Tòa hủy án, yêu cầu làm rõ vai trò của cán bộ ngân hàng

Trước đó, năm 2018, TAND TP Hà Nội đã xử phạt bị cáo Nguyễn Văn An, nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Tập đoàn Thái Hòa, 20 năm tù và Ngô Thị Hạnh, vợ An, nguyên Phó TGĐ, 13 năm tù cùng về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”. Sau đó, các bị cáo đồng loạt kháng cáo kêu oan.

Theo bản án sơ thẩm, Cty của cặp vợ chồng này có 15 DN trực thuộc và đăng ký 44 ngành nghề kinh doanh, kinh doanh chính là cà phê. Năm 2002, Cty Thái Hòa đã vay vốn tín dụng đối với Vietcombank Hà Nội với hạn mức 200 tỷ đồng. Năm 2010, Cty Thái Hòa được Vietcombank Hà Nội phê duyệt hạn mức vay vốn tín dụng ngắn hạn là 200 tỷ đồng. Nhưng cuối năm, Cty Thái Hòa lâm vào nợ nần. Thời điểm xin vay vốn lần 2, Cty còn nợ Vietcombank hơn 194 tỷ đồng. Vì thế, An bàn với vợ, tiếp tục đề nghị Vietcombank Hà Nội cho vay vốn để thu mua cà phê xuất khẩu. Thực tế, họ dùng tiền vay được để trả các khoản nợ trước cho các tổ chức tín dụng.

Vợ chồng An tại tòa.

Đáng chú ý, để được ngân hàng cho vay vốn theo hạn mức lần thứ 2, An và vợ chỉ đạo cấp dưới và trực tiếp lập khống nhiều tài liệu đề nghị vay tiền. Trong đó có các hợp đồng kinh tế giả tạo, hóa đơn GTGT khống và phương án kinh doanh “ảo”. Ngày 7-1-2011 và 16-2-2011, đại diện Vietcombank Hà Nội đã ký 4 hợp đồng tín dụng với Cty Thái Hòa với mỗi hợp đồng trị giá 50 tỷ đồng. Ngoài ra, cặp vợ chồng này còn ký các hợp đồng bảo hiểm rủi ro hàng hóa với các DN bảo hiểm.

Sau khi ký các hợp đồng mua bảo hiểm rủi ro hàng hóa, Cty Thái Hòa không có tiền trả cho các DN bảo hiểm nên các hợp đồng tương ứng đã không phát sinh hiệu lực. Điều này khiến Vietcombank Hà Nội bị vợ chồng An chiếm đoạt tiền. Vietcombank Hà Nội đã 21 lần giải ngân cho Cty Thái Hòa cùng các DN liên quan với tổng số tiền hơn 184,2 tỷ đồng; chiếm đoạt được gần 128 tỷ đồng.

HĐXX phúc thẩm của TAND cấp cao tại Hà Nội nhận định, việc quy kết của tòa sơ thẩm là khiên cưỡng và mâu thuẫn với kết luận điều tra và cáo trạng. Mặt khác, kết luận điều tra còn sơ sài. Quá trình chuẩn bị hồ sơ, tòa án sơ thẩm không trả hồ sơ để làm rõ việc công ty đã thanh toán các khoản vay nào, bao nhiêu tiền? Tại tòa, bị cáo và một số nhân chứng là cán bộ, nhân viên Cty Thái Hòa khẳng định, trong năm 2011, Cty đã trả cho ngân hàng 34 tỷ đồng. Số tiền này lớn hơn số tiền án sơ thẩm quy kết.

Quá trình điều tra cũng chưa thu thập tài liệu các hợp đồng vay và trả tiền từng giai đoạn, chưa có đối chiếu việc trả nợ có thật không. Ngoài ra, các bị cáo thừa nhận gian dối làm khống các giấy tờ theo giải thích và hướng dẫn của cán bộ ngân hàng để đảm bảo hồ sơ vay vốn chặt chẽ và tránh sự kiểm tra của cấp trên. Lời khai chỉ là một phía, chưa được đối chất. Việc điều tra nội dung này sẽ làm rõ các bị cáo có ý thức chủ quan chiếm đoạt ngay từ đầu hay không?

Tòa cấp phúc thẩm cho rằng, Cty Thái Hòa có nhiều tài sản thế chấp tại Vietcombank và một số ngân hàng khác nhưng chưa được xử lý. Cần xác minh thẩm định, định giá tài sản đang thế chấp có tài sản nào có thể phát mại không? Đối với hợp đồng bảo hiểm rủi ro, cáo trạng quy kết Cty Thái Hòa chưa thanh toán hết tiền cho Cty bảo hiểm nên hợp đồng không phát sinh hiệu lực. Tuy nhiên, theo hồ sơ có 5 hợp đồng bảo hiểm nhưng cáo trạng chỉ thể hiện có 2 hợp đồng.

Ngoài ra, việc kết luận các hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực hay vô hiệu là phải có phán quyết của tòa án. Việc quy kết trong cáo trạng làm bất lợi cho các bị cáo và có thể làm thiệt hại cho người thụ hưởng. Tòa phúc thẩm cũng cho rằng, bản chất của vụ án thể hiện rõ hành vi vi phạm quy định cho vay trong hoạt động ngân hàng. Lời khai của các bị cáo và nhân chứng khai nhận, để vay được 200 tỷ đồng có sự giúp đỡ của cán bộ ngân hàng. Nếu lời khai trên là đúng thì việc quy kết các đối tượng đồng phạm là có căn cứ. Do đó, HĐXX phúc thẩm quyết định hủy bản án sơ thẩm, điều tra, xét xử lại.

Hoa Đỗ