Thương lắm những bóng hồng xiếc Việt

Chân tay bầm tím, gãy, chấn thương... đó là tai nạn nghề nghiệp không thể tránh khỏi của các nữ nghệ sĩ xiếc. Hơn nữa, chỉ cần sơ suất một giây thì tính mạng của các chị sẽ gặp nguy hiểm.

Với ngành nghệ thuật luôn ẩn chứa hiểm nguy nhưng các nữ nghệ sĩ của Liên đoàn Xiếc Việt Nam bao năm qua vẫn miệt mài phục vụ công chúng và ánh đèn sân khấu cùng những tràng pháo tay cổ vũ, động viên của khán giả là món quà tinh thần vô giá giúp các chị vượt qua những khó khăn trong nghề nghiệp.

 Tiết mục "Đu dây trên cao" của các nữ nghệ sĩ Liên đoàn Xiếc Việt Nam.

Tiết mục "Đu dây trên cao" của các nữ nghệ sĩ Liên đoàn Xiếc Việt Nam.

Đối mặt với tai nạn nghề nghiệp

Chúng tôi tìm đến Liên đoàn Xiếc Việt Nam vào những ngày các nghệ sĩ đang ráo riết chuẩn chương trình nghệ thuật “Những cánh hồng bay”, ra mắt khán giả vào tối 8-3. Tiếp chúng tôi là NSƯT Tống Toàn Thắng, Phó giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam. Anh là nghệ sĩ nổi tiếng từng có thời gian hơn 40 năm đứng trên sân khấu và gắn bó với tiết mục xiếc trăn. Mạnh mẽ là thế nhưng khi nói về tai nạn nghề nghiệp của các nữ nghệ sĩ, mắt anh ngấn lệ.

“Tai nạn của các nữ nghệ sĩ xiếc khi luyện tập hoặc biểu diễn chỉ là không may nhưng đã để lại di chứng thương tật suốt đời và ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe và công việc của chị em. Trường hợp của NSƯT Ngô Thị Tuyết Hoàn là một ví dụ, cách đây 6 năm, do sơ sẩy trong khi tập luyện, Tuyết Hoàn bị ngã, sau tai nạn này, nữ nghệ sĩ vĩnh viễn không bao giờ đi bằng đôi chân của mình được nữa. Thương em lắm, bởi thế trong tôi luôn ấp ủ dự định sẽ đưa nữ nghệ sĩ này quay trở lại sân khấu. Cách đây 3 năm, tôi trao đổi với em về dự định này nhưng Tuyết Hoàn nói rằng, em tàn phế chắc không bao giờ quay trở lại sàn diễn được nữa. Điều này đã thôi thúc tôi thực hiện một chương trình để đưa NSƯT Ngô Thị Tuyết Hoàn trở lại sàn diễn trong vai trò huấn luyện viên. Đến hôm nay, tôi đã thực hiện được dự định của mình, đưa các nghệ sĩ trở lại sân khấu để một lần nữa, các bóng hồng khẳng định tài năng, tình yêu với nghệ thuật xiếc”, NSƯT Tống Toàn Thắng chia sẻ.

Không muốn nhắc lại cú ngã định mệnh khiến một nữ diễn viên xiếc xinh đẹp, tài năng trở thành người tàn tật và có phần e dè khi tiếp xúc với báo chí nhưng nhìn NSƯT Ngô Thị Tuyết Hoàn đứng trong cánh gà điều chỉnh dây và hướng dẫn các nghệ sĩ trẻ tập luyện, chúng tôi hiểu rằng, tình yêu với môn nghệ thuật này và ngọn lửa đam mê với nghề không bao giờ tắt trong lòng chị.

