Trao giải thưởng Tạ Quang Bửu 2018

Sáng 18/5, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2018. Đây là một sự kiện quan trọng được tổ chức thường niên từ 5 năm nay vào đúng Ngày KH&CN Việt Nam.

Tham dự lễ trao giải có Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, lãnh đạo Bộ KH&CN, cùng các nhà khoa học và đại diện của một số trường đại học, viện nghiên cứu, và tổ chức KH&CN…

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh đã lần lượt trao giải Nhà khoa học trẻ cho TS Đỗ Quốc Tuấn (Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội); và hai giải chính cho TS Trần Đình Phong (Đại học KH&CN Hà Nội, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam) và PGS.TS Phạm Văn Hùng (Đại học Quốc tế, Đại học Quốc gia TP HCM).

Ba chủ nhân mới của giải thưởng Tạ Quang Bửu cũng được Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam tặng hoa chúc mừng.

Nhiều công trình có tiềm năng ứng dụng

"Hội đồng Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2018 nhận định các công trình đề cử năm nay đều có chất lượng tốt, được xuất bản trên các tạp chí có uy tín và một vài công trình trong số đó có tiềm năng ứng dụng cao trong thực tiễn, thậm chí một số công trình đã bắt đầu được đưa vào ứng dụng" - GS.TS Nguyễn Đức Chiến, Phó Chủ tịch Hội đồng Giải thưởng Tạ Quang Bửu, cho biết.

Năm nay, Giải thưởng Tạ Quang Bửu đã tiếp nhận 54 hồ sơ đăng ký tham gia. Các hội đồng khoa học chuyên ngành đã đánh giá và đề cử 9 hồ sơ để tiếp tục đưa ra xét chọn tại hội đồng giải thưởng.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh chúc mừng 3 nhà khoa học được Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2018. Ảnh: Đoàn Dung

Kết quả, giải chính được trao cho TS Trần Đình Phong, tác giả chính của công trình trong lĩnh vực vật lý "Cấu trúc polymer và cơ chế hoạt động xúc tác tạo H2 của molybdenum sulfide vô định hình", công bố trên tạp chí Nature Materials; và PGS-TS Phạm Văn Hùng, tác giả chính của công trình trong lĩnh vực sinh học nông nghiệp "Khả năng tiêu hóa in vitro và sinh đường in vivo của các loại tinh bột gạo có hàm lượng amylose khác nhau và tinh bột gạo biến đổi bằng phương pháp vật lý", công bố trên tạp chí Food Chemistry.

Giải Nhà khoa học trẻ được trao cho TS Đỗ Quốc Tuấn, là tác giả độc lập của công trình khoa học trong lĩnh vực vật lý "Lý thuyết hấp dẫn phi tuyến nhiều chiều có khối lượng", công bố trên tạp chí Physical Review D.

Phát biểu tại lễ trao giải, TS Trần Đình Phong cho biết, công trình được lựa chọn trao giải là một nghiên cứu trong chuỗi những nghiên cứu mà anh và đồng nghiệp đang tiến hành với mục đích chế tạo được một chiếc lá nhân tạo có thể chỉ với năng lượng mặt trời và nước biển tạo ra nhiên liệu sạch H2.

Còn với PGS.TS Phạm Văn Hùng, xuất phát từ quan điểm nhà khoa học trong lĩnh vực Sinh học nông nghiệp phải nâng cao hơn nữa năng lực nghiên cứu của mình để cho ra những sản phẩm có giá trị phục vụ sức khỏe cộng đồng, đáp ứng yêu cầu “ăn để khỏe, ăn để chữa bệnh” của người dân, anh đã chọn hướng nghiên cứu sẽ tạo tiền đề cho những ứng dụng trong ngành công nghiệp thực phẩm, thực phẩm chức năng để sản xuất những sản phẩm có khả năng sinh đường thấp cho bệnh nhân tiểu đường, béo phì hay phòng chống một số bệnh mãn tính khác…

Uy tín giải thưởng được thừa nhận ở khu vực

Đề cập những kết quả đạt được qua 5 năm tổ chức, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho rằng, Giải thưởng Tạ Quang Bửu đã nhận được sự đánh giá, ghi nhận tích cực của cộng đồng các nhà khoa học như một giải thưởng uy tín, nghiêm túc, góp phần động viên, khích lệ các nhà khoa học, các tổ chức KH&CN hướng tới những nghiên cứu chất lượng cao tại Việt Nam; cổ vũ cho việc xây dựng môi trường học thuật, sáng tạo và thúc đẩy phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh đủ tầm thực hiện những công trình nghiên cứu ở trình độ quốc tế.

Bên cạnh đó, theo Bộ trưởng, uy tín của giải thưởng cũng bước đầu "được thừa nhận, tham khảo ở khu vực và quốc tế", bằng chứng là GS Phan Thanh Sơn Nam và PGS Nguyễn Sum được tạp chí Asian Scientist đưa vào danh sách top 100 nhà khoa học có ảnh hưởng của châu Á năm 2017 dựa trên công trình nghiên cứu được trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu 2017.

Bộ trưởng cũng nhận định, khoa học cơ bản vẫn luôn nhận được sự quan tâm, đầu tư thích đáng từ Chính phủ, thể hiện qua việc thúc đẩy thực hiện các chương trình như Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học đến 2020; Chương trình phát triển vật lý đến năm 2020, Chương trình phát triển khoa học cơ bản trong lĩnh vực Hóa học, Khoa học sự sống, Khoa học trái đất và Khoa học biển giai đoạn 2017-2025 (theo các Quyết định 1483; 380 và 562 của Thủ tướng Chính phủ) cũng như là đưa vào vận hành 2 Trung tâm quốc tế về Toán học và Vật lý được UNESCO công nhận.

Giải thưởng Tạ Quang Bửu là giải thưởng thường niên của Bộ Khoa KH&CN nhằm tôn vinh những nhà khoa học có thành tựu nổi bật trong nghiên cứu cơ bản thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên và kỹ thuật.

Sau 5 năm triển khai, Giải thưởng đã nhận được 227 hồ sơ đăng ký với 14 nhà khoa học được vinh danh, trong đó có 11 nhà khoa học là tác giả của công trình khoa học xuất sắc trong các lĩnh vực toán học, vật lý, hóa học, khoa học thông tin và máy tính, khoa học trái đất và môi trường, sinh học - nông nghiệp và 3 nhà khoa học trẻ trong các lĩnh vực toán học và vật lý.

Đ. Dung