Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ thăm Mỹ, nỗ lực tháo gỡ nút thắt với đồng minh

Tổng thống Erdogan dự kiến có cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump bên lề Hội nghị để thảo luận hàng loạt các vấn đề còn vướng mắc giữa hai đồng minh, từ những bất đồng trong kế hoạch mua vũ khí của Nga, thiết lập khu vực an toàn tại Syria, đến tham vọng đưa khối lượng thương mại song phương lên 100 tỉ USD.

Tổng thống Erdogan. Ảnh: Time.

Tổng thống Erdogan dự kiến tham dự Hội nghị hành động khí hậu vào ngày 23/9, trước khi ông có bài phát biểu tại phiên họp Đại hội đồng Liên hợp quốc vào ngày 24/9. Tổng thống Erdogan sẽ tiến hành một loạt các cuộc gặp song phương bên lề Hội nghị, nhưng đáng chú ý là cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Trump trong bối cảnh hai bên đang bất đồng gần đây liên quan đến một loạt vấn đề.

Trước hết, đó là kế hoạch mua hệ thống phòng không S-400 của Nga đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ của Mỹ, với cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ có thể phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt. Phát biểu trước chuyến thăm Mỹ, Tổng thống Erdogan bày tỏ hy vọng với mối quan hệ cá nhân tốt đẹp với nhà lãnh đạo Mỹ có thể giúp hai bên tháo gỡ những mâu thuẫn do kế hoạch mua hệ thống phòng không S-400 của Nga. Trong một động thái làm hạ nhiệt tình hình, Tổng thống Erdogan cho biết nước này sẽ không từ bỏ khả năng mua hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot của Mỹ, mặc dù Mỹ phải đảm bảo một số điều kiện. Dự kiến vấn đề này sẽ được đưa ra thảo luận trong cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo bên lề cuộc họp.

Tổng thống Erdogan nhấn mạnh:“Vấn đề mua hệ thống Patriot nằm trong chương trình nghị sự và tôi đã thảo luận điều này trong các cuộc điện đàm với Tổng thống Trump. Tôi là người đưa ra đề xuất trước, với khẳng định rằng, chúng tôi có hệ thống S-400, nhưng Thổ Nhĩ Kỳ cũng có thể tiếp nhận Patriot. Tuy nhiên, chúng tôi cũng phải xem xét các điều kiện, ít nhất là nó có phù hợp với S-400 hay không. Chúng tôi có thể mua Patriot khi đáp ứng được các điều kiện. Tôi sẽ thảo luận chi tiết vấn đề khi có chuyến thăm đến Mỹ”.

Vấn đề thứ 2 dự kiến được thảo luận trong cuộc gặp đó là việc thiết lập khu vực an toàn tại phía bắc Syria. Bất chấp việc Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ đã thiết lập được trung tâm điều phối chung và bắt đầu các cuộc tuần tra chung qua biên giới, nhưng hai bên vẫn bất đồng quan điểm về qui mô cũng như ai sẽ kiểm soát khu vực an toàn. Ngay trước chuyến thăm, Tổng thống Erdogan cảnh báo sẽ hành động đơn phương, nếu các vấn đề liên quan đến vùng an toàn không được giải quyết vào cuối tháng 9/2019. Ông Erdogan cho rằng, những diễn biến tại Idlib là không thể chấp nhận được và người sơ tán Syria đang hướng đến phía bắc để cố gắng vào Thổ Nhĩ Kỳ.

Việc tháo gỡ từng nút thắt trong bất đồng giữa hai bên có thể tạo tiền đề để thúc đẩy hợp tác thương mại song phương tham vọng lên tới 100 tỉ USD mà hai nước đặt ra đầu tháng này trong chuyến thăm tới Thổ Nhĩ Kỳ của Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross. Theo ông Wibur Ross, những bước đi đầu tiên để thực hiện mục tiêu tham vọng này có thể được thông báo tại cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo. Việc hai bên nhất trí thúc đẩy thương mại song phương cũng cho thấy mối quan hệ giữa 2 đồng minh trong NATO đang được thu hẹp dần sau những rạn nứt. Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng, Mỹ khó có khả năng đưa ra các lệnh trừng phạt nhằm vào Thổ Nhĩ Kỳ trong thời gian tới, với việc Tổng thống Donald Trump đã thấu hiểu hơn lập trường của Thổ Nhĩ Kỳ trong thương vụ S-400 với Nga. Và nếu Mỹ áp dụng bất kỳ lệnh trừng phạt nào nhằm vào Thổ Nhĩ Kỳ sẽ mâu thuẫn với sự nhất trí giữa hai bên gần đây nhằm đưa khối lượng thương mại song phương lên mục tiêu tham vọng là 100 tỉ USD./.

Phạm Hà/VOV1
Tổng hợp