Thực hư Trung Quốc trả giá lớn để Mỹ lui bước thuế quan trước giờ G?

Nhiều nguồn tin đưa ra thông tin trên hôm thứ Năm (12/12).

Đây được cho là một động thái nữa hướng đến giảm leo thang chiến tranh thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Một nguồn tin được thông báo về tình trạng đàm phán song phương cho biết Hoa Kỳ sẽ đình chỉ thuế quan đối với 160 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc - dự kiến sẽ có hiệu lực vào ngày 15/12 và giảm nhẹ các mức thuế hiện tại.

Đổi lại, Bắc Kinh sẽ đồng ý mua 50 tỷ USD hàng nông sản Mỹ vào năm 2020, gấp đôi số tiền họ chi ra trong năm 2017 – thời điểm trước khi cuộc xung đột thương mại bắt đầu, hai nguồn thạo tin từ Hoa Kỳ cho hay.

Thương chiến giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới ảnh hưởng đến kinh tế toàn cầu. Ảnh: Reuters.

Nhà Trắng không đưa ra bất kỳ tuyên bố chính thức nào – điều dấy lên câu hỏi về việc các điều khoản trên đã được hai bên đồng ý hay chưa.

Hai người thân cận với các cuộc đàm phán đã cho biết trước đó vào hôm thứ Năm rằng các nhà đàm phán Hoa Kỳ đã đề nghị cắt giảm tới 50% thuế quan hiện tại đối với hàng hóa Trung Quốc cũng như đình chỉ các mức thuế mới dự kiến sẽ có hiệu lực vào Chủ nhật để bảo đảm cho Thỏa thuận thương mại "giai đoạn một" được kì vọng từ tháng Mười.

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung đã làm chậm tăng trưởng toàn cầu và làm giảm lợi nhuận và đầu tư của các công ty trên toàn thế giới. Hoa Kỳ đã công bố 28 tỷ USD trợ cấp cho nông dân Mỹ bị ảnh hưởng bởi tranh chấp này.

"Nếu được ký kết, đây là giai đoạn đầu tiên đáng khích lệ, đặt ra nền tảng giữa nguy cơ mối quan hệ song phương có thể xấu đi", Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Mỹ-Trung Craig Allen nói. "Nhưng đây mới chỉ là khởi đầu. Các vấn đề mà Mỹ và Trung Quốc phải đối mặt rất phức tạp và đa diện. Chúng khó có thể được giải quyết nhanh chóng."

Đồn đoán về thỏa thuận thực sự

Trung Quốc đã mua 24 tỷ USD các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ trong năm 2017, theo số liệu của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ.

Ông Trump nói trong một cuộc họp báo tại Nhà Trắng vào ngày 11/10 với Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc rằng hai nước đã đồng ý thỏa thuận thương mại "giai đoạn một" về "sở hữu trí tuệ, dịch vụ tài chính" và "mua từ 40 – 50 tỷ USD các sản phẩm nông nghiệp".

Một thỏa thuận bằng văn bản sẽ được đưa ra trong vài tuần, ông Trump nói vào thời điểm đó và cho biết thêm, "chúng tôi đã đồng ý về nguyên tắc chỉ về những điều tôi đã đề cập, còn các điểm khác nhau nữa".

Tuy nhiên, Bắc Kinh đã không hài lòng về cam kết mua một lượng hàng nông sản cụ thể trong một khung thời gian nhất định. Các quan chức Trung Quốc cho biết họ muốn có quyền quyết định mua hàng dựa trên điều kiện thị trường.

Sau cuộc họp báo tháng 10, các nhà phân tích đã đặt câu hỏi liệu con số 50 tỷ USD này có thực tế không.

Đậu nành chiếm một nửa số lượng nông sản Trung Quốc mua trong năm 2017. Nhu cầu này đã giảm do các đàn lợn ăn đậu nành đã bị suy giảm số lượng do dịch lợn châu Phi.

Các quan chức Trung Quốc đã yêu cầu Hoa Kỳ giảm mức thuế quan mà Trump áp đặt, coi đây là điều kiện của bất kỳ thỏa thuận "giai đoạn một" nào. Chính quyền Trump đã áp thuế quan đối với hàng trăm tỷ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc, bắt đầu từ tháng 7/2018.

Mặc dù dường như đã có một thỏa thuận về nguyên tắc, nhưng không rõ liệu đó là một thỏa thuận bằng văn bản, có thể được thực thi hay liệu Bắc Kinh đã đồng ý hay chưa, một nguồn tin tại Washington cho biết.

"Cho đến khi toàn bộ văn bản được công bố, chưa có hành động đặc biệt nào", nguồn tin cho biết.

Kịch bản thương chiến và bầu cử

Nếu ông Trump không đình chỉ mức thuế quan dự kiến sẽ có hiệu lực vào Chủ nhật, các quan chức Bắc Kinh sẽ áp dụng nhiều mức thuế hơn đối với hàng hóa của Mỹ và có thể đình chỉ các cuộc đàm phán cho đến sau cuộc bầu cử tổng thống Mỹ vào tháng 11 năm 2020, theo các chuyên gia thương mại.

Mức thuế mới sẽ áp dụng với gần 160 tỷ USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc như máy chơi game video, màn hình máy tính.

Vào tháng 8, Trung Quốc cho biết họ sẽ áp thuế 5 bổ sung % và 10% đối với 75 tỷ USD hàng hóa Mỹ trong hai đợt. Thuế quan trong đợt đầu tiên bắt đầu vào ngày 1/9, nhắm vào hàng hóa của Hoa Kỳ bao gồm đậu nành, thịt lợn, thịt bò, hóa chất và dầu thô.

Thuế quan đối với lô sản phẩm thứ hai sẽ được kích hoạt vào ngày 15/12, ảnh hưởng đến hàng hóa từ ngô và lúa mì đến máy bay nhỏ và nam châm, đất hiếm.

Trung Quốc cũng đã cho biết họ sẽ tái áp đặt vào ngày 15 tháng 12 mức thuế bổ sung 25% đối với xe do Mỹ sản xuất và 5% thuế đối với phụ tùng ô tô – những nội dung đã bị tạm dừng vào đầu năm 2019.

An Bình