Thương mại Mỹ - Trung 'trong đấm ngoài xoa'

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh hôm 8/11

Bất đồng vẫn rất lớn

Theo Chinadaily, trong chuyến công du của ông Trump tới Bắc Kinh, các công ty Trung Quốc và Mỹ đã ký 34 thỏa thuận với tổng trị giá lên tới 253,5 tỉ USD. Thứ trưởng Thương mại Trung Quốc Yu Jianhua cho biết, thỏa thuận được ký kết trên nhiều lĩnh vực, gồm: năng lượng, công nghiệp hóa chất, bảo vệ môi trường, văn hóa, y dược, hạ tầng….Ông Yu mô tả cuộc gặp giữa ông Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình là dấu mốc lớn, tạo nên trang mới trong quan hệ thương mại giữa đôi bên.

Phó Giám đốc Học viện Thương mại Quốc tế và Hợp tác Kinh tế Bắc Kinh, ông Li Guanghui cho rằng, việc Trung Quốc mở cửa cho các sản phẩm công nghệ cao của Mỹ vào thị trường nước này là cần thiết, trong bối cảnh đang bước vào kỷ nguyên phát triển mới, với mục tiêu cải cách và cân bằng nền kinh tế. Tuy nhiên, ông Li cảnh báo những hạn chế về xuất-nhập khẩu giữa đôi bên vẫn tồn tại.

Trên thực tế theo giới phân tích, chuyến đi của ông Trump vừa qua chưa thể ngay lập tức giúp Mỹ và Trung Quốc giải quyết được hết những bất đồng về thương mại lâu nay, bao gồm những vấn đề cốt lõi ông Trump từng nhiều lần nêu ra như sở hữu trí tuệ hay trợ giá chính phủ. Ông Trump, theo AFP, vẫn kiên quyết theo đuổi mục tiêu giảm thâm hụt trong cán cân thương mại Mỹ-Trung, vốn lên tới 347 tỉ USD hồi năm 2016. Bằng chứng cụ thể là ngay tại Bắc Kinh, ông Trump vẫn nhấn mạnh sự “bất công” trong quan hệ thương mại giữa đôi bên và sau đó đưa ra tuyên bố rất cứng rắn. “Sau chuyến đi của tôi tới châu Á, tất cả các nước hợp tác thương mại với chúng ta đều biết, luật chơi đã thay đổi. Mỹ phải được đối xử một cách công bằng, theo cơ chế cùng có lợi”-AFP dẫn lời ông Trump cho biết.

Gần như đồng thời sau chuyến đi của ông Trump, Phòng Thương mại Mỹ đã tuyên bố sẽ áp thuế chống phá giá đối với sản phẩm gỗ dán cứng nhập khẩu từ Trung Quốc. Năm 2016, hoạt động bán gỗ dán cứng vào Mỹ đã giúp Trung Quốc thua 1,12 tỉ USD. Mỹ cho biết các công ty Trung Quốc đã bán sản phẩm này vào thị trường Mỹ với mức giá thấp hơn giá “công bằng” tới 183,36%. Bộ Thương mại Mỹ cũng cho rằng chính quyền Bắc Kinh đã trợ cấp cho các công ty của nước này từ 22,3%-195%, và từ đó sẽ áp các mức thuế suất tương ứng.

Trung Quốc không thể mãi đóng chặt cửa

Trong một diễn biến khác, chỉ vài giờ sau khi ông Trump rời Bắc Kinh, Trung Quốc thông báo sẽ gỡ bỏ một số hạn chế về sở hữu nước ngoài trong các ngân hàng, tổ chức tín dụng, công ty quản lý quỹ hay mở hơn thị trường chứng khoán nước này. Theo tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP), quyết định này đầy bất ngờ và gần như không được báo trước.

Tờ Bloomberg dẫn nguồn tin riêng nói, ông Trump và giới chức Mỹ không hề biết quyết định này, dù giới lãnh đạo phố Wall trong cả thập kỷ qua đã nỗ lực vận động để Trung Quốc mở cửa thị trường. Theo chuyên gia Jin Canrong thuộc trường Đại học Renmin, bằng cách này Trung Quốc muốn cho thấy, họ đưa ra thay đổi trên theo kế hoạch của mình chứ không xuất phát từ sức ép của Mỹ hay châu Âu.

Trên thực tế hồi năm 2000, Trung Quốc đã gỡ bỏ một số giới hạn đối với các tổ chức tài chính nước ngoài hoạt động ở nước này sau khi gia nhập WTO. Tuy nhiên, các quy định vẫn rất ngặt nghèo, cụ thể như doanh nghiệp nước ngoài không được sở hữu quá 20% cổ phần trong các ngân hàng ở Trung Quốc hay không quá 49% với chứng khoán, quản lý quỹ…SCMP dẫn lời giới phân tích tài chính đánh giá, đây là bước đi không thể tránh của Trung Quốc khi nền kinh tế nước này đã phát triển ở quy mô mới. Mặc dù vậy, giới tài chính quốc tế vẫn khá dè dặt khi đề cập tới những thay đổi như tuyên bố của Bắc Kinh.

“Họ chưa có đủ thông tin cần thiết về việc triển khai các quyết định trên trong thực tế để có thể đưa ra quyết định. Các công ty nước ngoài sẽ thử dò đường trước”-ông Andrew Collier, Giám đốc Viện nghiên cứu Oriental Capital ở Thượng Hải đánh giá.

AN QUỐC