TP.HCM: 1 năm xảy ra hơn 1.000 vụ cháy, làm chết 26 người

Theo báo cáo của Hiệp hội bất động sản TP.HCM (HoREA) tại Hội nghị chuyên đề về công tác phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ do bộ Công an tổ chức, tình hình cháy nổ tại thành phố đang diễn biến theo chiều hướng xấu, với những con số thống kê chắc sẽ khiến nhiều người phải giật mình. Theo đó, nếu năm 2012 cho đến tháng 9.2016, toàn thành phố đã xảy ra 34 vụ cháy tại các tòa nhà cao tầng, trong đó có 26 vụ cháy tại các chung cư nhà ở; thì riêng trong năm 2017, trên địa bàn thành phố đã xảy ra 1.007 vụ cháy, làm chết 26 người, bị thương 44 người, thiệt hại về tài sản khoảng 92,5 tỷ đồng.

Theo HoREA, các quy phạm pháp luật về PCCC, về quản lý vận hành nhà chung cư hiện nay tương đối đầy đủ. Khâu yếu nhất và kém hiệu quả nhất là khâu thực thi pháp luật, trong đó có trách nhiệm thi hành công vụ. Trong ảnh: Vụ cháy chung cư Carina Plaza vào tháng 3.2018. Ảnh: TL

Báo cáo của HoREA cũng cho biết, hầu hết 474 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975 không có hệ thống phòng cháy, chữa cháy; nhiều căn hộ chung cư bị cơi nới, rào chắn, không có lối thoát hiểm, nguy cơ cháy tiềm ẩn rất đáng quan ngại.

Chung cư cũ là vậy, điều khó hiểu là nhiều chung cư nhà ở cao tầng lại được cấp phép xây dựng trong đường nhỏ hoặc trong hẻm nên tiềm ẩn nguy cơ về an toàn thoát hiểm cho cư dân khi xảy cháy; có trường hợp cơ quan chức năng duyệt quy hoạch tổng mặt bằng chung cư nhưng thiếu đường vào cho xe chữa cháy phòng khi xảy ra sự cố; có trường hợp chủ đầu tư dự án chừa đường vào cho xe chữa cháy, nhưng tải trọng mặt đường không đáp ứng theo quy định của Luật PCCC, nên xe chữa cháy hạng nặng không thể vào được... Cảnh sát PCCC đã có nhiều phương tiện, thiết bị hiện đại để chữa cháy nhà cao tầng, như 02 xe thang chữa cháy về lý thuyết có thể vươn đến tầng 18 tương đương 60 m, nhưng trong thực tế nếu xảy ra cháy thì có thể tầm với sẽ thấp hơn do khó tiếp cận mục tiêu.

HoREA còn chỉ ra nhiều chung cư nhà ở tái định cư, chung cư nhà ở xã hội, và một số chung cư nhà ở thương mại đang bị người tiêu dùng quan ngại về chất lượng xây dựng, trong đó, công trình phòng cháy, chữa cháy chất lượng thấp, hoạt động không ổn định, thiếu tin cậy. Có chung cư, hệ thống báo cháy kém chất lượng, liên tục "báo cháy giả", nên cư dân có thói quen "bình thản" khi nghe báo cháy, mà nếu xảy cháy thật, thì rất nguy hiểm. Có nơi tắt luôn hệ thống báo cháy để khỏi bị "làm phiền".

Điều nguy hiểm là cửa ngăn khói các tầng bị chèn, bị mở thông để tiện đi lại, mà nếu xảy cháy thì không còn tác dụng ngăn khói xâm nhập. Lối thoát hiểm một số chung cư bị chiếm dụng, không còn tác dụng thoát hiểm khi xảy cháy; Hệ thống PCCC và thiết bị PCCC bị xuống cấp, lão hóa, hư hỏng không được bảo hành, bảo dưỡng, bảo trì theo quy định, hoặc kiểm tra sử dụng thực tế, nên khi xảy ra cháy thật thì không vận hành chữa cháy được. Một số chủ đầu tư chưa thi công hệ thống phòng cháy chữa cháy đã đưa dân vào ởnhư Chung cư Bảy Hiền Tower, số 9 Phạm Phú Thứ, phường 11, quận Tân Bình, năm 2016 đã đưa hơn 20 hộ dân vào ở, trong tình trạng đang thi công dở dang, thi công sai giấy phép xây dựng, không có hệ thống phòng cháy, chữa cháy.

Nhắc đến vụ cháy xảy ra vào trung tuần tháng 3.2018 vừa qua tại tầng hầm Chung cư Carina Plaza, (phường 16, quận 8) làm chết 13 người và 51 người bị thương, gây tác động tâm lý bất an đối với người dân đang sinh sống trong các chung cư cũng như nhà cao tầng, HoREA nhấn mạnh đây là hồi chuông cảnh tỉnh đối với tất cả mọi chủ thể có liên quan đến trách nhiệm đảm bảo an toàn PCCC chung cư.

