Tổ quốc nơi tận cùng đất nước...

Cột mốc hình cánh buồm và lá cờ Tổ quốc ở đất Mũi Cà Mau. Ảnh: Hồng Lĩnh

Còn nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường trong bút ký “Đất Mũi” rất hay của ông đã viết tường tận: “Trên mặt biển hừng sáng, tôi nhìn thấy cánh mũi đất rừng chuồi trên mặt nước, nhọn và sắc như một chiếc mỏ chim... Mũi Cà Mau nhìn giống như một cánh chim hải âu đang lao ra giữa Biển Đông, nhìn nghiêng thì nó nhọn như vậy. Khi nhìn chính diện từ ngoài khơi vào Bãi Bùn thì mũi Cà Mau lại tròn vành vạnh y như một cái vành đai, vòng tay ôm lấy đất liền...”.

Và tôi khi đặt những bước chân của mình bấm vào bùn đất Mũi thì cảm giác gặp Tổ quốc ở đây thật thiêng liêng, gần gũi, máu thịt vô cùng...

Đất Mũi vừa bao la phóng khoáng, hồn hậu của gió biển mặn mòi, vừa níu chặt siết thân của muôn chùm rễ đước ôm lấy đất này ngày một lấn ra biển giữ đất phù sa. Ở đây người ta ví cây biết đi và đất biết bước. Tính ra mỗi năm mũi Cà Mau vươn ra biển hơn 100m. Sóng kê cao Tổ quốc, đất rộng dài Tổ quốc. Và kỳ lạ thay ở Cà Mau tên của 2 người anh hùng được đặt tên cho 2 huyện là Ngọc Hiển - tên người anh hùng Phạm Ngọc Hiển, chỉ huy cuộc khởi nghĩa thắng lợi năm 1940 ở Hòn Khoai và Trần Văn Thời - tên người Bí thư Tỉnh ủy Cà Mau năm 1940-1941. Những tên người đã thành tên đất thân thương như dấu ấn lịch sử...

Tôi cũng đã từng lên mỏm tột cùng cực Bắc để ngắm lá cờ Tổ quốc rộng 54m2 tượng trưng cho 54 dân tộc anh em ở đài cao nhất cột cờ Lũng Cú. Và ở đất Mũi Cà Mau này tôi lại gặp sắc đỏ quốc kỳ Tổ quốc bay trong gió lộng của cột mốc mũi Cà Mau ở vị trí 8 độ 37 phút 30 giây vĩ Bắc và 104 độ 43 giây kinh Đông, mang hình cánh buồm trên con thuyền lướt sóng, cách cột mốc cây số không ở Hữu Nghị Quan (Lạng Sơn) đúng 2.354km.

Tôi xúc động quỳ xuống sờ vào dòng chữ đỏ như chạm vào da thịt người thân của mình. Huyết quản trong người tôi, mạch máu như đập nhanh hơn. Tổ quốc tôi là đây! Một hình hài vừa mang tính biểu tượng thăng hoa mềm mại, uyển chuyển như hoa văn trên họa tiết trống đồng, vừa cương nghị, vững chãi khẳng định mốc chủ quyền đất nước.

Ở đất Mũi Cà Mau, tôi gặp má Ba Sương năm nay trên 80 tuổi. Và cái khách sạn duy nhất ở mũi đất này cũng mang tên má “Khách sạn Ba Sương”. Má kể: Má cho dựng ngôi nhà có dãy buồng trọ này là để cho khách ở ngoài đó vào thăm đất mũi lỡ chuyến ca nô khi tối về Năm Căn có nơi nghỉ lại. Và điều quan trọng hơn là má thèm được nghe kể chuyện ngoài đó với giọng Bắc, giọng Trung ấm áp như giọng của người quê hương Bác Hồ. Ôi chao, lần đầu tiên tôi được nghe những lời gan ruột thật giản dị và sâu sắc, xúc động như thế.

Má nói: “Tụi bây có biết không, Ngày Quốc khánh 2-9-1945, lúc đó má mới hơn 10 tuổi, ngồi trong lòng ba, ôm lấy cái đài để nghe giọng Bác Hồ đọc Tuyên ngôn. Có thể ở tuổi đó, má chưa hiểu hết ý nghĩa của những từ tự do, bình đẳng nhưng khi má nghe Bác Hồ giữa chừng đọc Tuyên ngôn dừng lại hỏi: “Đồng bao nghe tôi nói rõ không?” thì má hiểu rằng đó là lời cha nói với con khi xum họp vui vầy trong một mái nhà đại gia đình ấm áp. Và rồi mẹ của má – một người nấu ăn rất ngon với các món ẩm thực ở đất mũi ao ước có người ra Bắc để gửi bong bóng cá đường quý hiếm phơi khô lâu nay dành dụm để tặng Bác Hồ".

