Trà hoa vàng - cây dược liệu quý, giá trị kinh tế cao
Trà hoa vàng thuộc họ chè (Theaceae), chi trà (Camellia chrysantha), các tên gọi khác: Trà rừng, kim hoa trà, trà trường thọ... là một loại cây quý vừa có thể làm cây cảnh vì hoa rất đẹp, lại vừa là cây dược liệu. Trà hoa vàng chủ yếu phân bố ở Việt Nam và Trung Quốc. Đây là một trong những loại cây lâu năm, phải trồng hơn 3 năm mới thu hoạch được lá trà hoa vàng.
Theo nghiên cứu y học hiện đại, trong hoa và lá trà hoa vàng có tới 33,8% hoạt chất có tác dụng ức chế, tác động và giảm sự phát triển của tế bào ung thư. Các hoạt chất trong lá, hoa của trà hoa vàng có tác dụng hạ huyết áp, giảm tiểu đường, hạ cholesterol, hạ lipid máu, chống u bướu, tăng cường hệ miễn dịch, giảm xơ vữa động mạch, ngăn ngừa huyết khối, phòng ngừa các bệnh tim mạch, hỗ trợ điều trị các triệu chứng rối loạn thần kinh như: Alzheimer hay Parkinson, chống viêm loét dạ dày và kéo dài tuổi thọ.
Cây trà hoa vàng được trồng tại huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình.
Tại Việt Nam đến nay đã có nhiều nhà khoa học nghiên cứu và tổng kết tài liệu về các dược tính của trà hoa vàng như: GS, TS Ngô Quang Đê; PGS, TS Trần Ninh; TS Đỗ Văn Tuân; Thạc sĩ Ngô Thị Minh Duyên. Đề tài do PGS, TS Trần Văn Ơn, Đại học Dược Hà Nội làm chủ nhiệm là “Nghiên cứu một số thành phần hóa học, tác dụng sinh học và phát triển sản phẩm từ cây trà hoa vàng tại Ba Chẽ, Quảng Ninh”... cũng khẳng định những dược tính quý của loại cây này.
Anh Vũ Văn Tâm, Giám đốc Công ty TNHH Dược liệu Vũ Gia (xã Gia Lâm, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình) kể trong một lần đi công tác miền núi, anh ghé nhà một thầy lang và được mời uống một loại nước màu vàng nhạt. Khi anh hỏi thì thầy lang bảo đây là một loại trà rừng, rất tốt cho sức khỏe, người dân trong vùng thường dùng. Sau đó, anh tìm hiểu thêm, biết đây là trà hoa vàng liền bỏ công sức, tiền bạc sưu tầm, bảo tồn nguồn gen các loài trà hoa vàng của Việt Nam và một số loài trà quốc tế. Anh Vũ Văn Tâm đã quyết định đầu tư nghiên cứu, chế biến thành sản phẩm trà hoa vàng. Trà hoa vàng sau khi thu hoạch sẽ được đưa vào làm lạnh, cấp đông sâu ở nhiệt độ âm 40 độ C đến âm 50 độ C, sau đó hạ xuống áp suất âm. Được chế biến theo phương pháp này trà hoa vàng vẫn giữ nguyên hình dáng, màu sắc tự nhiên ban đầu, đồng thời bảo đảm giữ được các dược chất quý của hoa. Sản phẩm trà hoa vàng của Công ty TNHH Dược liệu Vũ Gia đã được UBND tỉnh Ninh Bình trao quyết định công nhận sản phẩm OCOP 4 sao.
Giá hoa trà hoa vàng tươi trên thị trường từ 300.000 đến 900.000 đồng/kg. Giá khác nhau do chất lượng, loài hoa, cách trồng trọt, thời điểm thu hái, bảo quản. Giá lá khô khoảng 300.000-500.000 đồng/kg. Giá trà hoa vàng thương phẩm trên thị trường hiện khoảng 8-10 triệu đồng/kg, loại đặc biệt có giá 12-18 triệu đồng/kg.
Hiện Công ty TNHH Dược liệu Vũ Gia đang triển khai xây dựng công viên trà hoa vàng để vừa sưu tầm, bảo tồn nguồn gen giống cây quý này đồng thời qua đó giúp người dân, nhất là học sinh, sinh viên có thể tới tham quan, tìm hiểu, học tập, nghiên cứu. Trong thời gian tới Công ty sẽ nghiên cứu để làm thêm sản phẩm trà hoa vàng hòa tan, ứng dụng công nghệ cao để chiết xuất các dược chất quý từ trà hoa vàng làm nguyên liệu phục vụ sản xuất mỹ phẩm. Hy vọng trong thời gian tới, trà hoa vàng không chỉ được bảo tồn mà còn trở thành loại cây trồng giúp nông dân phát triển kinh tế.