Vẫn biết rằng mọi sự so sánh đều là khập khiễng nhưng so với các loại hình nghệ thuật khác thì xiếc là sự khổ luyện, luôn phải đối mặt với tai nạn nghề nghiệp, tuổi nghề ngắn. Hơn nữa, để có một tiết mục trình diễn trên sân khấu thì nghệ sĩ phải tập luyện ít nhất từ 6 tháng đến 1 năm. Vất vả là thế nhưng trong suốt buổi trò chuyện với chúng tôi, nữ nghệ sĩ Thu Hương luôn nở nụ cười rạng rỡ và tự hào khi nói về nghề nghiệp của mình. Năm nay nghệ sĩ Thu Hương 27 tuổi, có thâm niên trong nghề 16 năm biểu diễn tiết mục “Đu dây trên cao”. Đây là tiết mục thực hiện các động tác nhào lộn trên không mà không có dây bảo hiểm. Nhìn những thân hình mảnh mai trong tà áo dài uốn lượn trên không, khán giả thán phục sự can đảm của các nữ nghệ sĩ để cống hiến tiết mục đặc sắc cho người xem.

“Nghệ thuật xiếc đã ăn sâu trong trái tim tôi từ năm 11 tuổi. Mặc dù lúc đầu mới theo nghề này, mẹ và bà ngoại không đồng ý bởi đây là môn nghệ thuật nguy hiểm và vất vả nhưng khi thấy tôi đam mê quá nên cuối cùng gia đình cũng chấp nhận. Khi mới vào nghề, tôi chưa quen với tiết mục này nên nhiều lần tập xong bị nôn khan và chóng mặt bởi phải quay rất nhiều vòng trên cao. Đây là tiết mục nguy hiểm, diễn viên chỉ cần sơ suất nửa giây thôi thì có thể rơi xuống đất bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, không phải vì lý do đó mà khiến tôi bớt được niềm đam mê với bộ môn nghệ thuật này. Từ khi vào nghề, tôi bị một lần gãy chân phải và một lần bị ngã rạn xương, còn những lần ngã trẹo chân, chấn thương thì là bình thường đối với diễn viên xiếc. Tôi nghĩ rằng, làm nghề gì cũng vậy, khi có tình yêu và nhiệt huyết thì sẽ vượt qua tất cả”, nghệ sĩ Thu Hương bộc bạch.

Tiết mục của diễn viên Đỗ Tuyết Nhung và bạn diễn.

Với nghệ thuật xiếc thì thời kỳ sung sức nhất là từ năm 12 đến 20 tuổi, nhưng ở Liên đoàn Xiếc Việt Nam hiện nay vẫn có những nghệ sĩ năm nay gần 40 tuổi vẫn đứng trên sân khấu biểu diễn, đó là nữ diễn viên Đỗ Tuyết Nhung. Bước vào nghề xiếc từ năm 12 tuổi và năm nay đã bước sang tuổi 38 nhưng niềm đam mê với nghệ thuật vẫn luôn cháy bỏng đối với nữ nghệ sĩ này. Khi nói về những tai nạn nghề nghiệp của nghệ thuật xiếc, nữ nghệ sĩ Thu Hương coi đó là chuyện bình thường, chị đã nhiều lần bị ngã trẹo chân và đến giờ, mỗi khi thời tiết thay đổi thì chân lại đau nhức nhưng sự đam mê và tình yêu nghề đã khiến chị vượt qua tất cả. Đến giờ, chị vẫn xuất hiện đều đặn trong các buổi biểu diễn của Liên đoàn Xiếc Việt Nam.

Tôn vinh những “cánh hồng” của nghệ thuật xiếc

Vừa là đạo diễn, tác giả kịch bản của chương trình “Những cánh hồng bay”, NSƯT Tống Toàn Thắng ấp ủ thực hiện chương trình này từ nhiều năm nay bởi anh cho rằng, từ trước đến nay chưa có ai làm về chương trình để tôn vinh các nữ nghệ sĩ xiếc trên sân khấu.