Tình cảm của người dân đất Mũi với một vị lãnh tụ thật bình dị, thân thiết mộc mạc biết chừng nào. Và, trong những năm kháng chiến ác liệt, một ngôi đền thờ Bác Hồ được lập ra thât trang trọng, thiêng liêng trong rừng đước mà má Ba Sương – Cô du kích áo bà ba, khăn rằn quấn ngang vai với chiếc xuồng ba lá đã chăm lo nến, đèn, hương khói. Tấm ảnh Bác Hồ và sắc đỏ lá cờ Tổ quốc luôn là một biểu tượng niềm tin bất diệt với người dân đất Mũi...

Tổ quốc ở nơi tận cùng đất nước dâng lên trong tôi những bồi hồi vang vọng. Sóng biển cứ vỗ vào đất liền ngàn đời, nhưng ngọn sóng ở đây có gì hơi khác. Những ngọn sóng giấu lửa lân tinh ban ngày để chớp sáng trắng về đêm cứ cuồn cuộn nao nức, cứ giằng dịch vỗ về phù sa, vỗ về tôm cá. Tổ quốc mặn mòi, hiền hòa là thế, nhưng cũng phải trải qua bao bão tố phải quặn mình, gồng mình lên sóng cuộn vào nhau, kiên gan, bền bỉ như những chùm rễ đước mộc ken dày ở đất này.

Để giữ nước, giữ cho hình hài Tổ quốc không thể biến dạng lở bồi mà luôn đầy đặn thiết thân. Đôi lúc, tôi cứ hình dung chùm rễ sần sùi gốc đước như cái nơm đan bằng tre chụp xuống đồng quê thôn Việt những mùa nước trắng mênh mông để bắt cá đồng. Và đước ở đây lại hiện thân như bộ rễ tre miền Bắc, đước chính là cây tre của vùng đất Mũi. Cùng giữ làng, giữ nước cũng là thứ vũ khí thô sơ vót nhọn thành chông, thành mũi lao, mũi mác. Đước cũng chính là rường cột để dựng nhà, lập ấp.

Tình người ở đất Mũi vô cùng nồng hậu. Ảnh: Hồng Lĩnh

Đến đất Mũi Cà Mau, lần đầu tiên tôi bắt gặp hòn than, hòn đước kỳ lạ. Than thì có gì lạ đâu, rất thân quen với mỗi người với bếp lửa thôn quê đất Việt. Đã từng có than Quảng Ninh - nơi địa đầu Tổ quốc ở vùng Đông Bắc. Hòn than “kíp lê” ấy là tài nguyên khoáng sản nằm ở các tầng mỏ nằm sâu trong lòng đất nước. Còn ở đây, năng lượng của hòn than, hòn đước là năng lượng của tình người, của “nhân năng”! Than truyền cho mỗi người vững chãi một niềm tin, không chỉ xua đi cái lạnh giá của nơi tột cùng cực Nam, mà còn nuôi người bằng món ẩm thực hoang dã mang dấu ấn của người đi khẩn hoang ban đầu. Than là lửa và truyền lửa. Ngọn lửa cách mạng được bắt đầu từ tiếng trống ba mươi Xô - Viết, từ cuộc khởi nghĩa Nam Kỳ đến Cách mạng Tháng Tám thành công.

Đứng ở đất Mũi Cà Mau những ngày này, tôi như được nghe vọng lại âm vang bản tuyên ngôn thứ nhất của vị anh hùng dân tộc Lý Thường Kiệt: “Sông núi nước Nam, vua Nam ở - Rành rành định phận ở sách trời...” và vọng vang bản Tuyên ngôn thứ hai của Nguyễn Trãi trong “Bình ngô Đại Cáo”: “Như nước Đại Việt ta vốn xưng nền văn hiến đã lâu...”. Và đặc biệt là bản Tuyên ngôn thứ ba của Chủ tịch Hồ Chí Minh, một áng văn tuyệt hay vừa hùng hồn, vừa sâu lắng, vừa minh triết khởi nguồn, vừa cô đọng đúc kết. Đó là sự khẳng định núi sông bờ cõi của một: “Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập và sự thật đã thành một nước tự do độc lập...”.

72 năm trôi qua, nhưng giờ đây, khi đứng trước mũi đất mênh mông sóng vỗ và bạt ngàn rừng đước Cà Mau, tôi vẫn ngỡ còn nghe âm vang giọng đọc Tuyên ngôn trầm ấm của Bác Hồ kính yêu. Thưa Bác, ở nơi tận cùng đất Mũi, Tổ quốc thật thiêng liêng. Thiêng liêng từ đất đai sông nước. Thiêng liêng từ tình người Cà Mau gắn bó suốt đời đi theo cách mạng. Thiêng liêng như biểu tượng: “Tổ quốc tôi như một con tàu - mũi thuyền ta đó mũi Cà Mau” (Xuân Diệu). Con tàu đất nước giương cao, lá buồm lộng gió hướng ra biển khơi mang theo cả sức mạnh tiềm năng truyền thống lịch sử của dải đất hình chữ S thân yêu. Tổ quốc ở nơi đây đã hóa thành máu thịt.

Hồng Lĩnh