Trạm dừng nghỉ nhưng không ai vào

Đó là 3 trạm dừng nghỉ Song Khê (Bắc Giang), Mường Khến (Hòa Bình) và Ninh Bình (tỉnh Ninh Bình) được đầu tư hơn 40 tỷ đồng thực hiện thí điểm theo mô hình nhà nghỉ đường bộ Michi-No-Eki của Nhật Bản, diện tích từ 6.000 – 7.000m2. Trong đó gồm các dịch vụ như phòng nghỉ, nhà vệ sinh, khu trưng bày giới thiệu sản phẩm, phòng đa chức năng có quạt điện... Mục tiêu là nơi cung cấp dịch vụ cho lái xe và hành khách có thời gian thư giãn, nghỉ ngơi để đảm bảo sức khỏe khi vận hành, tham gia giao thông. Mặt khác các trạm dừng nghỉ sẽ hạn chế tình trạng “cơm tù”, “cơm ép”... Theo tính toán, mỗi trạm nghỉ như vậy có thể cùng lúc đáp ứng nhu cầu nghỉ ngơi, ăn uống của hàng trăm hành khách. Với mục tiêu rõ ràng, điều kiện thuận lợi, không ai nghĩ rằng, sau hơn 1 năm đi vào hoạt động, những trạm nghỉ hiện đại này lại ế ẩm. Theo Tổng cục Đường bộ Việt Nam, các trạm dừng nghỉ trên tính hiệu quả không được như mong đợi. Kết quả đạt được so với mục tiêu đề ra còn hạn chế. Hai chức năng cung cấp thông tin về giao thông, du lịch và điểm nhấn văn hóa của khu vực chưa thực hiện được. Điều đáng buồn nhất là số lượng phương tiện và hành khách vào trạm còn khiêm tốn. Mỗi ngày trạm dừng nghỉ Song Khê chỉ thu hút được 40 lượt xe, tương đương 250 lượt hành khách, doanh thu đạt 12 triệu đồng/ngày. Trạm dừng nghỉ Mường Khến mỗi ngày thu hút 13 lượt xe, 100 hành khách, Trạm dừng nghỉ Ninh Bình 20 lượt xe, 300 lượt hành khách/ngày đêm. Thiếu khách đã dẫn đến tình trạng có trạm phải bù lỗ hàng tháng như trạm dừng nghỉ Ninh Bình (đặt tại Km 267 QL 1A thuộc phường Nam Thành, thành phố Ninh Bình). Do không được hỗ trợ kinh phí vận hành và bảo dưỡng nên Xí nghiệp Bến xe khách Ninh Bình - đơn vị quản lý, phải bù lỗ khoảng 40 triệu đồng để duy trì hoạt động của trạm. Thực tế, khách chưa mặn mà với các trạm dừng nghỉ này, một phần là do mô hình thiết kế chưa phù hợp. Người Việt Nam có thói quen, sau khi ngồi trên xe một đoạn đường dài, khi đã vào trạm nghỉ thì thường kết hợp với ăn uống và nghỉ ngơi. Thế nhưng, ở 3 trạm dừng này do thiết kế theo thiên hướng của Nhật chủ yếu là cung cấp dịch vụ nghỉ ngơi, thư giãn, vệ sinh cho lái xe và hành khách đồng thời giới thiệu sản phẩm địa phương… nhưng lại không có dịch vụ bán hàng ăn tại chỗ nên khách chưa nhận thấy sự tiện ích. Đáng lưu ý, các trạm nghỉ tư nhân khác, nhiều lái xe khi đưa hành khách sẽ được chủ quán miễn phí cơm nên các lái xe thường chọn những điểm này. Một trong những nguyên nhân, theo ông Nguyễn Văn Quyền - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ, đó cũng do tồn tại cơ chế, chính sách để quản lý và vận hành trạm dừng nghỉ chưa hoàn thiện. Hiện nay trong Luật Giao thông đường bộ 2008 đã quy định, trạm dừng nghỉ thuộc kết cầu hạ tầng giao thông đường bộ nhưng chưa có các văn bản quy định cụ thể về quản lý và khai thác trạm dừng nghỉ. Các đơn vị quản lý và khai thác 3 trạm thí điểm còn chưa chủ động tổ chức thông tin, chưa tổ chức các dịch vụ như ăn uống, giải trí, cung cấp nhiên liệu, sửa chữa phương tiện… do vậy chưa thu hút được lái xe và hành khách. Cũng theo ông Quyền, để nâng cao hiệu quả hoạt động, mục tiêu và các tiêu chí của trạm dừng nghỉ sẽ tiếp tục được củng cố phát triển. Về lâu dài, Tổng cục Đường bộ và các cơ quan liên quan sẽ sớm nghiên cứu đề xuất cơ quan có thẩm quyền ban hành cơ chế, chính sách nhằm xã hội hóa trạm dừng nghỉ. Còn trước mắt, các địa phương và đơn vị khai thác các trạm dừng nghỉ thí điểm cần chủ động đầu tư theo hình thức xã hội hóa một số hạng mục để mở rộng quy mô, phát triển các dịch vụ phụ trợ để thu hút hành khách và lái xe. Mặt khác, Tổng cục Đường bộ Việt Nam thời gian tới sẽ ban hành tiêu chuẩn trạm dừng nghỉ đường bộ trên toàn quốc. Đồng thời, sẽ có biện pháp để gắn kết các doanh nghiệp vận tải hành khách đường dài với các trạm dừng nghỉ đạt tiêu chuẩn.