Tranh cãi về chết não, hai mặt - NATO vẫn đồng lòng chống lại TQ, Nga

Các quan chức khẳng định hội nghị đã thành công. Điển hình, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan đã không cản trở kế hoạch hỗ trợ phòng thủ ở Bắc Âu và Đông Âu. Thổ Nhĩ Kỳ đã đe dọa sẽ làm vậy trừ khi các đồng minh coi các chiến binh người Kurd ở Syria là khủng bố, theo Reuters.

Trong tuyên bố chung, lãnh đạo 29 nước cho biết: “Các hành vi gây hấn của Nga tạo thành mối đe dọa cho an ninh khu vực châu Âu - Đại Tây Dương, và chủ nghĩa khủng bố dưới mọi hình thức vẫn là đe dọa thường trực cho tất cả”.

Hội nghị thượng đỉnh nửa ngày ở một khu sân golf ngoại ô London ban đầu có vẻ khó khăn, và các quan chức nỗ lực để tránh những ồn ào như của hội nghị năm ngoái, khi Tổng thống Mỹ Donald Trump phàn nàn rằng các đồng minh không chi đủ cho an ninh chung.

Năm nay, hội nghị diễn ra trong bối cảnh đầy rắc rối. Tổng thống Erdogan tiến quân vào Syria và mua tên lửa Nga, bất chấp sự phản đối của các đồng minh. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã miêu tả NATO là “chết não” trong một cuộc phỏng vấn tháng 11.

Các lãnh đạo NATO chụp ảnh chung tại hội nghị ở ngoại ô London ngày 4/12. Ảnh: Reuters.

Đến ngày 3/12, đến lượt Tổng thống Trump gọi bình luận của ông Macron là “rất, rất tệ”, và tiếp tục lên án các đồng minh đã không chi tiêu đủ cho quốc phòng. Tối 3/12, Thủ tướng Canada Justin Trudeau, khi đang nói chuyện với ông Macron, Thủ tướng Anh Boris Johnson và Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte, chế giễu buổi họp báo kéo dài của ông Trump, mà không để ý rằng cuộc nói chuyện đang bị ghi hình.

“Các ông có thấy các cố vấn của ông ta há hốc mồm ra không”, ông Trudeau nói, bình luận của ông được thu lại vì micro vô tình vẫn bật.

Ông Trump nói ông Trudeau bực mình vì bị ông chỉ trích là đã không đạt được mức chi 2% GDP cho NATO. “Ông ta hai mặt”, ông Trump nói về người đồng cấp Canada.

Tuy nhiên tại họp báo sau hội nghị, ông Trudeau nói không có ý xúc phạm.

Trong chuyến đi Anh, ông Trump vẫn bình luận về bầu cử Anh, dù trước đó đã hứa sẽ không can dự vào.

Bất chấp lời qua tiếng lại, các quan chức nói có nhiều quyết định quan trọng được đưa ra, bao gồm một thỏa thuận bảo đảm bảo mật truyền thông, như về mạng di động thế hệ mới 5G. Mỹ muốn các đồng minh cấm thiết bị từ hãng Huawei của Trung Quốc.

“Tôi nói với Italy, và có vẻ Italy cũng không muốn (mua thiết bị Huawei). Tôi nói với các nước khác, họ cũng không muốn”, ông Trump cho biết, dù thông cáo chung 29 nhà lãnh đạo không chỉ đích danh Huawei.

Ông Macron vẫn giữ lập trường chỉ trích NATO, và nói các lãnh đạo cần thẳng thắn nhìn lại, bàn bạc giải pháp.

Tuy vậy, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết trong khi Nga là mối đe dọa, NATO vẫn muốn đối thoại xây dựng với Nga. Về Thổ Nhĩ Kỳ, ông nói hệ thống phòng thủ S-400 mua của Nga không hề tương thích với phòng thù của NATO.

Đức và Pháp cũng nhận được ủng hộ với đề xuất rà soát lại mục đích chiến lược của NATO, để nghiên cứu xem NATO nên định hướng về đâu trong tương lai, có thể bao gồm việc chuyển trọng tâm từ phía đông sang các mối đe dọa ở Trung Đông và châu Phi, theo Reuters.