quan đến việc chuyển cát dầu từ Alberta tới cảng British Columbia. Ông đã phủ nhận các cáo buộc về tác hại đối với môi trường và khí hậu, nói rằng quyết định của mình dựa trên khoa học và không làm tổn hại môi trường.

Tháng 6-2018, Thượng viện Canada đã thông qua Đạo luật Cần sa, đưa Canada trở thành quốc gia thứ hai trên thế giới hợp pháp hóa cần sa vì mục đích giải trí sau Uruguay. Bình luận về động thái này, Trudeau nói: "Rõ ràng, cách tiếp cận hiện tại là cấm cần sa, không giúp bảo vệ con cái của chúng ta, không giúp lấy tiền ra khỏi túi những kẻ phạm tội có tổ chức, và đó là lý do tại sao chúng tôi đưa ra khung pháp lý mới liên quan đến cần sa".

Ông Trudeau kết hôn với người dẫn chương trình truyền hình và truyền thanh Sophie Grégoire năm 2005. Họ đã có 3 người con là Xavier, Ella-Grace và Hadrien.

Trọng Nhân