“Với chúng tôi, những chương trình xiếc như thế này không thể thiếu bóng dáng của người phụ nữ, đặc biệt là các nghệ sĩ xiếc nữ. Trong nghề xiếc, ngoài thực hiện các tiết mục mang tính chất thể hiện vẻ đẹp của người phụ nữ thì hầu như các nữ nghệ sĩ rất thích thực hiện tiết mục đu trên cao bởi đây là các tiết mục để lại ấn tượng sâu sắc cho khán giả. Những tiết mục này không những tôn vinh vẻ đẹp của phụ nữ mà còn tăng thêm lòng dũng cảm, kiên trì, hy sinh cá nhân cho nghệ thuật”, NSƯT Tống Toàn Thắng cho biết.

Các nghệ sĩ tập luyện chuẩn bị chương trình “Những cánh hồng bay”.

Có ý kiến cho rằng, tại sao tên của chương trình là “Những cánh hồng bay” mà không lấy tên là “Những bông hồng bay”, NSƯT Tống Toàn Thắng cho rằng, nữ nghệ sĩ xiếc bao giờ cũng mong manh, họ luôn thăng hoa cùng cảm xúc và sự ngưỡng mộ của khán giả. Những cánh hồng có thể bay trong không gian hòa mình khắp mọi nơi, tô điểm vẻ đẹp trong không gian xiếc. Vì vậy trong một show diễn rất đặc biệt vào đúng ngày 8-3, lãnh đạo Liên đoàn Xiếc Việt Nam, đặc biệt là các nghệ sĩ nữ rất hào hứng tham gia.

Có những nữ nghệ sĩ xiếc biểu diễn cho đến lúc nghỉ hưu như NSƯT Đỗ Hải Thanh. Trong chương trình “Những cánh hồng bay” nghệ sĩ này sẽ trở lại sân khấu với tiết mục xiếc chó.

Là một nam diễn viên lại là lãnh đạo của Liên đoàn Xiếc Việt Nam, khi dàn dựng các tiết mục cho các nữ diễn viên biểu diễn trên không, NSƯT Tống Toàn Thắng và ban lãnh đạo luôn đề ra những phương pháp đồng thời chủ động trong sáng tạo đạo cụ, tiết mục cũng như cách bảo hiểm cho các nghệ sĩ được an toàn nhất khi biểu diễn.

“Nếu nghề xiếc mà an toàn quá thì sẽ thì không tạo hấp dẫn cho khán giả. Hiện giờ chúng tôi có cách tiếp cận khán giả là tạo ra khoảnh khắc ấn tượng để người xem nín thở để theo dõi. Những động tác của nghệ sĩ phải tính toán chính xác đến từng cm. Như vậy mới tránh được rủi ro cho các diễn viên. Hơn nữa, chúng tôi luôn nhắc nhở các nghệ sĩ trau dồi kỹ năng biểu diễn thường xuyên, sức khỏe đảm bảo tốt nhất khi ra sân khấu. Nếu nghệ sĩ mà thể trạng sức khỏe không đảm bảo thì chúng tôi không bao giờ cho ra sân khấu biểu diễn mặc dù người đó đam mê và rất mong muốn ra diễn”, NSƯT Tống Toàn Thắng cho biết.

“Những cánh hồng bay”- chương trình tôn vinh những nữ nghệ sĩ xiếc, là món quà ý nghĩa mang lại niềm vui cho nhiều bóng hồng đã dâng hiến cả tuổi xuân cho nghệ thuật trong ngày Quốc tế phụ nữ 8-3 đồng thời góp phần thay đổi cách nhìn nhận của khán giả, đặc biệt là nữ giới với bộ môn nghệ thuật này, để xiếc thu hút nhiều hơn nữa cả khán giả và người biểu diễn.

Bài, ảnh: KHÁNH HUYỀN

Nguồn QĐND: http://www.qdnd.vn/van-hoa-giao-duc/doi-song-van-hoa/thuong-lam-nhung-bong-hong-xiec-viet-568138