Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu phản ánh về lao động phi chính thức

Văn phòng Chính phủ vừa có Công văn số 10913/VPCP-KGVX ngày 16/10/2017 phản ánh ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về thực trạng lao động phi chính thức tại Việt Nam.

Trước đó, thực trạng lao động phi chính thức như Diễn Đàn Doanh Nghiệp đã thông tin, cả nước có tới 18 triệu người lao động phi chính thức, chiếm tới trên 57% tổng số lao động. Đây là nhóm lao động yếu thế, dễ bị tổn thương và gần như không có khả năng thương lượng trong công việc. Điều này khiến phần lớn lao động phi chính thức đối mặt với nhiều thiệt thòi và bất lợi trên cả ba phương diện: Chất lượng lao động, phân bố việc làm và thời gian việc làm.

90% lao động phi chính thức là lao động không có chuyên môn, kỹ thuật (Ảnh: ST)

Theo đó, quy mô của lao động phi chính thức khá lớn với trên 18 triệu người và chiếm 57,2% tổng số lao động phi nông nghiệp.

Trong 21 nhóm ngành kinh tế, lao động phi chính thức tập trung chủ yếu ở 3 nhóm ngành chính: Bán buôn, bán lẻ, sửa chữa ô tô, mô tô và xe máy ( 26,2%); Công nghiệp chế biến, chế tạo ( 23,5%); Và xây dựng 19,1%.

Về vấn đề này bà Nguyễn Thị Xuân Mai, Vụ Thống kê dân số và Lao động (Tổng Cục thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu Tư) cho biết, ở Việt Nam, lao động phi chính thức được xác định trên việc làm không chính thức. Số lao động phi chính thức đang phải đối mặt với rất nhiều thiệt thòi và bất lợi.

“Tiền lương của lao động phi chính thức chỉ bằng một nửa so với lao động chính thức, chưa kể lao động phi chính thức được ký hợp đồng lao động chiếm tỷ lệ rất thấp. Chỉ có khoảng 21,2% lao phi chính thức được ký hợp đồng trên 3 tháng trở lên.

Có 76,7% lao động phi chính thức làm việc mà không có bất cứ một hợp đồng lao động bằng văn bản liên quan đến công việc đang làm. Cụ thể, 62,1% lao động phi chính thức chỉ thỏa thuận miêng với chủ lao động và 14,6% không có bất cứ một thỏa thuận nào”, bà Mai nói.

Ông Chang Hee Lee, Trưởng đại diện Tổ chức lao động quốc tế tại Việt Nam cho rằng, nền kinh tế phi chính thức cũng là thách thức chung của nhiều nước trên thế giới. Để giảm bớt lao động phi chính thức thì phải thúc đẩy hoá việc làm chính thức thông qua việc đưa lao động vào làm tại các công ty, có ký kết hợp đồng, lao động được đóng BHXH, mua BHYT...

Theo ông Đào Quang Vinh, Viện trưởng Viện khoa học, lao động (Bộ LĐTB&XH), muốn thúc đẩy chuyển dịch lao động phi chính thức thì cần tăng đào tạo nghề gắn với giải quyết việc làm tại doanh nghiệp nhằm tái cơ cấu ngành kinh tế.

"Trọng tâm là đào tạo nghề để nâng cao chất lượng lao động cho lao động nông thôn, đẩy nhanh chuyển dịch cơ cấu lao động trong ngành nông nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ", ông Vinh nói.

Theo quan điểm của ông Vinh việc thúc đẩy các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp để rút bớt lao động phi chính thức trong lĩnh vực nông nghiệp là việc làm cần thiết nhưng lại xuất hiện lo ngại về khả năng chuyển dịch lao động phi chính thức do hầu hết các hộ kinh doanh cá thể đều không muốn chuyển sang hoạt động doanh nghiệp.

“Điều này đồng nghĩa với việc số lượng việc làm thấp, không có cơ hội để chuyển lao động tự do sang làm việc ở khu vực chính”, ông Vinh nói.

Về việc này, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan nghiên cứu vấn đề báo chí nêu.

Huyền Trang