Tổng thống Mỹ liệt Lực lượng Vệ binh Iran vào danh sách khủng bố

Đây là lần đầu tiên Mỹ chính thức coi lực lượng quân đội của một quốc gia khác là tổ chức khủng bố. Bước đi “chưa từng có tiền lệ này” của Mỹ được dự báo là sẽ khoét sâu căng thẳng giữa Washington và Tehran cũng như làm phức tạp thêm tình hình tại Trung Đông…

Trong một tuyên bố ngày 8-4, Tổng thống Donald Trump nêu rõ động thái chưa từng có tiền lệ này "công nhận thực tế rằng Iran không chỉ là quốc gia bảo trợ khủng bố, mà IRGC còn chủ động tham gia hỗ trợ tài chính và thúc đẩy chủ nghĩa khủng bố". Quyết định của Tổng thống Donald Trump sẽ có hiệu lực trong vòng một tuần tới. Trước đó, Chính phủ Mỹ ngày 26-3 đã áp đặt các biện pháp trừng phạt mới đối với một mạng lưới những công ty và cá nhân tại Iran, Thổ Nhĩ Kỳ và Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) vì cho rằng mạng lưới này đang cung cấp hàng tỷ USD cho IRGC. Ngoài ra, trong số các thực thể bị trừng phạt còn bao gồm các ngân hàng cũng như cơ quan tài chính, như ngân hàng Ansar, Atlas Exchange và công ty Atlas của Iran. Bộ Quốc phòng Iran cũng nằm trong danh sách trừng phạt này do đã hỗ trợ IRGC về mặt hậu cần.

Lực lượng IRGC trong cuộc diễu binh ở thủ đô Tehran, Iran. Ảnh: AP

Được thành lập sau cuộc cách mạng Hồi giáo ở Iran năm 1979 nhằm bảo vệ chính quyền Hồi giáo Shiite, IRGC là tổ chức an ninh quyền lực nhất ở Iran hiện nay, đồng thời có tầm ảnh hưởng rất lớn đối với hệ thống chính trị cũng như kinh tế nước này. Trong quá khứ, Mỹ đã đưa vào danh sách “đen” hàng chục tổ chức và cá nhân có mối liên kết với IRGC, nhưng chưa từng liệt tên tổ chức quân sự này vào danh sách “đen”. Do vậy, việc Mỹ chính thức coi IRGC là tổ chức khủng bố là bước leo thang lớn trong chính sách gây áp lực của chính quyền Tổng thống Donald Trump lên Iran, đồng thời sẽ làm phức tạp thêm tình hình Trung Đông.

Theo các nhà phân tích, thời điểm Mỹ tuyên bố IRGC là "khủng bố" dường như đã được Washington tính toán nhằm trao cho Thủ tướng Israel B.Netanyahu một lợi thế đúng thời điểm Israel tổ chức cuộc tổng tuyển cử vào ngày 9-4. Trước đó, Tổng thống Donald Trump đã có nhiều bước đi ủng hộ ông Netanyahu khi mà Thủ tướng Israel phải đối mặt với một cuộc bầu cử khó khăn. Cụ thể, Washington ủng hộ việc dời Đại sứ quán Mỹ từ Tel Aviv tới Jerusalem, vùng lãnh thổ tranh chấp với người Palestine; gần đây là tuyên bố công nhận chủ quyền của Israel với cao nguyên Golan.

Phản ứng trước các động thái “thù địch” của Washington, vài giờ sau khi Mỹ liệt IRGC vào danh sách tổ chức khủng bố, Hội đồng An ninh quốc gia tối cao Iran đã có hành động “trả đũa” khi tuyên bố coi Chính phủ Mỹ là nhà tài trợ cho khủng bố và Bộ chỉ huy trung tâm của quân đội Mỹ (CENTCOM) cũng như các lực lượng liên quan tại khu vực này là tổ chức khủng bố. Trong thông cáo, Hội đồng An ninh quốc gia tối cao Iran lên án mạnh mẽ hành động bất hợp pháp và nguy hiểm của Mỹ khi liệt IRGC vào danh sách các tổ chức khủng bố, coi đây là biện pháp vô căn cứ và gây nguy hiểm cho hòa bình, an ninh của khu vực cũng như thế giới, vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế và Hiến chương Liên hợp quốc. Người đứng đầu ngành tư pháp của Iran Ebrahim Raeisi còn tuyên bố, quyết định trên của Washington không có giá trị về mặt chính trị hay pháp lý, bởi không một quốc gia nào có quyền hợp pháp để coi lực lượng vũ trang của một quốc gia khác là khủng bố.

Dư luận đã có những phản ứng trái chiều trước việc Mỹ coi IRGC là khủng bố. Ngày 9-4, Israel và Yemen đã lên tiếng hoan nghênh quyết định của Mỹ, coi đây là "bước đi đúng hướng" nhằm tạo ra "tác động tích cực tới an ninh và hòa bình trong khu vực và trên thế giới" và "lập lại ổn định trong khu vực". Trong khi đó, Syria lên án động thái trên của Mỹ là "vô trách nhiệm". Hãng thông tấn SANA dẫn một nguồn tin Bộ Ngoại giao Syria cáo buộc đây là một "cuộc tấn công trắng trợn" vào chủ quyền của Iran. Tuy nhiên, nguồn tin trên cũng cho rằng "bước đi vô trách nhiệm" của Mỹ cũng đã thừa nhận "vai trò quan trọng của IRCG trong việc bảo vệ chủ quyền, sự độc lập và cuộc kháng chiến chống lại Mỹ và Israel".

BÌNH NGUYÊN