Tiền lẻ 'tập kết' chờ… Tết
Cận tết, dịch vụ đổi tiền lẻ chui, tiền mới rất nhộn nhịp. Nhiều người sẵn sàng chịu một mức giá 'cắt cổ' để đổi được một cọc tiền lẻ.
Nhân viên (bìa trái) mang tiền lẻ mới giao tận nơi
Bao nhiêu cũng có
Chỉ cần gõ cụm từ “đổi tiền tết” vào trang tìm kiếm, trong 0,37 giây có gần 92 triệu kết quả hiển thị. Liên hệ với website doitienretannoi, nhân viên cho hay: “Trước phí bình quân 6%, nhưng cận tết nhích lên từ 15-20%, tùy theo mệnh giá. Đặc biệt, năm nay là năm 2020 nhiều người sẽ săn tờ tiền mệnh giá 20.000 đồng, dự báo sẽ khan hiếm hơn mọi năm, do vậy phí được điều chỉnh lên 20%”.
Sau khi thỏa thuận giá, số lượng tiền cần đổi, nhân viên yêu cầu khách nhắn địa chỉ để giao tận nơi. Trưa ngày 6/1, tại quán nước ở quận1, một phụ nữ khá trẻ cầm cả xấp tiền đến. Người này cho biết, năm nay chỉ tập trung vào tiền 10.000 đồng, 20.000 đồng, 50.000 đồng. “Nếu chị có người quen cần đổi tiền, có thể giới thiệu bên em, sẽ có chiết khấu cho môi giới” - cô gái chào mời.
Tại TPHCM, nhiều điểm chuyên đổi tiền lẻ nằm trên đường Hàm Nghi (quận 1), Ba Tháng Hai (quận10), Lê Quang Định (quận Bình Thạnh), Phan Đăng Lưu (quận Phú Nhuận)… Bên cạnh, còn có không ít website đổi tiền như doitienmoi, doitienle, dichvudoitien… Các dịch vụ đổi tiền đều công khai biểu phí, mức giá, loại tiền, giao dịch ngay ngoài đường, đổi tiền tận nơi.
Năm nay, tiền mệnh giá càng nhỏ, phí đổi càng cao, loại 500 đồng (lốc 100 tờ) nguyên seri phí đổi cao ngất đến 300%, tương ứng đổi 4 triệu đồng sẽ chỉ nhận về 1 triệu đồng. Để chứng minh tiền thật, đối tượng đổi tiền cho khách xem giấy dán trên bọc tiền có khi nguồn gốc từ Ngân hàng Nhà nước, các mệnh giá, số lượng tờ, thời gian in năm 2019…
Dịch vụ đổi tiền USD, tiền độc lạ từ nước ngoài với mức chi phí không hề rẻ. Đồng 2 USD in hình chuột mạ vàng sẽ có phí 300.000 đồng/tờ, với đồng 2 USD seri đẹp như số lộc phát 6868, 6688, 8686, có giá 1,2 triệu đồng/tờ; tờ có seri tam hoa, tứ quý giá từ 500.000-2,8 triệu đồng/tờ…
Có chế tài, vẫn khó quản
Anh Trần Đức Phú (ngụ quận Phú Nhuận) đã đi đến các chi nhánh ngân hàng trong thành phố gần một tuần nay để đổi tiền lẻ nhưng đều bị từ chối giao dịch. “Thời điểm cận tết đến ngân hàng để đổi tiền lẻ thường rất khó, ngay cả tiền có mệnh giá 50.000 đồng cũng không phải lúc nào cũng đổi được. Nhân viên ngân hàng nói chỉ đổi tiền cho khách VIP. Do rất cần tiền lì xì và đi chùa nên tôi phải đến các địa điểm “chợ đen”, dù phí rất “chát” - anh Phú cho biết.
Theo tìm hiểu, hầu hết các ngân hàng chi nhánh đều chưa có sẵn các loại tiền mệnh giá nhỏ, do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ngừng chi ra các loại tiền mới mệnh giá từ 10.000 đồng trở xuống kể từ tháng 11, và đến nay vẫn chưa cung ứng tiền mới mệnh giá này cho các NH chi nhánh. Thế nhưng ngoài thị trường chợ đen, tiền lẻ mới mệnh giá nào cũng có đủ.
“Việc đổi tiền thu phí là không hợp pháp, vi phạm quy định của Nhà nước. Nghị định 96 về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và NH quy định sẽ phạt tiền từ 20-40 triệu đồng đối với hành vi thực hiện đổi tiền không đúng quy định của pháp luật. Mức phạt này áp dụng cho các cá nhân và chế tài phạt gấp đôi đối với tổ chức”, Luật sư Nguyễn Minh Tâm tư vấn
Lý giải điều này, lãnh đạo một NH thương mại có trụ sở tại quận 1 cho hay: “Có thể nguồn tiền mà các dịch vụ đổi tiền mới có được là do tích trữ từ các năm trước hoặc từ trong năm. Thời điểm cuối năm, khi người dân có nhu cầu đổi tiền lì xì, họ đem ra kinh doanh”.
Mới đây, NHNN đã phát đi thông báo sẽ không phát hành tiền lẻ, mệnh giá thấp gồm tờ tiền các mệnh giá 100-200-500 đồng, 1.000-2.000-5.000 đồng dịp Tết Canh Tý 2020. Theo đó, NHNN đã chủ động cung ứng tiền mệnh giá nhỏ, gồm cả tiền cũ và tiền mới đã in và phát hành vào nhiều thời điểm trong năm, trước Tết Nguyên đán và điều hòa tiền mặt cho nền kinh tế, bảo đảm nhu cầu thanh toán.
Bà Lê Thị Thanh Hằng, Phó giám đốc NHNN Việt Nam chi nhánh TPHCM cho biết, trong năm 2019, NHNN vẫn phát hành thường xuyên tiền mệnh giá nhỏ từ 10.000 đồng trở xuống để đáp ứng nhu cầu chi trả, lưu thông. Năm nay, số lượng tiền mệnh giá nhỏ được phát hành nhiều hơn so với năm 2018 do loại tiền này ít quay trở lại ngân hàng hơn so với tiền mệnh giá lớn.
Tuy nhiên, do có chủ trương không phát hành tiền lẻ mới với mệnh giá nhỏ (dưới 10.000 đồng) ra thị trường trong dịp Tết Nguyên đán, kể từ tháng 11/2019, NHNN bắt đầu ngưng phát hành loại tiền này cho đến hết tết. “Dù không đưa tiền mệnh giá nhỏ ra lưu thông trong dịp tết nhưng NHNN vẫn đảm bảo lượng tiền mặt lưu thông trên thị trường đáp ứng đủ nhu cầu của nền kinh tế, các tổ chức và cá nhân” - bà Hằng khẳng định.
