Tranh cãi tội phạm kép: Tương lai bất định của CFO Huawei

Giám đốc Tài chính (CFO) của Tập đoàn công nghệ viễn thông Huawei Trung Quốc, bà Mạnh Vãn Châu sáng 20/1 (theo giờ địa phương) đã tới Tòa án tối cao tỉnh British Columbia để bắt đầu phiên tòa xem xét việc dẫn độ bà tới Mỹ.

Giám đốc Tài chính Huawei Mạnh Vãn Châu tại phiên tòa sáng 20/1.

Tại phiên điều trần về "tội phạm kép", phía Mỹ cáo buộc bà Mạnh nói dối Ngân hàng HSBC về mối quan hệ của Huawei với Công ty liên kết Skycom tại Iran. Vụ việc khiến HSBC có nguy cơ vi phạm lệnh trừng phạt của Washington đối với Tehran.

Bộ Tư pháp Mỹ thông báo trong hồ sơ trình tòa: "Có bằng chứng cho thấy bà ấy đã lừa dối ngân hàng để khiến họ tiếp tục cung cấp các dịch vụ ngân hàng cho Huawei".

Trong khi đó, các công tố viên Canada khẳng định Huawei kiểm soát hoạt động của Skycom ở Iran, nhân viên của Skycom đã sử dụng tài khoản email và huy hiệu bảo mật của Huawei và tài khoản ngân hàng của họ do Huawei kiểm soát.

Phía bà Mạnh đã bác bỏ mọi cáo buộc trên. Bà Mạnh cho biết chính bà đã trình bày trước Giám đốc điều hành của HSBC hồi năm 2013 rằng Huawei không còn sở hữu Skycom nữa và bà đã rút khỏi hội đồng quản trị công ty này.

Bà Mạnh tuyên bố bà vô tội và phản đối lệnh dẫn độ một phần vì hành vi của bà bị cáo buộc là "tội phạm kép" không phải là bất hợp pháp ở Canada.

Luật sư bào chữa chính của bà Mạnh, ông Richard Peck cho rằng, Canada không áp đặt lệnh trừng phạt đối với Iran tại thời điểm các quan chức Canada được ủy quyền bắt đầu quá trình dẫn độ, thực hiện bắt giữ bà Mạnh Vãn Châu tại sân bay Canada. Việc bắt giữ bà Mạnh chiểu theo các lệnh trừng phạt của Mỹ và như vậy không thể coi bà Mạnh đã vi phạm quy tắc "tội phạm kép".

Việc cố gắng ép bà Mạnh phạm tội này sẽ "làm suy yếu quy tắc tội phạm kép".

"Mỹ tuyên bố hành vi của bà Mạnh là hành vi gian lận đối với ngân hàng. Đây là một sự giả tạo. Canada thực sự bị yêu cầu thực thi các lệnh trừng phạt của Mỹ với Iran" - luật sư của bà Mạnh phản biện.

Giai đoạn một của phiên tòa xem xét dẫn độ bà Mạnh Vãn Châu sẽ kéo dài khoảng 5 ngày. Song phán quyết có thể sẽ đến muộn hơn nhiều - có thể trong vài tháng.

Giai đoạn hai của phiên tòa này sẽ được mở vào tháng 6/2020, tranh luận liệu quyết định bắt giữ bà tại sân bay quốc tế Vancouver ngày 1/12/2018 có vi phạm quyền của bà này hay không. Theo thống kê của Bộ Tư pháp Canada, trong giai đoạn 2008-2018, gần 90% số người bị bắt giữ tại Canada theo đề nghị của Mỹ, đã bị dẫn độ về Mỹ.

Trước khi phiên tòa diễn ra, Trung Quốc đã hối thúc Canada thả bà Mạnh Vãn Châu, Giám đốc tài chính tập đoàn Huawei bị bắt giữ tại Canada cách đây hơn một năm, trước phiên tòa ngày 20/1.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng đưa ra bình luận trên trong cuộc họp báo thường ngày hôm 20/1. Ông Cảnh cũng nói rằng Canada nên khắc phục sai lầm, theo Reuters.

"Quyết tâm của Chính phủ Trung Quốc trong việc bảo vệ các quyền hợp pháp của công dân Trung Quốc là vững chắc và không hề nao núng" - ông Cảnh Sảng cho biết.

Ông gọi trường hợp của bà Mạnh là "vấn đề chính trị nghiêm trọng".

Bà Mạnh bị bắt tại Vancouver hồi tháng 12/2018 và đang được bảo lãnh tại ngoại chờ xét xử về việc dẫn độ bà sang Mỹ. Trong ngày 20/1 (giờ Canada), bà ra hầu tòa cho giai đoạn đầu của quá trình xét xử.

Đại sứ Trung Quốc tại Canada đã nói việc thả bà Mạnh là "điều kiện tiên quyết" để cải thiện quan hệ song phương. Hai công dân Canada Michael Kovrig và Michael Spavor đã bị bắt giữ tại Trung Quốc sau vụ bắt giữ của bà Mạnh. Trung Quốc không phủ nhận thông tin này, khẳng định vụ bắt giữ là đúng luật.

Tuy nhiên, Ottawa vẫn duy trì lập trường rằng họ sẽ không can thiệp vào quá trình tố tụng.

"Chúng tôi tôn trọng các cam kết của Hiệp ước dẫn độ. Ưu tiên rõ ràng của tất cả mọi người trong chính phủ của chúng tôi... là sự phóng thích và quyền lợi của công dân Michael Kovrig và Michael Spavor. Đó là trung tâm của tất cả các công việc chúng tôi đang làm" - Ngoại trưởng Canada Chrystia Freeland nhấn mạnh.

Hải Lâm