'Tín dụng đen' khuấy đảo buôn làng

Bán nhà trả nợ

Chúng tôi tìm đến nhà chị Rcom Nhơk trú tại buôn Tong Ố, xã Ia Broái – một trong những người mắc nợ nhiều nhất xã. Chị kể rằng do không có đất ở nên hai vợ chồng chị đã tìm đến nhà một người trong buôn vay 43 triệu đồng để mua đất xây nhà với lãi suất 30.000 đồng/triệu/tháng. Có đất ở nhưng thiếu đất sản xuất, chị tiếp tục vay của một thương lái khác 35 triệu đồng để mua rẫy với lãi suất 50.000 đồng/triệu/tháng.

Chị Rcom Nhớk đã phải trả gần 200 triệu tiền lãi cho các chủ nợ từ số nợ 78 triệu đồng của mình. Ảnh: Đ.N

Thượng tá Dương Văn Long – Trưởng Công an huyện Ia Pa cho biết: Cơ quan đã tiến hành xác minh, làm rõ thông tin người dân vay nặng lãi. Tuy nhiên, theo khoản 1 Điều 163 Bộ luật Hình sự, lãi suất mà các chủ nợ buộc người vay phải trả chưa đủ để truy cứu trách nhiệm hình sự.

“Với lãi suất mà người ta tính, hàng tháng mình phải trả lãi gần 3 triệu đồng. Hai vợ chồng hết làm rẫy lại đi làm thuê, vào mùa mỗi người cũng kiếm được 300.000-400.000 đồng/ngày chứ không ít. Thế nhưng gom góp bao nhiêu cũng chỉ đủ để trả lãi chứ tiền gốc vẫn chưa trả được” – chị Nhơk kể. Từ khi vay đầu năm 2013 đến nay, chị đã phải trả tổng cộng gần 200 triệu tiền lãi từ số nợ 78 triệu đồng.

Cùng cảnh ngộ, anh Kpă Tin ở buôn Boăi cho biết: “Gia đình tôi vay của người trong xã từ năm 2013 với số tiền 30 triệu, đến nay số nợ cả gốc lẫn lãi đã lên 66 triệu. Vì không còn nguồn nào nên tôi đã phải bán đất, bán nhà để trả nợ”.

Người dân ở đây cho biết, chuyện vay nợ lãi cao đã xuất hiện 5-6 năm nay. Họ vay tiền chủ yếu để chữa bệnh, mua phân bón cho cây trồng và xây nhà. Cứ mỗi tháng, chủ nợ sẽ đến tận nhà thu tiền lãi với lãi suất từ 30.000 – 60.000 đồng/ triệu đồng/tháng.

Đã nghèo lại nghèo hơn

Theo thông tin của UBND huyện Ia Pa, có 8/9 xã của huyện xảy ra tình trạng vay nặng lãi. Hiện toàn huyện có 672 hộ vay nợ nặng lãi không có khả năng trả. Số tiền vay được thống kê trên toàn huyện là hơn 18 tỷ đồng, nhưng số tiền lãi tính đến thời điểm hiện tại là hơn 58 tỷ đồng, tổng cả gốc và lãi hơn 76 tỷ đồng. Trong đó, xã Ia Tul có 89 hộ vay với tổng số nợ trên 3,2 tỷ đồng và tổng số lãi lên đến gần 2 tỷ đồng. Xã Chư Mố có 139 hộ vay nặng lãi với tổng số nợ trên 2 tỷ đồng, tổng; số lãi lên đến 29 tỷ đồng. Xã Ia Kdăm có 173 hộ với tổng số nợ trên 4 tỷ đồng và tổng số lãi lên đến trên 15 tỷ đồng…

Đây thực sự là những thông tin “choáng” khi những “con nợ” này chủ yếu là các hộ nghèo, cận nghèo… Ông Siu Sứ - Chủ tịch UBND xã Ia Tul cho hay: Vấn đề một số bà con vay nợ với lãi xuất cao thực sự là một bài toán khó đối với chính quyền. Điều chúng tôi lo lắng nhất lúc này là số bà con mất đất sản xuất sẽ rất dễ xảy ra tệ nạn xã hội hoặc bị các thế lực xấu lôi kéo, dụ dỗ…

Được hỏi vì sao các hộ nghèo, cận nghèo đã được Nhà nước có chính sách cho vay vốn, bên cạnh đó là hệ thống ngân hàng sắn sang cho vay nhưng bà con lại tìm đến “tín dụng đen”, ông Siu Sứ giải thích: Khi người dân đi vay ngoài không cần hồ sơ, thủ tục rườm rà. Các chủ nợ ngay lập tức đưa tiền mà không cần biết người vay dùng vào mục đích gì. Trong khi đó ngân hàng chính sách đầu tư có mục đích, cho vay theo các gói nhất định như vay vốn xây nhà, vay vốn kinh doanh… Nếu người dân vay để tiêu dùng hay chữa bệnh, không thể được vì trước khi giải ngân, ngân hàng sẽ kiểm tra xem họ sử dụng tiền có đúng mục đích hay không. Việc giải ngân do đó sẽ kéo dài, không giải quyết được tức thời nhu cầu của người dân.