Trạm thu phí BOT Quốc lộ 26: Khó thu hồi vốn

Hiện nay, Trạm thu phí BOT Quốc lộ 26 đặt tại xã Ninh Xuân (thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa) đang gặp nhiều khó khăn do lượng xe qua trạm quá ít, không đáp ứng so với phương án tài chính đã được ký kết. Mới đây, Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng 501 (chủ đầu tư Dự án BOT Quốc lộ 26) đã có văn bản kiến nghị các cơ quan Trung ương xem xét có phương án mua lại toàn bộ dự án để hoàn trả kinh phí cho nhà đầu tư.

Thu phí đạt thấp

Theo báo cáo của Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng 501, năm 2015, thực hiện chủ trương xã hội hóa đầu tư của Chính phủ với mục đích huy động tối đa nguồn lực đầu tư tư nhân, giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước, Quốc lộ 26 đã được Bộ Giao thông vận tải (GTVT) quyết định đầu tư theo hình thức BOT. Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng 501 đã thi công, hoàn thành và bắt đầu thực hiện thu phí hoàn vốn từ cuối năm 2019. Công trình BOT Quốc lộ 26 có tổng trị giá đầu tư 816 tỷ đồng, thời gian thu phí kéo dài 33 năm 1 tháng, gồm 2 trạm thu phí đặt tại Km8 + 800 (xã Ninh Xuân, thị xã Ninh Hòa) và tại Km93 + 770 (huyện Ea Kar, tỉnh Đắk Lắk). Công trình giúp nâng cao năng lực thông hành, đáp ứng nhu cầu vận tải ngày càng tăng cao, đảm bảo an toàn giao thông, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội 2 tỉnh Khánh Hòa và Đắk Lắk.

Trạm thu phí BOT Ninh Xuân trên Quốc lộ 26.

Tuy nhiên, trong các báo cáo gửi các cơ quan Trung ương thời gian gần đây của Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng 501 có nội dung, Bộ GTVT và UBND tỉnh đã thống nhất miễn giảm cho các xe tại địa phương. Hiện nay, giá vé tại 2 trạm thu phí này thấp hơn các trạm khác và chưa được tăng giá định kỳ theo quy định. Bên cạnh đó, lưu lượng xe không đảm bảo theo phương án tài chính đề ra. Vì vậy, nhà đầu tư cho rằng, khi đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột đi vào hoạt động (dự kiến cuối năm 2026), lưu lượng xe trên Quốc lộ 26 sẽ giảm sút nghiêm trọng do phân tán qua cao tốc, khiến cho công trình BOT Quốc lộ 26 không thể hoàn vốn theo quyết định phê duyệt dự án của Bộ GTVT. Với doanh thu của 2 trạm thu phí như hiện nay, nhà đầu tư đang dồn hết tài sản để trả lãi vay thực hiện công trình và có nguy cơ phá sản. Chính vì vậy, công ty đã có văn bản kiến nghị các cơ quan Trung ương xem xét có phương án mua lại toàn bộ dự án để hoàn trả kinh phí cho nhà đầu tư.

Ông NGUYỄN TẤN TUÂN - Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh: Khu Công nghiệp Ninh Xuân trên địa bàn xã Ninh Xuân và xã Ninh Sim (thị xã Ninh Hòa) dọc tuyến Quốc lộ 26 đã được UBND tỉnh dự kiến đầu tư xây dựng trong giai đoạn 2022 - 2030 với quy mô khoảng 1.000ha. Điểm gần nhất của khu công nghiệp này cách đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột khoảng 1,8km. Sau khi Khu Công nghiệp Ninh Xuân hình thành sẽ thu hút hơn 500 dự án, khiến hoạt động giao thông đường bộ gia tăng. Bên cạnh đó, việc kết nối hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp này vào tuyến đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột nhằm đáp ứng nhu cầu vận chuyển lưu thông hàng hóa giữa Khu Công nghiệp Ninh Xuân với các khu chức năng trong khu vực, tạo tiền đề, động lực và không gian mới phục vụ phát triển kinh tế. Trên cơ sở định hướng phát triển như trên, việc giai đoạn 1 của Dự án Đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột chỉ đầu tư xây dựng nút trực thông cao tốc vượt Quốc lộ 26 bằng cầu vượt theo ý kiến của Bộ GTVT là chưa tạo tính liên kết với mạng lưới giao thông khu vực, chưa kết nối hạ tầng kỹ thuật khu công nghiệp, chưa tạo động lực và không gian mới phục vụ phát triển kinh tế theo định hướng tại Nghị quyết số 09 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; do đó chưa đảm bảo được hiệu quả, mục tiêu đầu tư khi công trình đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột đưa vào khai thác.

Một lãnh đạo Sở GTVT cho biết, sau khi Trạm thu phí Ninh Xuân đi vào hoạt động có sự bất cập về vị trí đặt trạm (khoảng cách so với Trạm thu phí Ninh Lộc trên tuyến Quốc lộ 1 chỉ 12km), do đó gặp nhiều phản đối của các lái xe, doanh nghiệp vận tải, phải liên tục xả trạm để đảm bảo tình hình an ninh trật tự. Từ khi đi vào hoạt động đến nay, chủ đầu tư đã miễn, giảm phí dịch vụ sử dụng đường bộ khi qua Trạm thu phí Ninh Xuân với số lượng 5.070 phương tiện. Các báo cáo cũng cho thấy, doanh thu thực tế của 2 trạm thu phí trên Quốc lộ 26 năm 2019 chỉ đạt 2,62% so với phương án tài chính; năm 2020 đạt 46,55%; năm 2021 đạt 54,56%; năm 2022 đạt 79,41%; năm 2023 đạt 69,68%.

Kiến nghị 2 nội dung

Ngày 8-3, Bộ GTVT đã có Tờ trình gửi Thủ tướng Chính phủ về giải pháp xử lý khó khăn, vướng mắc tại một số dự án đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức BOT. Theo tờ trình này, hiện nay, cả nước có 8 dự án BOT do Bộ GTVT quản lý có trạm thu phí còn gặp khó khăn, vướng mắc. Vì vậy, Bộ GTVT kiến nghị Chính phủ thống nhất giải pháp xử lý khó khăn, vướng mắc đối với 8 dự án BOT này và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua phương án sử dụng khoảng 10.650 tỷ đồng từ nguồn vốn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2023 để triển khai thanh lý hợp đồng, hoàn vốn lại cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong 8 dự án này không có Dự án BOT Quốc lộ 26 mặc dù khó khăn, vướng mắc tương tự nhau.

Trạm thu phí BOT Ninh Xuân trên Quốc lộ 26.

Chính vì vậy, ngày 27-3, UBND tỉnh có văn bản gửi Bộ GTVT kiến nghị đưa Dự án BOT Quốc lộ 26 vào danh sách các dự án đầu tư hạ tầng giao thông BOT gặp khó khăn, vướng mắc cần xử lý. Đồng thời, đề nghị Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất phương án đầu tư hoàn chỉnh nút giao liên thông kết nối đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột với Quốc lộ 26 ngay trong giai đoạn 1 của dự án.

Trước đó, ngày 6-12-2022, Bộ GTVT có văn bản gửi UBND tỉnh thống nhất hình thái nút giao hoàn chỉnh dạng kim cương trên đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, đoạn vượt Quốc lộ 26 với 4 nhánh kết nối. Tuy nhiên, giai đoạn 1 chỉ đầu tư xây dựng nút giao trực thông cao tốc vượt Quốc lộ 26 bằng cầu vượt để không gây ảnh hưởng đến công trình BOT Quốc lộ 26.

VĂN KỲ