Tôm càng đỏ có nguy hại hay không? Tại sao lại phải cấm?

Tôm càng đỏ nguy hại như thế nào? Tại sao lại phải cấm?

Tôm càng đỏ là loài gì?

Tôm càng đỏ là loài tôm hùm nước ngọt (Danh pháp khoa học: Procambarus clarkii) thuộc nhóm tôm hùm đất có nguồn gốc từ Đông Nam Hoa Kỳ. Chúng phân bố tự nhiên ở Bắc Mỹ, là một trong 500 loại Tôm hùm đất (crawfish) và có đời sống như cua đồng, con cáy. Chúng được nuôi để lấy thịt tôm hùm đất.

Loại tôm này có rất nhiều tên gọi khác nhau như tôm đầm lầy đỏ hay tôm càng đầm lầy đỏ hay tôm Louisiana hay tôm hùm Louisiana hoặc bọ bùn (mudbug) tên tiếng Anh của chúng còn là tôm hùm nước ngọt (Red swamp crawfish) hay finger lobster.

Tôm có tuổi thọ 5-6 năm và chiều dài cơ thể đạt tối đa đến 20 cm, nặng không quá 50g, chỉ nhỏ cỡ 2 ngón tay, bề ngoài loài tôm này nhìn giống như tôm hùm nhưng chỉ to bằng hai ngón tay, đặc biệt có hai càng to như càng cua. Chúng có hai càng to dùng để đào hang đẻ trứng, trú đông, tranh giành thức ăn, đấu tranh sinh tồn.

Tôm càng đỏ thường được tìm thấy trong môi nước ngọt ấm, chẳng hạn như những vùng nước chảy từ chảy sông, đầm lầy, hồ chứa nước, hệ thống tưới tiêu và các ruộng lúa. Nó có thể phát triển một cách nhanh chóng ngay cả trong khi nguồn nước chỉ có theo mùa, có thể chịu đựng tình trạng khô hạn lên đến bốn tháng. Tôm hùm đỏ phát triển nhanh chóng, và có khả năng đạt trọng lượng vượt quá 50g, và kích cỡ trung bình của chúng từ 5,5–12 cm (2,2-4,7 in)

Ngoài ra loại tôm ngoại lai này cũng có thể chịu đựng được môi trường nước lợ, điều này được coi là bất thường đối với một con tôm. Tôm càng đỏ có khả năng sinh lý cao với có khả năng chịu nồng độ oxy hòa tan tương đối thấp. Vòng đời trung bình của Procambarus clarkii là 05 năm. Một số cá thể được biết là đã đạt đến độ tuổi (trong tự nhiên) của hơn sáu năm.

Thịt và gạch của tôm càng đỏ béo và có vị ngọt, vị lạ, khác biệt nhiều với thịt loại tôm, thủy hải, hải sản khác. Thịt và gạch của tôm béo và ngọt có vị bùi, độ đạm cao đặc biệt là phần đầu tôm. Giống tôm này ít thịt, tỉ lệ thịt chiếm chỉ khoảng 15% trọng lượng của tôm, còn lại là vỏ tính chung thì lượng thịt của nó chỉ chiếm chừng 30% trọng lượng cơ thể

Tôm càng đỏ là một trong những loài có khả năng xâm lấn mạnh nhất trên hành tinh có thể tìm kiếm nguồn thức ăn trên cạn cũng như nguồn thức ăn quen thuộc của chúng khi ở dưới nước.

Tiến sĩ Jonathan Grey, Đại học Queen Mary, London lý giải: "Tôm càng đỏ là loài động vật có khả năng sống sót đáng kinh ngạc, nghiên cứu của chúng tôi cho thấy chúng có thể trực tiếp ăn các loài thực vật sống trên cạn, cũng như thực vật thủy sinh - nghiên cứu đầu tiên đã chứng minh điều này. Điều này có ý nghĩa quan trọng đối với những người có ý định đưa loài động vật này đến sinh sống ở những vùng khác".

Vì sao tôm càng đỏ bị cấm?

Tôm càng đỏ không có tên trong danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam và được xác định là loài ngoại lai xâm hại. Vì đặc tính đào hang đào hang như cua nên có thể gây hại hệ thống kênh mương, gây vỡ và sạt lở bờ đập, ao, hồ,....

Đây là loài thủy sinh có nguồn gốc ngoại lai, ăn tạp, có sức sống chịu và thích nghi cao với môi trường. Hơn nữa, loài tôm Crawfish phát tán có thể mang mầm dịch bệnh nấm tôm Aphanomyces astaci, vi rút gây bệnh đốm trắng cho tôm (WSSV) cũng như một số loài ký sinh trùng.

Đồng thời, chúng cũng được nhận định là thủ phạm gây phá hại lúa, kênh mương, tiêu diệt tôm bản địa, vừa có thể là nguồn gây bệnh cho các loài sinh vật kể cả người.

Hiện nay, tôm càng đỏ được xếp vào danh sách các loài có nguy cơ xâm hại. Tôm càng đỏ là một loài xâm lấn thành công, có thể nhanh chóng thiết lập quần thể và cuối cùng trở thành loài chủ chốt của hệ sinh thái. Việc du nhập loại tôm này có thể gây ra những thay đổi đáng kể trong quần xã thực vật và động vật bản địa.

Rất nhiều quốc gia trên thế giới đã có những cảnh báo và lệnh cấm tương tự đối với loài sinh vật ngoại lai này.

Bộ NN-PTNT yêu cầu đẩy mạnh tuyên truyền phổ biến về tác hại của loài tôm này. Khi phát hiện có phát tán ra môi trường phải có biện pháp khoanh vùng, cô lập và tiêu diệt ngay lập tức.

Tin nên đọc:

Thu Thùy