Trục lợi từ giãn dân phố cổ ở Hà Nội

Hai bị cáo Nguyễn Đức Thắng, Nguyễn Đức Lợi tại phiên tòa

Đây là một vụ án đã kéo dài nhiều năm, nhiều lần đưa ra xét xử. Tranh cãi gay gắt nhất của vụ án là vấn đề trách nhiệm dân sự: ai sẽ phải bồi thường cho hàng trăm người dân đã đóng tiền mua căn hộ?

Chạy dự án ăn hoa hồng

Năm 2017, sau phiên họp giám đốc thẩm, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã quyết định hủy bản án phúc thẩm, yêu cầu điều tra bổ sung đối với phần bồi thường thiệt hại của các bị cáo và người liên quan.

Được biết, Dự án Đầu tư xây dựng nhà ở phục vụ giãn dân phố cổ tại Khu đô thị mới Việt Hưng thuộc “Đề án giãn dân phố cổ” do UBND quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) cùng các đơn vị chức năng tư vấn soạn thảo.

Ngày 14/6/2000, UBND TP. Hà Nội có Công văn số 1375/UB-XDĐT giao UBND quận Hoàn Kiếm làm chủ đầu tư Dự án. Nguồn vốn thực hiện dự án, UBND TP. Hà Nội chủ trương huy động từ các nguồn vốn ứng trước để thực hiện, doanh nghiệp sẽ thu hồi vốn sau khi bố trí bán nhà cho người dân trong khu phố cổ. Theo dự tính, tổng số vốn để thực hiện Dự án giai đoạn 1 khoảng 4.000 tỷ đồng.

Ngày 1/9/2009, Nguyễn Đức Lợi là Tổng giám đốc Công ty CP Phát triển kinh tế Hà Nội đã có công văn gửi UBND quận Hoàn Kiếm xin làm chủ đầu tư toàn bộ 1.800 căn hộ giãn dân phố cổ tại Khu đô thị mới Việt Hưng. Một tuần sau, UBND quận Hoàn Kiếm ban hành công văn với nội dung chấp thuận cho Công ty được bỏ toàn bộ kinh phí xây dựng 1.800 căn hộ phục vụ giãn dân... Tiếp đó, UBND TP. Hà Nội ban hành quyết định thu hồi đất giao UBND quận Hoàn Kiếm chuẩn bị thực hiện đầu tư xây dựng Dự án.

Thông qua các mối quan hệ xã hội, Nguyễn Đức Thắng đã “môi giới” cho Trần Ứng Thanh - Tổng giám đốc Công ty CP Vật liệu xây dựng và Xuất nhập khẩu Hồng Hà (gọi tắt là Công ty Hồng Hà) với UBND quận Hoàn Kiếm để được thực hiện Dự án. Trần Ứng Thanh đã thỏa thuận với Nguyễn Đức Thắng sẽ chi 7% tổng mức đầu tư của Dự án (khoảng 280 tỷ đồng) nếu được thực hiện Dự án. Trong đó, Thắng và Công ty Phát triển kinh tế Hà Nội hưởng 2%, 5% còn lại sử dụng để đi “quan hệ” cho Công ty Hồng Hà được bỏ vốn và thi công Dự án, hưởng các ưu đãi.

Dùng tiền huy động được mua quà biếu

Trần Ứng Thanh đã thỏa thuận với Nguyễn Đức Thắng sẽ chi 7% tổng mức đầu tư của Dự án (khoảng 280 tỷ đồng) nếu được thực hiện Dự án. Trong đó, Thắng và Công ty Phát triển kinh tế Hà Nội hưởng 2%, 5% còn lại sử dụng để đi “quan hệ”.

Trong cùng ngày 23/8/2010, UBND quận Hoàn Kiếm đã ban hành 2 công văn. Công văn thứ nhất chấp thuận thay đổi tư cách pháp nhân, giao Công ty Hồng Hà chuẩn bị vốn và chuẩn bị Dự án Giãn dân phố cổ. Công văn thứ hai chấp thuận đề nghị Công ty Hồng Hà xin được hưởng một số ưu đãi gồm: Công ty được mua 50 căn hộ chung cư cao tầng để cải thiện điều kiện ăn, ở của cán bộ công nhân viên; Công ty được sử dụng kinh doanh với tỷ lệ 15% căn hộ trên tổng dự án mà Công ty đầu tư.

Công ty Hồng Hà và Công ty Phát triển kinh tế Hà Nội đã sử dụng các quyết định, văn bản của UBND quận Hoàn Kiếm để huy động tiền của khách hàng. Tổng cộng có 146 lượt người ký hợp đồng mua bán căn hộ và nộp số tiền gần 170 tỷ đồng với Công ty Phát triển kinh tế Hà Nội, Công ty Hồng Hà.

Căn cứ vào sổ sách kế toán, cơ quan điều tra xác định số tiền thu được Công ty Hồng Hà đã sử dụng hết. Hàng trăm tỷ đồng đã được chi vào việc gì? Chứng từ thể hiện tiền của khách hàng đã được chi hoàn tiền góp vốn, tiền đặt cọc cho khách hàng, thanh lý hợp đồng góp vốn (32 tỷ đồng). Nhiều chứng từ ghi tạm ứng “phục vụ dự án mới”, “chi phục vụ dự án Việt Hưng”, “chuyển vốn cho BQL dự án Việt Hưng”.

Tại những phiên tòa trước, có số tiền gần 86,5 tỷ đồng chi “phục vụ dự án giãn dân phố cổ”. Bị cáo Trần Ứng Thanh khai số toàn bộ số tiền này chi phục vụ Dự án Việt Hưng, được lấy từ số tiền huy động vốn của khách hàng để Thắng và Thanh sử dụng vào việc quan hệ (làm quà biếu) nhằm đạt mục đích: chuyển tên nhà đầu tư và được hưởng ưu đãi. Tuy nhiên, do thời gian quá lâu, chi nhiều nơi nên Trần Ứng Thanh không nhớ chính xác chi quan hệ cho ai, ở đâu, số tiền bao nhiêu. Vào tháng 11/2016, Trần Ứng Thanh đã mất khi đang chấp hành hình phạt tù chung thân.

Bị đưa ra xét xử trong phiên tòa lần này chỉ còn 3 bị cáo gồm Nguyễn Quốc Xương (SN 1958, nguyên Phó Tổng giám đốc Công ty Hồng Hà), Nguyễn Đức Thắng (SN 1950), Nguyễn Đức Lợi (SN 1955, em trai bị cáo Thắng, nguyên Tổng giám đốc Công ty Phát triển kinh tế Hà Nội), bị truy tố tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Được biết, tại phiên tòa, Hội đồng xét xử đã triệu tập tổng số 152 bị hại và một số tổ chức, cá nhân có liên quan, nguyên đơn dân sự, người bào chữa… Bị cáo Nguyễn Quốc Xương được Hội đồng xét xử cho phép xét xử vắng mặt do bị cáo mắc bệnh nặng, liệt nửa người.

Thúy Nguyễn