Thương mại điện tử xuyên biên giới: Cần có quy định cụ thể

Giao dịch điện tử gia tăng

Báo cáo ba năm liên tiếp (từ năm 2017 - 2019) về Chỉ số TMĐT Việt Nam (EBI) của Hiệp hội TMĐT Việt Nam cho thấy, tốc độ tăng trưởng TMĐT trung bình năm từ 25 - 30%. Nếu Việt Nam vẫn duy trì mức độ tăng trưởng này, quy mô thị trường TMĐT Việt Nam đến năm 2025 sẽ đứng thứ 3 Đông Nam Á, sau Indonesia và Thái Lan. Hiện nay, các sàn TMĐT lớn của Việt Nam như Lazada, Tiki, Shopee, Adayroi… có tốc độ tăng trưởng khá cao. Ngoài ra, tại các thành phố lớn như: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh hay Đà Nẵng, người tiêu dùng có thói quen mua hàng từ các sàn TMĐT trên thế giới như Ebay, Amazon…

Nhu cầu nhân lực TMĐT rất lớn

TMĐT qua biên giới phát triển mạnh mẽ, mở ra những cơ hội song cũng đặt ra nhiều thách thức trong quản lý hoạt động xuất nhập khẩu khi các phương thức giao dịch TMĐT ngày càng phát triển đa dạng. Hiện, Việt Nam chưa có các quy định riêng với quản lý nhà nước TMĐT đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Với đặc điểm nổi bật của TMĐT xuyên biên giới là thời gian để đưa ra các giao dịch rất nhanh, thuận tiện trong thanh toán, nhận hàng, cơ quan quản lý cũng cần thay đổi theo hướng đơn giản, nhất quán và tìm ra những biện pháp quản lý nhằm giải phóng nhanh hàng hóa trong khi vẫn phải bảo đảm yêu cầu về tuân thủ pháp luật.

Nâng cao công tác quản lý

Tại Hội thảo tham vấn Dự thảo Đề án quản lý TMĐT diễn ra mới đây, ông Felipe Garcia - Chuyên gia quốc tế Dự án Tạo thuận lợi thương mại do USAID tài trợ - cho rằng, sự phát triển mạnh mẽ của TMĐT đã tạo nên thách thức trong hoạt động quản lý hải quan cả ở những quốc gia có nền kinh tế đã phát triển và đang phát triển. Theo đó, cơ quan hải quan ở mỗi nước đều phải nghiên cứu và phát triển cách tiếp cận mới để bảo đảm hoạt động quản lý hải quan và tạo thuận lợi giao thương.

Số lượng các sàn giao dịch, trang bán hàng tăng với tốc độ cao nên việc quản lý gặp nhiều khó khăn nếu không có các biện pháp quản lý cải tiến. Do vậy, nghiên cứu và đề xuất các giải pháp quản lý, xây dựng khung pháp lý cho hoạt động TMĐT

đối với hàng hóa xuất nhập khẩu là cần thiết, cấp bách trong thời điểm này. Tại Quyết định 1254/QĐ-TTg về việc phê duyệt kế hoạch hành động thúc đẩy Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, cải cách công tác kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu và tạo thuận lợi thương mại giai đoạn 2018 - 2020, Chính phủ đã giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng Đề án quản lý hoạt động TMĐT với hàng hóa xuất nhập khẩu với mục tiêu tìm được những giải pháp tốt nhất trong quản lý.

Theo đó, đề án đưa ra các giải pháp quản lý hoạt động TMĐT đối với hàng hóa xuất nhập khẩu nhằm bảo đảm việc quản lý toàn diện của nhà nước trong lĩnh vực này. Đồng thời, nâng cao hiệu quả hoạt động của cơ quan quản lý nhà nước nhằm kiểm soát chặt chẽ, đúng quy định pháp luật, tránh việc lợi dụng hoạt động TMĐT để trốn thuế, vi phạm các chính sách mặt hàng, sở hữu trí tuệ, xuất xứ, vận chuyển hàng cấm vào Việt Nam và ngược lại.

Đề án Quản lý TMĐT nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động TMĐT phát triển, đơn giản thủ tục hải quan, thủ tục liên quan đến việc kiểm tra chuyên ngành, bảo vệ lợi ích của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh chân chính và người tiêu dùng Việt Nam. Hiện, Tổng cục Hải quan đang lấy ý kiến hoàn thiện dự thảo đề án để kịp trình Chính phủ vào cuối năm 2019.

Nguyễn Hường