Thuế, phí từ khai thác khoáng sản: Nhiều địa phương chưa nhận được hỗ trợ

Khai thác khoáng sản có những tác động rất đặc thù đến môi trường. Nguồn: Internet

Theo đó, các hoạt động khai thác khoáng sản có thể phá vỡ câu trúc địa chất cảnh quan, tạo ra các bãi thải và hồ chứa với diện tích lớn. Ngoài ra, các tác động môi trường vẫn có thể tiếp diễn sau khi kết thúc hoạt động khai thác do sạt lở bãi thải, sụt lún lòng đất, và do nước mưa tràn qua các vùng khai thác. Những tác động trên làm ô nhiễm nguồn nước, bầu không khí và gây bệnh tật cho con người.

Bà Trần Thanh Thủy, Điều phối viên của Liên minh Khoáng sản cho biết hàng năm việc khai thác khoáng sản phát sinh 4,6m3 đất đá thải trên cả nước. Riêng khai thác Apatit tại Lào Cai phát sinh 3 triệu m3 đất đá thải. Khai thác bauxite ở Tân Rai phát sinh 11 triệu m3 bùn đỏ.

Tuy nhiên, nhiều địa phương chưa nhận được hỗ trợ từ các loại thuế, phí liên quan đến khai thác tài nguyên khoáng sản. Khảo sát ở 30 xã cho thấy, có 6 xã cho biết hàng năm có nhận được khoản thu từ khai thác khoáng sản, nhưng không rõ có phải phí bảo vệ môi trường hay không, 12 xã cho biết không nhận được phân bổ nguồn thu từ khai thác khoáng sản, 12 xã không biết có được phân bổ hay không.

Ông Vũ Đăng Khoa, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thị trấn Trại Cau, Thái Nguyên cho biết địa bàn thị trấn có nhiều công ty hoạt động khai thác khoáng sản. Mặc dù có nhiều lợi ích từ việc khai thác khoáng sản trên thị trường, nhưng hại nhiều hơn. Hiện nay môi trường sống của người dân bị ảnh hưởng rất lớn từ hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn như: ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn, đường sá hư hỏng, nguồn nước ô nhiễm… Theo ông Khoa, các dự án đều có phương án dự án trích 1-2% doanh thu để xây dựng cơ sở hạ tầng cho địa phương tại nơi khai thác nhưng thực tế chưa có và thậm chí thị trấn không được hưởng gì từ nguồn thuế tài nguyên.

Theo ông Khoa, Nghị định 74/2011/NĐ-CP về Phí bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản, trích cho địa phương 100% phí này để khắc phục môi trường nơi thực hiện hoạt động khai thác. Hiện tỉnh Thái Nguyên mới có cơ chế trích lại cho huyện chứ không bố trí trích lại cho thị trấn – nơi trực tiếp có hoạt động khai thác. Nhưng, huyện có cơ chế trích 80% cho các xã thị trấn nhưng khống chế không quá 500 triệu đồng/năm, điều này rất bất cập.