Trà shan tuyết của người Dao sấy bằng ống giang, uống một lần là mê

Từ lâu, bà con người Dao ở bản Khuổi Luông, xã Cao Bồ đã đồng lòng giữ gìn vườn trà cổ thụ. Thân trà to bằng cột nhà sàn, thậm chí có những cây, một người ôm không hết là niềm tự hào của bà con người Dao nơi đây. Thời gian gần đây, bà con người Dao đã biết biến lợi thế mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất này thành nguồn lực để phát triển kinh tế.

Cây chè shan tuyết có tuổi thọ hơn trăm năm tuổi ở Cao Bồ. Bà con người Dao đã trân trọng và nâng niu chăm sóc từng cây chè một như giữ của báu trong nhà.

Xã Cao Bồ có 11 bản trồng chè, với gần 1.000 ha chè shan tuyết. Nhà nào không có nhiều đất, họ trồng xen dưới tán rừng quế, dổi. Cây chè đã làm thay đổi cuộc sống của người dân nơi đây. Giờ đây xã Cao Bồ còn đang là điểm du lịch hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước vì các thôn ở đây có phong cảnh hữu tình. Những vườn chè xanh mướt, thân to bằng thùng gánh nước, thân sù sì mốc thếch, kéo dài ngút tầm mắt.

Chè shan tuyết Cao Bồ được công nhận là chè hữu cơ. Thứ chè hảo hạng này khiến ai đã một lần uống là mê bởi hương vị độc đáo của chè.

Bà con người Dao trân trọng, gìn giữ từng cây chè một như giữ của báu trong nhà. Không những chăm sóc trà theo hướng hữu cơ hoàn toàn, bà con còn có cách sao chè rất đặc biệt đó là cho chè vào ống che rồi sấy trên bếp lửa. Cách sao chè này không phải nơi nào cũng làm được.

Bà con người Dao đã nghĩ ra cách sao chè vô cùng độc đáo là cho chè vào ống giang rồi hơ lửa. Chè được sấy theo cách thủ công này giữ được hương vị nguyên sơ, bao tinh túy của đất trời được gói gọn trong từng tôm chè.

Sau khi cho chè vào ông giang bà con sấy khô chè bằng cách dựng ống bên bếp củi. Cách làm này tốn nhiều công, nhưng những mẻ chè này cho ra sản phẩm chè có hương vị vô cùng độc đáo mà không nơi nào có được.

Năm 2011, chè shan tuyết Cao Bồ chính thức được Liên đoàn quốc tế về phong trào sản xuất nông nghiệp hữu cơ (IFOAM) cấp chứng chỉ chè hữu cơ – Organic Cao Bồ. Mỗi năm, xã sản xuất được khoảng hơn 200 tấn chè hữu cơ ở Cao Bồ được xuất khẩu sang các nước châu Âu, châu Mỹ. Đến tháng 6. 2016, Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam cũng chính thức trao “Bằng công nhận cây Di sản Việt Nam” cho quần thể 220 cây chè shan tuyết trên 100 năm tuổi ở xã Cao Bồ.

Rừng chè cổ thụ của xã Cao Bồ cho ra thứ chè hữu cơ hảo hạng.

Để có được ống chè lam ngon hương vị tốt cần chọn loại chè chất lượng tốt nhất để làm. Quá trình làm mềm chè trên bếp lửa người làm phải tỉ mỉ vừa nhồi nén chè vừa phải giữ được ngọn lửa đều. Không được quá to, chè sẽ bị cháy, khi chè mềm gửi thấy mùi thơm của chè quyện cùng mùi của ống lam. Qua quá trình nhồi nén 3 lần chè được nút lại bằng lá chuối. Để trên gác bếp, đây là cách làm và bảo quản chè của người Dao.

Thuần Việt, ảnh Lò Thị Mỷ