Thúc đẩy quá trình cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước

Cổ phần hóa, thoái vốn vì sao chậm?

Ông Đặng Quyết Tiến. Ảnh: THANH HẢI

Phóng viên (PV): Tiến độ CPH, thoái vốn của các DNNN trong năm 2019 và giai đoạn 2016-2019 cụ thể như thế nào thưa ông?

Ông Đặng Quyết Tiến: Trong giai đoạn vừa qua, tiến độ CPH, thoái vốn, phê duyệt phương án cơ cấu lại DNNN diễn ra chậm, không đạt theo kế hoạch đề ra. Cụ thể, trong năm 2019 chỉ có 9 DN được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án CPH, tuy nhiên trong đó chỉ có 3 DN thuộc danh mục các DN CPH theo Công văn số 991/TTg-ĐMDN ngày 10-7-2017 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Danh mục DNNN hoàn thành CPH theo từng năm giai đoạn 2017-2020 và Quyết định số 26/2019/QĐ-TTg ngày 15-8-2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Danh mục DN thực hiện CPH đến hết năm 2020.

Lũy kế giai đoạn 2016-2019, đã có 168 DN được cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án CPH với tổng giá trị DN là 443.056 tỷ đồng, trong đó giá trị vốn nhà nước là 206.694 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong 168 DN đã CPH chỉ có 36/168 DN CPH thuộc danh mục 128 DN CPH theo Công văn số 991/TTg-ĐMDN và Quyết định số 26/2019/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ (đạt 28% kế hoạch), số DN còn phải thực hiện CPH theo kế hoạch tính đến hết năm 2020 là 92 DN.

Về thoái vốn, trong năm 2019 có 13 DN thực hiện thoái vốn với giá trị 896 tỷ đồng, thu về 1.839 tỷ đồng. Đây là những DN thuộc danh mục ban hành theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg ngày 17-8-2017 của Thủ tướng Chính phủ: Phê duyệt Danh mục DN có vốn nhà nước thực hiện thoái vốn giai đoạn 2017-2020. Lũy kế từ năm 2017-2019: Thoái vốn nhà nước tại 92 đơn vị thuộc Quyết định số 1232/QĐ-TTg với giá trị 4.704 tỷ đồng, thu về 8.964 tỷ đồng. Như vậy, việc triển khai thoái vốn nhà nước theo Quyết định số 1232/QĐ-TTg còn chậm (đạt 7,8% kế hoạch), không đạt kế hoạch đề ra.

Tập đoàn Điện lực Việt Nam đã hoàn thành việc cổ phần hóa Tổng công ty Phát điện 3.

PV: Theo ông, đâu là nguyên nhân mấu chốt nhất khiến tiến độ CPH, thoái vốn của các DNNN rất chậm như trên?

Ông Đặng Quyết Tiến: Nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng CPH, thoái vốn tại các DNNN diễn ra chậm không chỉ do sự chưa đồng bộ và hoàn thiện của luật định liên quan, mà còn do hạn chế về nhận thức, trách nhiệm, quyết tâm chính trị của người đứng đầu DN, đơn vị chưa cao. Một số bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước chưa thực sự nghiêm túc triển khai kế hoạch CPH, thoái vốn, cơ cấu lại DNNN theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và chấp hành chế độ báo cáo.

Ngoài ra, quá trình CPH DNNN cần có nhiều thời gian để xử lý vướng mắc về tài chính, đất đai, lao động trong giai đoạn trước CPH làm kéo dài thời gian thực hiện CPH. Đặc biệt, vấn đề xác lập hồ sơ pháp lý đất đai do UBND địa phương thực hiện chậm, kéo dài thời gian hơn so với quy định dẫn đến các DN phải điều chỉnh tiến độ CPH.

Cần sự quyết liệt của người đứng đầu doanh nghiệp

PV:Theo ông, đâu là giải pháp quan trọng để đẩy mạnh công tác CPH, tái cơ cấu lại DNNN trong giai đoạn tới?

Ông Đặng Quyết Tiến: Để tiếp tục đẩy mạnh công tác đổi mới, nâng cao hiệu quả hoạt động của DNNN, các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, tổng công ty nhà nước cần nghiêm túc, quyết liệt triển khai các nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Trong đó, các DNNN thuộc diện CPH cần khẩn trương rà soát toàn bộ quỹ đất đang quản lý, sử dụng để lập phương án sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai trình UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có ý kiến về phương án và giá đất để cấp có thẩm quyền phê duyệt trước khi tổ chức xác định giá trị DN CPH theo đúng quy định.

Cùng với đó, cơ quan đại diện chủ sở hữu chỉ đạo người đại diện phần vốn nhà nước đôn đốc các DN đã CPH, thực hiện nghiêm việc đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán theo quy định của pháp luật. Đối với các DN đã CPH và chuyển sang hoạt động dưới hình thức công ty cổ phần, đề nghị thực hiện quyết toán công tác CPH theo quy định, trường hợp không bảo đảm thời gian thì phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ giải trình rõ nguyên nhân và chịu trách nhiệm về sự chậm trễ này…

Thời gian tới, Bộ Tài chính cùng các đơn vị chức năng tập trung tháo gỡ những khó khăn liên quan tới cơ chế, chính sách. Tuy nhiên, để đẩy nhanh tiến độ CPH, trách nhiệm của các đơn vị thực hiện, nó liên quan tới quyết tâm chính trị của các DN, trách nhiệm, sự sát sao của cơ quan đại diện chủ sở hữu.

PV: Có thực trạng, nhiều DN sau khi CPH chậm đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán làm ảnh hưởng đến tính công khai, minh bạch của thị trường. Vậy đâu là giải pháp chấn chỉnh tình trạng trên thưa ông?

Ông Đặng Quyết Tiến: Trong thời gian qua, để bảo đảm thực thi có hiệu quả quy định về đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán của DNNN CPH, Bộ Tài chính giao trách nhiệm cho Ủy ban Chứng khoán Nhà nước công bố công khai các đơn vị chậm niêm yết sau CPH, gắn trách nhiệm người đứng đầu. Sau khi công bố, nếu các DN trong danh sách không có báo cáo đầy đủ nguyên nhân tại sao không niêm yết trên sàn chứng khoán sẽ tiến hành xử phạt. Thời gian qua, đơn vị này đã tiến hành xử phạt hàng chục trường hợp, trong đó một số DN bị xử phạt với mức rất cao.

NGUYỄN TUẤN VƯƠNG