Tiên Yên (Quảng Ninh): Nôi văn hóa dân tộc vùng Đông Bắc bộ

Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Phạm Thùy Dương chủ trì Hội nghị.

Tuần Văn hóa - Thể thao các dân tộc vùng Đông Bắc tỉnh Quảng Ninh lần thứ IV (2023), dự kiến diễn ra từ ngày 23/8 đến hết ngày 27/8/2023, tại huyện Tiên Yên với chủ đề: “Tiên Yên - Nơi kết nối sắc màu các dân tộc vùng Đông Bắc Quảng Ninh”. Có sự tham gia của huyện Đình Lập, Cao Lộc, thành phố Lạng Sơn thuộc tỉnh Lạng Sơn; huyện Yên Thế tỉnh Bắc Giang.

Khoảng trên 1.000 diễn viên, tuyển thủ xuất sắc tham dự các hoạt động thi đấu các môn thể thao truyền thống của người Thượng, các chương trình biển diễn nghệ thuật tân cổ đặc sắc văn hóa vùng đồng bằng, miền núi và hải đảo. Trong đó, có Hội thi văn hóa ẩm thực, triển lãm thành tựu sản xuất-chế biến sản phẩm OCOP vùng Đông Bắc bộ (Quảng Ninh) gồm: Hội thi vua gà Tiên Yên năm 2023; Hội thi chế biến ẩm thực gà Tiên Yên và Liên hoan ẩm thực đường phố huyện Tiên Yên; Lễ hội nghệ thuật đường phố; Hội chợ OCOP kết hợp thương mại; Ngày hội văn hóa các dân tộc tỉnh Quảng Ninh; Hội thi Thể thao các dân tộc tỉnh Quảng Ninh; Đua thuyền truyền thống huyện Tiên Yên. Dự kiến du khách thập phương, khách du lịch trong nước và quốc tế khoảng trên 10 vạn lượt người, đến xem dự hội.

Tiên Yên vùng đất trầm tích văn hóa, từng là trấn lỵ của tỉnh, điểm đầu nét vẽ hình chữ S bản đồ Việt Nam, một vùng đất đắc địa về kinh tế, xã hội, an ninh-quốc phòng. Cách đây trên 100 năm, triều đình Huế có sự bảo hộ của Pháp đã xây dựng đường Quốc lộ số 4 gồm 6 tuyến từ 4A-4H dài 770,03km, đây là con đường vành đai II của 7 tỉnh biên giới phía Bắc, biên giới Việt-Trung, km khởi đầu tại bến nước biển Mũi Chùa. Quốc lộ 4B dài 92,3km từ huyện Tiên Yên (Quảng Ninh) đến thành phố Lạng Sơn (Lạng Sơn).

Tiên Yên là cửa biển gần nhất của 6 tỉnh miền núi biên giới vùng Đông Bắc và Tây Bắc bộ, được thông thương bằng Quốc lộ số 4. Trên 100 năm trước, triều đình nhà Nguyễn mà Pháp bảo hộ đã có Dự án xây dựng cảng Mũi Chùa là hải cảng chung cho cả vùng miền núi biên giới phía Bắc. Khi chiến tranh Đông Dương lần thứ I diễn ra thì tạm dừng, trong đó có cả công trình đường sắt Na Dương (Lạng Sơn)- Mũi Chùa (Quảng Ninh).

Trước năm 1950, quân Pháp định xây dựng ở Tiên Yên một căn cứ quân sự lớn trên vùng bán sơn địa, giáp biển Tiên Yên. Khi chiến dịch biên giới thu đông 1950, quân ta giành thắng lợi khai thông đường Quốc lộ số 4 với các nước trong phe xã hội chủ nghĩa, điển hình là chiến thắng Lũng Phầy, Đông Khê, Thất Khê, đèo Bông Lau… Quân Pháp được quân Mỹ tư vấn đã chuyển hướng, xây dựng căn cứ quân sự lớn ở lòng chảo Mường Thanh, trên núi rừng Điện Biên.

Tiên Yên, đất đắc địa có lợi thế về quân sự, giao thông thủy bộ và đường không. trên 100 năm trước, người Pháp đô hộ đã định biến vùng đất này thành thương cảng của cả vùng Đông Bắc và Tây Bắc bộ, một trung tâm Văn hóa - Kinh tế lớn vùng Đông Bắc bộ. Hiện Tiên Yên còn di tích được xếp hạng công trình bệnh viện lớn nhất vùng Đông Bắc bộ, phế tích sân bay ở xã Tiên Lãng, trên 185 di tích phế tích, nhiều di tích được kiểm đếm phân loại. Nhiều ngôi nhà cổ có niên đại trên 100 năm vẫn đang được sử dụng.

Tiên Yên, bề dày trầm tích văn hóa có ảnh hưởng lớn đến kiến trúc đô thị, công trình xây dựng, nếp sống văn minh. Tiên Yên hội tụ nét đẹp các dân tộc miền núi phía Bắc, các dòng họ Việt Nam lâu đời, nay như lan tỏa rộng rãi trong cộng đồng dân cư cả khu vực rộng lớn, gọi chung là khu vực miền Đông của Quảng Ninh. Bản sắc lâu đời của người Tiên Yên là chất phác, nhân hậu, thật thà... (Có câu chuyện truyền miệng kể rằng, ngày trước đến phiên chợ Tiên Yên dễ bắt gặp người thiểu số đi bán mèo, người mua hỏi mèo có hay chuột không, người bán thật thà bảo: Nó hay gà con mới bán, hay chuột thì để mà nuôi chứ!).

Tuần Văn hóa - Thể thao vùng Đông Bắc tỉnh Quảng Ninh có nhiều hoạt động vui tươi, hấp dẫn du lịch. Người dân sinh sống lâu năm thường có cảm nhận gửi gắm niềm tin Tuần Văn hóa là dịp gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống các dân tộc, gọi chung là khu vực miền Đông, Quảng Ninh. Mà Tiên Yên là cái nôi văn hóa dân tộc vùng Đông Bắc bộ.

Một số hình ảnh khác về Tiên Yên trầm tích văn hóa:

Phó Chủ tịch UBND huyện Tiên Yên Phạm Văn Hoài giới thiệu các hoạt động văn hóa - thể thao, dịch vụ du lịch... lịch trình diễn ra tại Tuần Văn hóa - Thể thao vùng Đông Bắc này.

Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Tiên Yên Hoàng Mạnh Hưng cho biết, Tiên Yên là vùng đất đắc địa, trầm tích văn hóa.

Hội nghị giao ban báo chí thường kỳ tháng 8/2023.

Ngày 9/5/1961, Bác Hồ gặp mặt quân dân huyện Tiên Yên trên gò đất này.

Nền đất này quân Pháp từng đặt máy chém để hành hình những chiến sỹ cách mạng trung kiên trong cuộc chiến tranh vệ quốc của dân tộc.

Hoạt động văn hóa phố đi bộ Tiên Yên.

Bệnh viện Tiên Yên xây dựng năm 1943.

Nhà văn hóa cộng đồng dân tộc Sán Chỉ xã Đại Dực.

Vùng Đông Bắc bộ Quảng Ninh có môn bóng đá nữ các dân tộc thiểu số rẻo cao, nét văn hóa độc đáo Việt Nam

Văn hóa dân tộc vùng Đông Bắc bộ Quảng Ninh hấp dẫn du khách trong nước và quốc tế.

Khe Giao nơi thành lập Chi bộ Đảng (10/1948) đầu tiên - tiền thân của Đảng bộ huyện Tiên Yên.

Vũ Phong Cầm