Cục sạc dự phòng phát hỏa gây cháy chung cư Parc Spring, quận 2, TP.HCM vào tháng 4.2018. Ảnh: Zing

Nguyên nhân dẫn đến cháy lớn, gây hậu quả nghiêm trọng tại chung cư và nhà cao tầng, theo HoREA một số chủ đầu tư dự án đã không thực hiện đầy đủ trách nhiệm đảm bảo phòng cháy, chữa cháy như thi công, lắp đặt thiết bị, vật tư không đúng thiết kế, sử dụng hàng kém chất lượng, hàng nhái, hàng giả, dẫn đến hệ thống PCCC không kịp thời báo cháy hoặc báo cháy không đúng, không đáng tin cậy... Đã vậy, ban quản trị chung cư, đơn vị quản lý vận hành nhà chung cư đã không thực hiện đầy đủ trách nhiệm đảm bảo PCCC. Lực lượng trực bảo vệ, trực PCCC tại chỗ không kịp thời phát hiện cháy và kỹ năng xử lý nguồn gây cháy không kịp thời, không hiệu quả, như tại vụ cháy Chung cư Carina Plaza vừa qua bắt nguồn từ sự cố phát cháy xe gắn máy Attila trong hầm để xe của chung cư.

Cư dân sống trong chung cư chưa tích cực tham gia các buổi hướng dẫn, huấn luyện kỹ năng về công tác phòng cháy, chữa cháy, kỹ năng thoát nạn, cứu nạn, cứu hộ. Nguyên nhân hàng đầu gây ra chết người trong các vụ cháy là do ngạt khói, ngạt khí độc. Trong các vụ cháy, khói và khí độc là tác nhân nguy hiểm nhất đe dọa tính mạng người dân và cả lực lượng tham gia chữa cháy.

Lực lượng PCCC chuyên nghiệp chưa được tổ chức phù hợp, thiếu trang thiết bị hiện đại, nhất là phương tiện chữa cháy chung cư cao tầng, nhà cao tầng và thiếu trang bị bảo hộ lao động đặc biệt cho cán bộ, chiến sĩ PCCC. Điều đáng lưu ý là, hơn 15 năm qua, tốc độ đô thị hóa rất nhanh, phát triển nhiều chung cư, nhà cao tầng, và đã có hàng chục ngàn hộ gia đình lựa chọn sống trong căn hộ chung cư cao tầng, đi đôi với việc phát triển rất nhiều cao ốc văn phòng, các khu phức hợp có nhiều công năng như văn phòng làm việc, thương mại, dịch vụ, ăn uống, vui chơi giải trí tập trung đông người. Các tòa nhà chung cư, nhà cao tầng đang được phát triển tại tất cả các quận, kể cả một số huyện ngoại thành như Nhà Bè, Bình Chánh. Các tòa nhà cao tầng đang tiếp tục được xây dựng với xu thế ngày càng cao hơn (Landmark Tower Tân Cảng 81 tầng là tòa nhà cao nhất Việt Nam; Bitexco Tower 68 tầng) và ngày càng có nhiều tòa nhà chung cư cao trên 30 tầng...

Một ngày sau vụ hỏa hoạn tại chung cư Carina Plaza, người dân bắt đầu quay lại, đăng ký lên căn hộ thu dọn tài sản. Ảnh: Trung Dũng

Hiện nay, thành phố có hơn 1.000 chung cư đã đưa vào sử dụng với hàng trăm ngàn hộ gia đình đang sinh sống. Nhu cầu lựa chọn sống trong các căn hộ chung cư cao tầng của các tầng lớp nhân dân là xu thế chủ đạo và đang gia tăng theo thời gian, nhất là loại chung cư bình dân. Vì vậy, để hạn chế tối đa tình trạng mất an toàn cháy nổ, HoREA kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật Nhà với các nội dung: Quy định chủ đầu tư dự án nhà chung cư phải thi công đường vào chữa cháy đúng thiết kế lòng đường và đạt tải trọng cho xe chữa cháy; Quy định trách nhiệm của chủ đầu tư dự án nhà chung cư phải được tham gia Ban Quản trị chung cư để đảm bảo chất lượng hoạt động quản lý, vận hành chung cư;Phải công khai danh sách các chung cư không đảm bảo an toàn PCCC, hoặc không mua bảo hiểm bắt buộc để công luận giám sát; Kiến nghị sửa đổi, bổ sung Thông tư 02/2016/TT-BXD ngày 15.2.2016 của bộ Xây dựng để đảm bảo trật tự, an toàn khu vực để xe không được vượt quá công suất thiết kế, và phải đảm bảo có người trực bảo vệ, trực PCCC 24/7...

Đồng thời, HoREA cũng kiến nghị sửa đổi, bổ sung Luật Kinh doanh Bất động sản để quy định chủ đầu tư sau khi đã nghiệm thu công trình chung cư theo quy định của Luật Xây dựng thì phải thông báo cho sở Xây dựng để kiểm tra, nếu đạt chuẩn thì Sở Xây dựng ban hành văn bản xác nhận công trình đủ điều kiện đưa vào sử dụng mới được phép bàn giao nhà cho dân vào ở.

Ngoài ra, hiệp hội cũng kiến nghị Bộ Xây dựng sớm ban hành "Quy chuẩn xây dựng Việt Nam: Tiêu chuẩn thiết kế nhà cao tầng" (mới) và sửa đổi, bổ sung "Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy cho nhà và công trình (QCVN 06:2010/BXD)" theo hướng nghiêm ngặt hơn, có tính đến thực tế ngày càng có nhiều chung cư trên 30 tầng hiện nay...

T.Văn