Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa 'xóa sổ' Iran

Ông Trump sau đó đã để mở cánh cửa cho các cuộc đàm phán khi nói rằng Iran nên bình tĩnh cùng ngồi lại với Mỹ để giảm bớt căng thẳng và bàn đến khả năng dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế của Mỹ.

Tổng thống Mỹ trước đó đã ký một sắc lệnh hành pháp áp đặt các biện pháp trừng phạt bổ sung, phần lớn mang tính biểu trưng đối với Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei và các nhân vật cấp cao khác, và các biện pháp trừng phạt khác chống lại Bộ trưởng Ngoại giao Mohammad Javad Zarif dự kiến sẽ được thông qua vào cuối tuần này.

Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh áp đặt lệnh trừng phạt mới đối với Iran vào thứ Hai, 24 tháng 6 năm 2019

Iran đã bắn hạ một máy bay do thám không người lái (UAV) của Mỹ vào tuần trước, và ông Trump đã tuyên bố ngừng một cuộc không kích trả đũa chỉ vài phút trước khi khai hỏa. Nếu diễn ra, thì đây sẽ là lần đầu tiên Mỹ ném bom nước Cộng hòa Hồi giáo Iran trong bốn thập kỷ thù địch lẫn nhau.

Với ngôn từ vừa hoa mỹ vừa gay gắt, ông Trump đã bày tỏ trên trang cá nhân của mình rằng: “Bất kỳ cuộc tấn công nào của Iran vào bất cứ thứ gì của Mỹ, sẽ đối mặt với sự mạnh mẽ và áp đảo. Ở một số khu vực, áp đảo sẽ có nghĩa là xóa sổ”.

Trong một tuyên bố trên truyền hình, Tổng thống Iran Hassan Rouhani nói rằng các lệnh trừng phạt mới của Mỹ đối với Lãnh đạo tối cao Khamenei sẽ không có tác động thực tế vì vị giáo sĩ này không có tài sản ở nước ngoài.

Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei

Ông Rouhani, một người theo chủ nghĩa thực dụng đã giành chiến thắng trong hai cuộc tổng tuyển cử, hứa hẹn sẽ đưa Iran lên tầm thế giới, cho biết hành động của Nhà Trắng là “chậm phát triển”. “Sự kiên nhẫn chiến lược của Teheran không có nghĩa là chúng tôi sợ hãi”, ông Rouhani tuyên bố.

Nhưng Tổng thổng Trump, khi được hỏi tại Nhà Trắng đã cho biết, Iran sẽ cho Mỹ biết những gì họ muốn, trong đó có cả việc đàm phán. “Bất cứ điều gì họ muốn, tôi đều đã sẵn sàng”, ông Trump nói. “ Đất nước họ không làm tốt các vấn đề về kinh tế. Điều đó có thể được thay đổi rất nhanh, rất dễ dàng...”, ông Trump nói, “...tuy nhiên, giới chức lãnh đạo của Iran cần “thoát khỏi” sự thù địch. Tôi hy vọng họ vẫn nắm quyền, và sẽ điều hành tốt đất nước, nhưng họ nên nói chuyện với chúng tôi một cách hòa bình”.

Gia tăng các lệnh trừng phạt

Mỹ đã áp đặt các lệnh trừng phạt tài chính làm tê liệt đối với Iran kể từ năm ngoái khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận năm 2015 giữa Tehran và các cường quốc thế giới, theo đó Iran buộc phải kiềm chế chương trình hạt nhân.

Căng thẳng đã leo thang mạnh mẽ kể từ tháng trước khi chính quyền Trump thắt chặt thòng lọng trừng phạt, yêu cầu tất cả các nước ngừng mua dầu của Iran. Điều đó đã khiến nền kinh tế Iran trở nên suy kiệt khi mà nguồn thu nhập chính mà Tehran sử dụng để nhập khẩu lương thực cho 81 triệu dân bị cắt giảm.

Ông Trump nói rằng thỏa thuận đạt được dưới thời người tiền nhiệm Barack Obama là một thất bại vì các điều khoản của nó không phải là vĩnh viễn và không bao gồm các vấn đề an ninh khác ngoài chương trình hạt nhân, như tên lửa và vai trò của Iran trong các cuộc xung đột khác nhau ở Trung Đông.

Sự việc bắn hạ chiếc UAV của Mỹ mà Iran nói là vi phạm không phận nước này, còn Mỹ thì khẳng định là trên không phận quốc tế, sau nhiều tuần căng thẳng gia tăng đã bắt đầu có chiều hướng công kích quân sự.

Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ, ông John Bolton, trong cuộc hội đàm ở Israel mới đây, đã lặp lại đề nghị tổ chức các cuộc đàm phán, miễn là Iran sẵn sàng tuân theo các điều khoản của thỏa thuận năm 2015.

“ Ngài Tổng thống đã mở cửa cho các cuộc đàm phán thực sự để loại bỏ hoàn toàn và có kiểm chứng chương trình vũ khí hạt nhân, các hệ thống cung cấp tên lửa đạn đạo, chương trình hỗ trợ khủng bố quốc tế và các hành vi nguy hiểm khác trên toàn thế giới của Iran...”, ông Bolton phát biểu tại Jerusalem, “...tất cả những gì Iran cần làm là bước qua cánh cửa đang mở đó”.

Trước đề nghị đàm phán của phía Mỹ, Iran tuyên bố, không có nội dung nào có thể đàm phán với Washington, khi chính Mỹ đã từ bỏ thỏa thuận đã đạt được giữa hai bên.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Iran Abbas Mousavi nói rằng, việc áp đặt các lệnh trừng phạt sẽ là “vô dụng” đối với các nhà lãnh đạo Khamenei và Zarif, đồng thời sẽ đóng cửa vĩnh viễn con đường ngoại giao giữa hai bên.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cảnh báo rằng tình hình xung quanh mối quan hệ Iran và Mỹ đang phát triển theo hướng nguy hiểm. Sau sự việc diễn ra trên vịnh Oman, các đồng minh châu Âu của Washington và Nga đã nhiều lần cảnh báo cả hai bên về mối nguy hiểm khi đẩy căng thẳng leo thang và rằng một sai lầm nhỏ của bất cứ bên nào cũng có thể dẫn đến chiến tranh.

Tehran đã cho các nước ký hiệp định ở châu Âu thời hạn đến ngày 8 tháng 7 để tìm cách bảo vệ nền kinh tế của Iran khỏi các lệnh trừng phạt của Mỹ, nếu không, Iran sẽ làm giàu uranium lên các cấp cao hơn, cấp đã bị cấm theo thỏa thuận để đảm bảo không phát triển vũ khí hạt nhân.

Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper cho biết ông hy vọng sẽ nhận được sự hỗ trợ từ các đồng minh NATO tại Brussels trong tuần này cho những nỗ lực của Mỹ để ngăn chặn xung đột với Iran và mở ra cánh cửa ngoại giao cho các bên, khi ông thực hiện chuyến đi đầu tiên với tư cách là người đứng đầu Lầu Năm Góc.

Trang Vũ (Theo Reuters)